گلوبل دنيا ۽ اسان جي ملڪي سياست
جيئن پ پ پ جڏهن ميدان تي آئي ته عوامي منشور کڻي آئي، اسلامي سوشلزم جو نعرو هنيائين. اٽي، اجهي ۽ لٽي جو نعرو هڻي عوام ۾ مقبول ٿي.ان وقت نظريات کان بغير سياستدانن کي سياستدان ئي ڪونه سمجهيو ويندو هو. جيڪڏهن ڪو پارٽي مٽائيندو هو ته کيس ماڻهو طعنا ڏيندا هئا. نظريي خاطر سياستدان جيل ڀوڳيندو هو، ڦٽڪا کائيندو هو، شهيد ٿيندو هو ڦاهي تي چڙهندو هو.
پر اسان جي سياسي پارٽين کي ڏسي لڳي ٿو ته, اهي اڃا پٿر جي دور ۾ پيا جيئن. توهان ڪنهن سياستدان جي واتان ڊجٽلائزيشن جو نالو نه ٻڌو هوندو، ڪنهن سياستدان بيهي تقرير ۾ گلوبل دنيا جي ڳالهه نه ڪئي هوندي، نه وري ڪنهن سياستدان نوجوانن لاءِ ڪو انقلابي تبديلين لاءِ سوچيو هوندو، ملڪ جي معشيت جي بهتري لاءِ ڪنهن وٽ به ڪو منشور ناهي، نه وري اڄ جي ٽيڪنالوجي جي دور کي سياستدان سمجهن ٿا، سياست صرف هڪٻئي جا پٽڪا لاهڻ، ٽي وي شوز تي هڪٻئي کي گهٽ ڏيکارڻ تائين محدود آهي،.
هاڻي چونڊن جو دور اچي رهيو آهي، توهان ڏسندا ته سياستدان جلسا ڪري ماڻهو گڏ ڪري هڪ ٻئي کي گهٽ وڌ ڳالهائي. پنهنجي طاقت ڏيکارڻ ۾ پورا آهن. ٻئي طرف سياستدانن دنيا کي اغوا ڪري رکيو آهي، توهان جتي وڃو عوام جي تقدير جو فيصلو سياستدان ڪري ٿو. ميڊيا تي شهه سرّخيون صرف سياستدانن جون آهن، پروٽوڪول، سهولتون، ڪروڙن جي بجٽ صرف سياستدان حاصل ڪن ٿا.
پر سياستدان شعوري طور 21 صدي ۾ داخل ئي نه ٿيو آهي،.
ڇو ته اڄ جي دور کي، اسان جو انجنئير سمجهي ٿو، اسان جو سماجي سائنس جو شاگرد سمجهي ٿو، اسان جو دانشور سمجهي ٿو پر سياستدان نٿو سمجهي، ڇوته اهو فيوڊل دور جو آهي، هن وڏيرڪي گادي خانداني حاصل ڪئي، جيڪڏهن ٻاهر جي دنيا مان پڙهي آيو ته سکن ۽ سهولتن سان عياش زندگي هن کي ورثي ۾ ملي، جنهن ڪري هن کي دنيا جي جدت سان، تبديلي سان ڪابه دلچسپي ناهي، هو صرف ليڊر ٿيڻ چاهي ٿو، چونڊون کٽي ملڪ ۾ پروٽوڪول جي دهشت ڏيکارڻ چاهي ٿو. اربين رپين جي ڪرپشن ڪري ٻاهر شفٽ ڪري ٿو، مون اهڙا سوين ايم اين اي يا ايم پي اي ڏٺا جيڪي مڊل ڪلاس مان آيا يا فيوڊل ڪلاس مان آيا پر چونڊون کٽڻ کان پوءِ جلدي هنن اربين رپيا ڪمايا پنهنجي فيملي ٻاهر جي دنيا ۾ شفٽ ڪئي، پاڻ هتي سياست ڪن پيا،..
حڪومت وٽ زراعت جو ڪو پلان ناهي، وڻڪاري جو ڪو پلان ناهي پيئڻ جي صاف پاڻي ميسر ڪرڻ جو پلان ناهي. مطلب سياستدان وٽ ڪو به نظام ناهي، اسان جو سماج هڪ اهڙي ٽيڪنالوجي جي جهنگل بنجي ويو آهي. جنهن ۾ عوام روز به روز پوئتي وڃي پيو.
ڪجهه ماڻهن جو خيال آهي ته سماج ۽ سياست هڪ صفحي تي نه هئڻ ڪري اسان جي سماج ۾ سياست کان ماڻهو لاتعلق ٿيندا وڃن. جنهن ڪري سياست ۾ ڪو دانشور يا انسان دوست ماڻهو نٿو اچي، هي بي رحم بازار آهي جنهن ۾ انسان ذات جي ڪابه جڳهه ناهي، اسان جا دانشور باربار چوندا رهندا آهن، ته دنيا جي تبديلي سان گڏ ڪلهو ملائي بيهڻ جي ڳالهه ته پري آهي پر, صرف عوام کي رڳو بنيادي ضرورتون مهيا ڪري ڏيڻ ۾ به سياست ناڪام ويئي آهي.
توهان ڏٺو ته سياست گذريل ڏينهن سنڌ ۾ هڪ عجيب رخ اختيار ڪيو آهي، سياستدان عوام ۾ نسلي، قومي جذبا بيدار ڪري استحصال ڪرڻ ٿا چاهين، حقيقت اها آهي ته , عوام جي ڪابه پارٽي ناهي، ڇو ته ڪنهن پارٽي وٽ منشور ناهي، صرف اعلان آهن ته اسان بجلي ڏينداسين، نوجوانن کي قرض ڏينداسين ڪو چوي ٿو اسان بي روزگاري الائونس ڏينداسين، پر زياده تر سياست جو رخ ,هڪ ٻئي کي نشانو بنائڻ تي آهي، اقتدار کي حاصل ڪرڻ تي آهي.
اسان جي سياست ۽ سماج- ٻئي هڪ ٻئي کان ويڳاڻا آهن اسان جي سياستدان وٽ نه ڪو مستقبل جو پلان آهي نه وري ڪا وٽس دور انديشي آهي
عوام لاءِ ڪهڙو فرق آهي جو حڪمران نواز ليگ هجي، عمران هجي يا پ پ پ هجي، اهو ئي سبب آهي ته سياستدان اقتدار جا مزا ماڻڻ لاءِ, هڪ پارٽي مان نڪري ٻئي ۾ آساني سان شامل ٿي ويندا آهن، ڪڏهن پ پ پ مان نڪري ايم ڪيو ايم ۾ شامل ٿيو وڃن يا ڪڏهن نواز ليگ مان نڪري پ پ پ ۾ شامل ٿيو وڃن، عمران خان ڪو نئون ڪيڊر پيدا نه ڪيو, نه ڪا نظرياتي سياست ڪئي، جنهن ڪري ٻين پارٽين جا ماڻهو جن کي کاڌو پيتو نه مليو اهي شامل ٿي ويا،
اها ڳالهه صحيح آهي سياست جو دور هاڻي صرف پتلين جو تماشي وارو آهي
هن ملڪ ۾ ڇا انهيءَ سان تبديلي ايندي؟؟
جڏهن سياست صرف واپار کي وڌائڻ, پنهنجي ذات کي ارب پتي بنائڻ لاءِ هجي, ته اها سياست ملڪ ۾ تبديلي آڻيندي؟ ناممڪن آهي ته هن ملڪ ۾ ڪا به تبديلي اچي.
جتي صحافت ۾ بليڪ ميلنگ،
دانشوري ۾ جي حضوري،
سماج ۾ ڇڙواڳي،
واپار ۾ بي ايماني،
مذهب ۾ جنون،
انصاف ۾ دير، ۽بيوروڪريسي ۾ ڪرپشن هجي, اتي تبديلي ڪانه ايندي آهي
سياستدان نه صرف نظريات کان پري آهي پر ملڪ ۽ عوام کان به پري آهن، اسان جي سياست انارڪي، لاقانونيت ۽ ڪرپشن جي شڪار آهي
هاڻي اهو رجحان عام ٿي ويو آهي ته هن ملڪ ۾ ڪنهن کي ڪو به ڀروسو ناهي ته هتي ڪو مسقبل آهي، تنهن ڪري اڪثر بيوروڪريٽ، واپاري، يا سٺا ڊاڪٽر، انجنئر سڀ ٻاهر جي دنيا ۾ شفٽ ٿي رهيا آهن.
وري مٿان هتي اپر مڊل ڪلاس لاءِ نيون ڪالونيون ٺهي رهيون آهن، مثال ڊي ايڇ اي، بحريه ٽائون وغيره جن ۾ رهندڙ کي نئين دنيا ٺاهي ڏني ويندي، اتي سڀ اهي سهولتون هونديون جيڪي ٻاهر جي دنيا ۾ آهن، پر ڪروڙن جي تعداد ۾ غريب عوام لاءِ گٽر به نه ٺهندو، ان کي اسپتال نه ملندي، نه روڊ ملندو، نه اسڪول ملندو،
غريب جي زندگي صرف ووٽ ڏيڻ ۽ مرڻ لاءِ آهي، انهيءَ کي ٽيڪنالوجي جي طوفان جي منفيت ۾ ٻڏڻ لاءِ ڇڏيو ويو آهي Social-Media، امير جو ٻار انٽر نيٽ مان فاعدو وٺي اعليٰ تعليم حاصل ڪري ٿو اسڪالر شپ وٺي ٿو غريب جو ٻار انٽر نيٽ تي بليو پرنٽ فلمون ڏسي ٿو. ڇو ته انهيءَ کي اميرن جي دنيا جون عياشيون ڏيکاري, چپ چٽڻ لاءِ اڇلايو وڃِي ٿو, جيڪو صرف وڏيري کي ووٽ ڏيندو, وڏيرو خوش ٿيو ته کيس ماستري يا پٽوالي نوڪري ڏياريندو، غريب انهيءَ ۾ خوش ته, کيس بي نظير ڪارڊ مليل آهي.
اسان جي سياست ۽ سماج-- ٻئي هڪ ٻئي کان ويڳاڻا آهن،
سماج ۾ ٽيڪنالوجي جي ٻوڏ پئي اچي،
ماڻهو Cyborg بنجي چڪو آهي.
سندس ڪردار Prosumer جو بنجي چڪو آهي.
جديد ٽيڪنالوجي زندگي جي هر طور طريقي کي بدلائي ڇڏيو آهي.
هر گهر ۾ ڊجٽلائيزڊ شيون موجود آهن.
هر فرد دنيا سان رابطي ۾ آهي.
هر ذات عيان ٿي چڪي آهي،
اهڙي صورتحال ۾ اسان جي سياست انارڪي، لاقانونيت ۽ ڪرپشن جي شڪار آهي، جنهن ڪري عوام جديد سائبر ڏوهن جو شڪار ٿئي پئو
جديد دور ڪيڏانهن وڃي رهيو آهي، دنيا ڪهڙيون تبديليون کڻي اچي رهي آهي، اسان جي سياستدان وٽ نه ڪو مستقبل جو پلان آهي نه وري ڪا وٽس دور انديشي آهي .
اڄ جو دور سڀني دورن کان مختلف آهي، ڇو ته
هاڻي قومي وهڪري مان ماڻهو نڪري, بين القوامي وهڪري ۾ شامل ٿي چڪا آهن،
تعليم کان وٺي واپار ڊجٽلائزڊ ٿي چڪو آهي،
ٽيڪنالوجي- دنيا بدلائي ڇڏي آهي،
دنيا نوان چئلينج کڻي آئي آهي،
ماڻهو وڌيڪ با خبر آهي،
اڄ جو دور انسان کي ڪجهه نئون سوچڻ لاءِ مجبور ڪري ٿو، پراڻا طريقا اڄ جي دور کي نٿا هلائي سگهن،
شاگردن لاءِ هزارين رستا کلي ويا آهن،
واپار جا لکين طريقا نڪري چڪا آهن،
تعليم جا هزارين چئلينج آهن،
هاڻي اهو دور ويو جو ماڻهو پنهنجي ٻارن کي روايتي ڊاڪٽر انجنئر بڻائيندا هئا. اڄ خود والدين کي ڪائونسلنگ جي ضرورت آهي ته ٻارن کي ڪيئن بهتر مستقبل ڏجي.
هاڻي اسان جا اميد پرست چون ٿا مايوس ٿيڻ جي ضرورت ناهي, ڇو ته سياستدان جو ڪردار ئي ختم ٿي ويندو مستقبل جي دنيا, سياستدان تبديل ڪونه ڪندو بلڪ ٽيڪنالوجي ۽ جديد هنر[ Knowledge-Society] تبديل ڪندا. اها ڳالهه صحيح آهي سياست جو دور هاڻي صرف پتلين جو تماشي وارو آهي.
پر مسئلو اهو آهي ته عوام جا اربين رپيا جيستائين سياستدان کي ڏنا ويندا، جيستائين قانون نه هوندو, نظام نه هوندو ته اسان سوين سال پوئتي هليا وينداسين، تنهن ڪري اڄ جي دنيا ۾ سياستدان جي ڪردار کي محدود ڪرڻو پوندو. هر اداري کي پنهنجي طور مظبوط ڪرڻو پوندو، سياستدان جي اثر رسوخ کي گهٽائڻو پوندو. يا گهٽ ۾ گهٽ نظرياتي سياست ڏانهن موٽڻو پوندو