ڇا دنيا تجريديت ڏانهن وڃي رهي آهي؟؟
قديم دور جي ڏند ڪٿائن ۾ جنن، ديوتائن، پرين، ڌوتين،ڏاهڻين،محلن، مهم جوئي جي قصن، جادو ئي، سحر ۾ هڪ انساني فطرت جو رنگ ڀريل هو. جن تي قديم ماڻهن جو ويساهه هو، پنهنجي طبيعت جي سرڪشي، سحرنمائي، عيش عشرت، حسن و جمال، مهم جوئي لاڙن کي قصن ۽ ڪهاڻين جي دنيا ۾ گم ڪري سرور حاصل ڪندا هئا. وقت جي بيرحم ڏکن ۽ بوريت مان نڪرڻ لاءِ هڪ دلفريب فريب هو. انهي سحرنمائي ماحول ۾ دنيا انسان لاءِ ڪاڪ محل هئي، هو فطرت جا انيڪ رنگ پنهنجي مزاج جي رنگينين ۾ شامل ڪري خوش ٿيندو هو. طاقت جا مظاهرا جنسي بي چيني جي تسڪين، مهم جوئي، سڀ محروم ماڻهن جا عمل هئا، جن سان تخيل عمل ذريعي ڪنهن تعميراتي ڪم ڏانهن وڌيو ٿي.
دور بدلجي ويو سائنس، علم جا دروازا کولي انسان کي مشيني دور ۾ آڻي، بيهاري ڇڏيو. فطرت جو ڪاڪ محل ڊهي پيو، اليڪٽرڪ سڌ سماءَ، سوشل ميڊيا انسان کي جادو ئي سحر جي قصن مان ڪڍي زندگي جي نقلي مسئلن ۽ واپاري مسئلن ڏانهن متوجهه ڪيو. چوندا آهن، جهالت لاعلمي طبعيت جي هيجاني ڪيفيت کان بچائي وقتي خوشين سان مالامال ڪري ڇڏيندي آهي. پر علم ان حساسيت جو نالو آهي، جنهن ۾ سئي به پٽ تي ڪري ته آواز جي جوڙڪٽ ڪرڻي ٿي پوي. ان جوڙڪٽ واري احساس جو موجوده سرمائيداري دور خوب استحصال ڪيو. انسان کي چٽا ڀيٽي جي دوزخ ۾ اڇلايو ويو، جتي هن کي ڪاروبار کان وٺي پنهنجي جسم ۽ جذبن جي به چٽاڀيٽي ڪرڻي پوي ٿي. انهي چٽا ڀيٽي جي باهه کي ڀڙڪائڻ لاءِ صنعتي ادارا رات ڏينهن اشتهارن ذريعي ماڻهن جي من ۾ هيجان، اشتهاربازي ۽ نتيجي پرستي ڦهلائي ڇڏي آهي.جنهن ۾ صرف حقيقت کان مٿانهين حقيقت موجود آهي، ڪوڙ ايترو جو ماڻهو سچ کان خوف کائڻ لڳي. من اڇلجي ويو، شانتي ناهي ڇو ته تبديليون فطرتي ۽ ٿانيڪي من جي لاڙن مطابق ناهن، بلڪه تبديلين جي رفتار وڌائي ويئي آهي. پوسٽ ماڊرن ازم جي انهيءَ نعري مطابق ته ”ايجاد ضرورت جي ماءَ آهي“ هاڻي وجود غِير متوازن ٿي پيو آهي. ڪٿي به تناسب نه رهيو آهي، ڪٿي به ذهن مطمئن نٿو ٿئي. شخصيت ڪنفيوز، ويڳاڻي، اڪيلائي ۽ گم ٿي رهي آهي، چٽاڀيٽي جي جنگل ۾ هر وقت ماڻهو چوڪس رهي ٿو، ڄڻ ڪو نازڪ جنگ جو محاذ هجي. ٿورو غافل ٿيو دشمن حاوي ٿي ويو. تنهن ڪري بگهڙن وانگر اکين ۾ اکيون وجهي زندگي گذارڻي آهي. انهي ڊوڙ ۾ مرد ۽ عورتون گڏوگڏ آهن، پر اها ڊوڙ ڏاڍي اڻانگهي آهي. هر شخص ٻئي جو حريف آهي، هر منزل کانپوءِ ٻي جي طلب بس هڪ ٻئي کان گوءِ کڻڻي آهي، انفرادي حيثيت اڀاري توجهه حاصل ڪرڻو آهي. پوءِ ڀلي منفيت ذريعي، بغاوت ذريعي، محرومي جو پٽڪو ڪري، ڪڏهن مذهبي جنون ذريعي ڪڏهن نقلي اديب ٿيڻ ذريعي، ڪڏهن نقلي دانشور ٿي ڪري، ڪڏهن رشوت ۽ ڪرپشن ذريعي مطلب ته مشهور ٿيڻو آهي پنهنجو اسٽيٽس ڏيکارڻو آهي ته مان وڏو ماڻهو آهيان. ڪو وقت هو جڏهن وڏو ماڻهو پنهنجي اخلاق، بزرگي، انساني قدرن ذريعي پرکيو ويندو هئو، پر هاڻي هوس جي پٺيان ڪاهي پوڻو آهي، ڀلي احسان فراموشي ڪجي، ڀلي ڪنهن کي دوکو ڏجي پر مادي هوس جي پٺيان ديوانو ٿيڻو آهي.پوءِ ڪڏهن عورت جي آزادي جي نالي ۾ ڪريم جي شيشي جي مشهوري لاءِ عورت کي اگهاڙو ڪرڻو آهي، ته ڪڏهن جمهوريت جي نالي ۾ عوام جو خون چوسڻو آهي، سماج به انهن قدرن جو عادي ٿي ويو آهي، جو جيترو وڏو ڪرپٽ اوترو انهيءَ کي سون جا تاج پهرايا وڃن ٿا.جيتري عورت جنسي نمائش ڪري اوترو انهيءَ جا فين وڌن ٿا.
انهي حيثيت جي چٽاڀيٽي جا هزارين رستا آهن. علم، فن، تخليق، سائنس، ايجاد، شوپيسز، ڊزائنگ، راند، کان وٺي روڄ راڙو، پر اهي سڀ شعبا عام ۽ تجريدي آهن.هن وقت چٽا ڀيٽي ۽ شوبازي يعني ڏيکاءُ پرستي ايترو ته پنهنجي انتها تي پهچي چڪي آهي جو هاڻ اهو عمل، اهو رجحان عام معمول بڻجي ويو آهي، يورپ ۽ آمريڪا ۾ ته ويڳاڻپ به لازمي ڪلچر جو حصو بڻجي چڪو آهي. عام فيشن نارمل زندگي نارمل پيار محبت، سٺا صاف جذبا، انساني قدر عام سست ۽ بوريت جو باعث بڻجي ويا آهن. تنهن ڪري انهي ويڳاڻپ ۾ ڪيئن توجهه ڇڪائجي؟ ڪير ڪنهن کي منفرد مڃي! اسان جي سماج ۾ اڃا سلسله عمل شروع وارو آهي. جنهن ۾ ڪپڙن جون ابتيون سبتيون ڊزائيون، اڌ اگهاڙا جسم، ڪارا ڳاڙها شيدڪا وار، رنگين پلڪون، ميڪ اپ جا تهه، وار ٺاهڻ جو مقابلو، ڊانسون، فلمون، هيروازم، غير سنجيده پيار، يار بدلائڻ، چٽ پٽيون شيون کائڻ، ڇوڪرن ۾ وري ڇڇورا بازي ڪري اڳيان وارن ۾ آڱريون ڦيرائڻ، رشوتي پيءَ جي ڪمائي مان گاڏين ۽ موٽر سائڪلن جي ڊوڙ لڳائڻ،گهٽي جي چوڪ تي بيهي مائيڪل جيڪسن اسٽائيل ۾ شريف بڻجڻ جو مظاهرو، ڦاٽل پينٽون پائڻ هيروز جا اسٽيڪر پينٽ جي خاص حصي تي لڳائڻ، ٻولي کي بگاڙي ڳالهائڻ، جنسي بداخلاقي جا مظاهرا، سماج توڙي حڪومت کي گاريون ڏيڻ، وڏن (ماءُ پيءُ) سان بدتميزي ڪرڻ ۽ اڄڪلهه ڪن ۾ ڪوڪو پائڻ، ٻچي ڏاڙهي رکرائڻ ۽ ٻيا عمل شامل آهن. اهي سڀ ملڪي تجريديت جا مظاهرا آهن. اڳتي هلي اها خطرناڪ حد اختيار ڪندي آهي، جنهن ۾ گينگ ريپ سگريٽن سان داغڻ، قتل و غارت، خودڪشي، منشيات جو استعمال يا پنهنجو حليو بگاڙڻ، مهم جوئي ڪرڻ جنسي طرح تشدد ڪرڻ، رشتن کي ختم ڪرڻ، موبائل پيار، ڊيٽنگ، طلاق جا وڌندڙ رجحان، وغيره. اسان جي سماج ۾ تجريديت جا اها مظاهرا ته عام آهن پر يورپ ۾ اڄڪلهه تجريديت خطرناڪ حد تائين وڌي ر هي آهي. ڇو ته تجريديت ۾ تناسب ۽ ڍنگ نه هوندو آهي. هي اهڙو اسلوب آهي جيڪو لا اسلوب آهي، سندس هر انداز انفرادي ۽ هر انفراديت اسلوب آهي، تنهن ڪري توهان اڪثر اخبارن ۾ پڙهندا هوندا، ڪنهن ماڻهو اوچتو گن مشين ذريعي 20 ماڻهو ماري ڇڏيا يا ماڻهو مهينو لاش سان گڏ گهر ۾ رهيو پيو هو، ڪنهن پنهنجا نهن وڌائي فوٽ کن وڏا ڪري ڇڏيا ۽ تازو آمريڪي عورتون ڪنن ۽ آڱرين ۾ جيت پائڻ لڳيون، مطلب ته زنده ڪاڪروچ زيورن لاءِ ڪڏهن توهان ڏٺو هوندو. آمريڪي پنهنجي منهن تي عجيب قسم ماسڪ چاڙهي پيا گهمندا آهن يا رنگ ڪري هلندا آهن، تنهن کانپوءِ ڪشتي (ريسلنگ) جا مظاهرا مڪمل طور تجريديت آهي، طاقت آزمائڻ جو اهو ڍنگ ڪو به انساني طرز عمل تي مشتمل ناهي. ان کان علاوه جنس جي ڪراهت واري دنيا الڳ آهي. جنهن ۾ جنس جي مڪنيڪل ماحول کي ڪاروباري طور استعمال ڪيو پيو وڃي ۽ سڄي دنيا ۾ جنسي اشتهار وڌائڻ لاءِ اهڙيون فلمون ۽ ماحول متعارف ڪرايو پيو وڃي. هي انسانيت سوز مظاهرا، فطرت ۾ بگاڙ، وحشت ڪرامت، اسان کي ڪيڏانهن وٺي وڃي رهي آهي.اسان جو نوجوان جو مستقل ڪهڙو آهي؟ ڪنهن ڏاهي چيو هو ته گلوبل وارمنگ کان به خطرناڪ مسئلو نوجوان جو ڇڇورو ٿيڻ جو آهي، انهيءَ جي حد توهان ڏسندا هوندا ته اڪثر نوجوان موبائل پيار ۾ تباه و برباد ٿي رهيا،(Tindder Genration). ڇوڪريون پنهنجا گهر ڇڏي نڪريو تباه و برباد ٿيو وڃن، ڏيکاه جي ۽ مهم جوئي جو شڪار هي نوجوان خطرناڪ ڊرائيونگ ڪندي يا سيلفي وٺندي جان وڃايو ڇڏي.
ڇا دنيا انسان جي مزاج ۽ فطرت جي تبديلي جي بحران جو شڪار ٿي چڪي آهي؟ يا انسان پنهنجي ڪثرتي لاڙن کي مناسب رخ نه ڏئي سگهيو آهي؟ بنيادي طرح دنيا ڪنهن فڪري بحران جو شڪار آهي. ڇو ته انسان فطرت جو حصو آهي. پر موجوده دور ۾ انسان فطرت کان ڪٽجي مشيني ماحول ۾ ميڪينڪل زندگي گذاري رهيو آهي. فطرت جا انيڪ خوشنما رنگ دل لڀائيندڙ نظارا، شانت جذبا، پيار ڀريون دليون سڀ مصنوعيت ۽ ڪاروباري ذهنيت کسي ورتا آهن، هر ماڻهو ڪمپليڪس ۾ پنهنجي زندگي جي گهٽتائي جو خال پورو ڪرڻ لاءِ عجيب و غريب حرڪتون ڪندو وتي، ڪجهه ماڻهن جو خيال آهي دنيا ترقي ڪري رهي آهي، ڊگها رستا آساني سان ۽ مختصر ٿي رهيا آهن. ڊيگهه جي بجاءِ صرف ڪم جون ڳالهيون ٿي رهيون آهن، پر ڇا زندگي جو جوهر تيز ڊوڙ ۾ فاسٽ فوڊ کائيندي مشيني انداز سان تناسب کي بگاڙي حاصل ڪري سگهجي ٿو.؟ وجودين جو چوڻ آهي ته هي به هڪ زندگي جو ڍنگ آهي، ڇو ته ڪو طئه ٿيل جوهر آهي ئي ڪو نه تنهن ڪري هر انداز جو پنهنجو اسلوب آهي. زندگي آهي ئي ڇا انسان معصوم آهي، جيڪي ڪري اهو صحيح ڇو ته صحيح غلط جو تصور آهي ئي ڪو نه. پر سوچيو و ڃي ته انهي انداز پٺيان ڪو منطقي سبب آهي يا نه؟ ڇا اهو ڍنگ وجود جي احساس ڪمتري جي نشاندهي نٿو ڪري يا ڇا ڪو وجود جو خال انهي انفرادي حيثيت جي پٺيان رڙي نه رهيو آهي؟ يا اهو ته ڇا هن کان وڌيڪ بهتر انداز ناهي؟ جيڪڏهن اسان هڪ منٽ لاءِوجودي نقطي کي مڃي وٺون ته پوءِ سوال اهو ٿو پيدا ٿئي ته دنيا جي تعمير يا بهتري اجائي آهي. علم، سائنس، ترقي، انسانيت، سنجيدگي سڀ بيڪار آهن. تنهن ڪري بهرحال اسان کي اهو مڃڻو پوندو ته تجريدي رخ هڪ عالمي نفسياتي بيماري ضرور آهي، جيڪا انساني جمود ۾ فاسٽ ٽيڪنالوجي ڪري ٿيندڙ سماجي بحران جي پيداوار آهي.