شخصيتون ۽ خاڪا

سنڌ جا املهه هيرا (مضمون)

هي ڪتاب سنڌ جي اهم شخصيتن تي لکيل ڪالمن يا تاثرات تي شامل آهي. هن ڪتاب جو ليکڪ محترم مير نادر علي ابڙو صاحب جن آهن. پاڻ سنڌ جي علمي ۽ ادبي گهراڻي سان تعلق رکن ٿا.
اسين ٿورائتا آهيون مير نادر علي ابڙو جا جنهن نه صرف هن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي موڪلي ڏني پر ان سان گڏ هي ڪتاب سنڌ سلامت تي پيش ڪرڻ جي اجازت به ڏني.
Title Cover of book سنڌ جا املهه هيرا (مضمون)

الهبچايو کوسو : صدارتي ايوارڊ يافته الغوزي نواز

سُر ۽ سنگيت جو ميلاپ به ڇا آهي. فن جي دنيا جا ماڻهو به واقعي عجيب ٿيندا آهن. انهن جا غم ۽ خوشيون به نراليون هونديون آهن. اهي هميشه پاڻ کان بي خبر ٿي، هن جهان ۾ ميلا مچائي، ماڻهو گڏائي، مُرڪون وکيري، هميشه لاءِ امر ۽ تاريخ بڻجي ويندا آهن. جيئن سنڌي موسيقي جي ساز الغوزي ذريعي، ڏيهه توڙي پرڏيهه ۾ مڃتا ماڻيندڙ، الغوزي نواز الهبچايو کوسو، گهڻي وقت تائين بيماريءَ سان ويڙهاند ڪندي ڪندي، هميشه لاءِ اڄ اسان کان وڇڙي ويو آهي. الهبچائي الغوزي وسيلي سُريلي آواز ۾، ڏيهه توڙي پرڏيهه ۾، تمام گهڻي مڃتا ماڻي هئي. پاڻ زندگيءَ جي 85 بهارن ۾، ڪيئي دنياوي رنگ ڏٺائين ۽ اوچتو گردن ٽوڙ بخار ۾ مبتلا ٿي، ٽنڊو محمد خان جي خانگي اسپتال ۾ ٽن ڏينهن تائين زندگيءَ ۽ موت واري ڪشمڪش ۾ رهڻ بعد، هميشه لاءِ زندگي جي جنگ هارائي ويٺو. سندس بيماريءَ دوران ڪنهن به سار نه لڌي. ثقافت کاتي کان ويندي سمورا چونڊيل نمائندا، رڳو اعلان ئي ڪندا رهيا. جنهن ڪري هو پنهنجو علاج، ڪراچيءَ مان به نه ڪرائي سگهيو.
سندس لاڏاڻي بعد، موسيقيءَ جي دنيا ۽ خاص ڪري الغوزي جي دنيا ۾، هڪ تمام وڏو خال پيدا ٿي پيو آهي. کيس صدارتي ايوارڊ کانسواءِ لطيف سرڪار، قلندر لعل شهباز، سچل سرمست جي ميلي سميت، ملڪ جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ ٿيندڙ ادبي ۽ ثقافتي پروگرام ۾ سوَ ۱۰۰ کان مٿي ايوارڊ ملي چڪا آهن. پاڻ، ڏيهه توڙي پرڏيهه ۾، سنڌي موسيقي جي ساز الغوزي جي سڃاڻپ رهيو ۽ کيس تمام وڏي پذيرائي ملي. سندس شاگردن جو جھجهو انگ، اڄ به سنڌ جي مختلف علائقن ۾ موجود آهي. کيس اها به هڪ وڏي ڏات ۽ ذهانت هئي جو پاڻ الغوزي وسيلي شاهه لطيف جي سمورن بيتن کي ڳاتائين. کيس، انهيءَ نرالي حيثيت سبب، سنڌ جا ماڻهو صدين تائين شايد ئي وساري سگهن. الهبچائي جي لاڏاڻي تي، جتي الغوزي جي دنيا اڄ ڪوما واري حالت ۾ آهي ته اتي سندس لاڏاڻي سبب، فن جي دنيا کي تمام وڏو ۽ پُر نه ٿيڻ جيڏو، نقصان پهتو آهي. اسان ماڻهو نه ڄاڻ ڪهڙي دنيا ۾ ٿا رهون. جيسين ڪو زندهه هوندو آهي ته سندس جيون کي بچائڻ لاءِ ڪجهه به ناهيون ڪري سگهندا ۽ مرڻ بعد وڏا وڏا اعلان ۽ سهائتا جون ڳالهيون ڪيون وينديون آهن. جيئن اڄ، سنڌ جو ثقافت کاتو به وڏيون ڳالهيون ٿو ڪري. جيڪر بيماري جي بستري تي، سنڌ جا گهڻگهرا ۽ ثقافت کاتي جا ڪامورا، سندس حقيقي مدد ڪن ها ته شايد اڄ هو ائين اسان کان نه وڇڙي وڃي ها. سندس وڇوڙي تي، جتي لطيف جا پارکو ۽ عاشق ڏکارا آهن، اتي سنڌ جي هر باشعور ماڻهو کي اوترو ئي ڏک پهتو آهي، جيترو سندس گهر ڀاتين کي پهتو آهي. سندس مرتئي تي ڪيترو ۽ ڪهڙو ڏک ڪجي؟ ڇو جو هيءَ دنيا عارضي آهي ۽ هتي هر ماڻهو اچي ۽ پنهنجو پنهنجو ڪردار ادا ڪري هليو ٿو وڃي. جيڪي ماڻهو، پنهنجو حقيقي ڪردار ۽ عوام جا ڏک سور محسوس ڪندي، انهن لاءِ جاکوڙين ٿا، تن جو نانءُ دنيا مان پردو ڪري وڃڻ باوجود به، گونجندو رهي ٿو. ٻيا ماڻهو، اهڙن انسانن کي پنهنجي اندر ۾ جايون ڏئي، انهن تي ساهه نڇاور ڪندا ٿا رهن.اسان جي اها بدقسمتي آهي جو ماڻهو جڏهن حيات هجي ٿو ته کيس اهو مانُ مرتبو ناهي ڏنو ويندو، جيڪو مرڻ بعد ڏنو ٿو وڃي ۽ هن جون ورسيون سالگراهون ملهائي، ماڻهو کيس الائي ڪهڙا ڪهڙا لقب ٿا ڏئي ويهي رهن، جي اهي لقب انهن کي حياتي ۾ ملن ۽ انهن سان اهي شامون ملهائجن ته شايد هو اڃا به وڌيڪ زندگيءَ جي هن رنگينين ۾ جيئي سگهن. پر اسان وٽ ائين ناهي ۽ اها پراڻي روايت رهي آهي ته؛ جيئرن سان جهيڙا ۽ مئلن تي ميلا. هاڻ اها روايت ختم ٿيڻ کپي. الهبچائي جي لاڏاڻي تي، هر ڪنهن جا پنهنجا پنهنجا رايا آهن، پر آئون اهو ٿو سمجهان ته؛ اڄ الغوزي جي دنيا مڪمل طور ويران ٿي چڪي آهي. شايد ئي وري ڪا ماءُ اهڙو الغوزي نواز ڄڻي، جيڪو جهر جهنگ، ڏيهه پرڏيهه وڃي، سنڌ جي سڃاڻپ بڻجي، جيئن الهبچايو کوسو بڻيو.


خبرون، هلال پاڪستان، سنڌ، فيصلو، سڪار، عبرت، مهراڻ، هلچل، سنڌو، سنڌ عوامي آواز، تعمير سنڌ