ڀڳت ڪنور رام ڪير سڏائي
ڪنور رام ڀڳت غريب گهراڻي سان تعلق رکندڙ هو، سندن پتا جو نالو تارا رام ۽ ماءُ جو نالو تيرٿ ٻائي هو، جنهن کي وڏي سڪ ۽ چاهت کان ڪنور رام پٽ ڀڳوان ادا ڪيو. ڪنور ڀڳت جو جنم 13 اپريل 1885ع ۾ ميرپور ماٿيلو اسٽيشن کان 8 ڪلو ميٽر پري ڳوٺ ’’جروان واهڻ‘‘ ۾ ٿيو، جنم بعد سندن ماتا دعا ڏيارڻ لاءِ مرشد جي درٻار رهڙڪي وٺي ويئي، جتي سائين سترامداس کيس خوشي مان کڻي دعا ڪئي. 5 سالن جي عمر ۾ پاڻ تعليم پرائڻ شروع ڪئي، هي ننڍپڻ کان ئي الله لوڪ انسان دوست، فقير قسم جو ماڻهو هو. هي زماني جي ريتن رسمن، متڀيد کان تمام گهڻو اونچو سوچيندو هو. پاڻ سموري ڄمار الله جي خلق سان پيار ڪندي گذاري ۽ انهن جي کلي دل سان واهر لهندو هو. سندن آواز ۾ اهڙو سرور هو جو ائين محسوس ٿيندو هو ته ڄڻ سندن گلي ۾ ڀڳوان وسي ٿو. پاڻ ڳائڻ جي سکيا مختلف جاين تي ورتي. سندن ڳائڻ وقت ائين محسوس ٿيندو هو ته ڄڻ ماڻهو ٻي جهان ۾ پهچي چڪو هجي. هو هر وقت الله جي عشق ۾ زماني جي خوشين ۽ غمن کان بيخبر رهندو هو ۽ اڪثر زماني جي خفن ۽ جهيڙن کان ڪناراڪشي ڪري پنهنجي رب کي ريجهائڻ جي رمز ۾ گم رهندو هو. جڏهن پاڻ 18 سال جو ٿيو ته سندن امڙ سندس چهري تي سهرو سجائڻ جو سوچيو ۽ 1860ع ۾ سندس شادي ڪرائي پر ڪنور ڀڳت پنهنجي ڌرم پتني جي وفات بعد پنهنجي دل گهرين دوستن ۽ عزيزن جي زور ڀرڻ باوجود به ٻي شادي نه ڪئي، کيس هڪ پٽ پيسورام ۽ ٽي نياڻيون ڪلا، شيلا، ستلس جي اولاد هئي، سندن وٽ زندگي ۾ ڪڏهن به ذات، پات، نسل، مذهب رنگ جو ڪو فرق نه رهيو، هن سڄي عمر پنهنجي رب جي عشق ۾ گذاري ڇڏي ۽ جيون ڀر ڪنهن کي ڏک نه ڏنو. هو انسانيت جو علمبردار هو. هن جي حوالي سان اتمچند پيسو مل شاستري پنهنجي ڪتاب ڪنور رام ۾ هڪ هنڌ لکي ٿو ته جڏهن ڪوئيٽا ۾ زلزلو آيو ته ڪنور ڀڳت جيڪب آباد ۾ ترسيل هو ۽ روزانو پنهنجي ساٿين ۽ پنچائت سان گڏ ايندو هو ۽ جڏهن زخمين جون ٽرينون اينديون هيون ته انهن کي دوا درمل ڏيڻ سان گڏ کاڌي پيتي جو سامان ڏيندو هو،
آڌي مانڌي جنهن وقت به ڪو سوالي هن جي گهر ويندو هو ته هو پنهنجا غم وساري بغير ڪنهن مذهبي مت ڀيد جي هن کي گلي لائي نيڻن جا ڳوڙها اگهي هن جي مدد ڪندو هو، هو معذورن ۽ بيواهن جو تمام وڏو ڀرجهلو هو، جنهن وقت ڪنور ڀڳت شهادت جو جام پيتو ته ان ئي شهر مان گذرندڙ ماڻهن جا ڪٽڪ ڪولين جي ميڙ جيان مڙي آيا، جنهن ۾ ماڻهن جا مٿا اگهاڙا اکين ۾ لڙڪ هٿن ۾ ڪارا جهنڊا هئا، سندن جي ڏولي ڏسڻ لاءَ ماڻهن جي ايڏي رش هئي جو تر جيتري به جاءِ نه بچي هئي. ڪافي ماڻهو ڏولي ڏسڻ گهرن جي ڇتين تي ۽ ڪوٺن تي چڙهي انتظار ڪندا رهيا ۽ جنهن مهل سندن گهرن اڳيان ڏولي جو گذر ٿيو ته ان مٿان اجرڪ، رومال، لنگيون ۽ گل اڇلائي زارو قطار روئيندا رهيا. پاڻ جيڪا انسانيت جي خدمت ڪئي، سا ڀڳتي جي تاريخ ۾ سدائين سدا بهار رهندي. سندن ڪيترائي واقعا آهن جيڪي اڄ به سنڌ ۾ ٿيندڙ ڪچهرين ۾ ٻڌايا وڃن ٿا ۽ جيڪي هاڻ تاريخ بڻجي چڪا آهن. منجھس ڪيتريون ئي خوبيون هيون، پاڻ سنڌ جي درويش ولين سان انتهاءَ جي محبت ڪندو هو. پاڻ جتي ڪنهن درويش صفت ماڻهو جي آمد جو ٻڌندا هئا ته اتي پهچي ويندا هئا. پاڻ وٽ جيڪو وقت بچندو هو، انهي ۾ هو پنهنجي ڳوٺ ۾ ويهي پنهنجي ڀاءُ جاڙا رام سان گڏ سودي سامان جو هٽڙو هلائي ڪري گهر جو گذارو ڪندو هو، گيهه جي واپار جي حوالي سان ۽ کجين جا ٺيڪا ٻولي کڻندا هئا، سندن جي آواز کي سنڌ ۽ هند سان گڏ بلوچستان، ملتان، بهاول پور تائين وڏي چاهه سان ٻڌو ويندو هو. جڏهن پاڻ ڳائڻ شروع ڪندا هئا ته هر طرف شانت ڇائنجي ويندي هئي. هڪ ڀيري سکر ۾ مهاتما گانڌي جي ملاقات ڪرڻ وقت اهڙو ماحول جڙي ويو جو ڪيترن ئي اڳواڻن جي اپيلن ڪرڻ باوجود به ماٺ نه ٿي ۽ ڀڳت ڀڄن چوڻ شروع ڪيو ته هر پاسي ماٺ ڇائنجي ويئي، گوڙ الائي ڪاڏي ويو.
سنڌ جي هن امر انسانيت جي عاشق سفير کي 2 آڪٽوبر 1939 جي نڀاڳي ڏينهن تي رڪ ريلوي اسٽيشن تي سکر ايندي بي گناه گولين جو کاڄ بڻايو ويو ۽ سنڌ ڌرتي هڪ عظيم انسان کان محروم ٿي ويئي ۽ هر پاسي ماحول ۾ لڙڪن، آهُن ۽ ڪوڪن جي هوڪار رهجي ويئي.
خبرون، هلال پاڪستان، سنڌ، فيصلو، سڪار، عبرت، مهراڻ، هلچل، سنڌو، سنڌ عوامي آواز، تعمير سنڌ