شهيد ملڪ آگاڻي : ڊراما نگار، ڪهاڻيڪار ۽ ليکڪ
اهڙن ئي ڀلارن انسانن منجهان هڪ ڀلارو انسان هو ملڪ آگاڻي. هاري جو پٽ هو. هن لاڙڪاڻي جي مشهور ادبي ڳوٺ آگاڻي ۾ هڪ غريب هاري جي ڪکائين گهر ۾ پهرين جنوري 1949ع ۾ اک کولي. جيئن ته هي غريب گهراڻي جو فرد هو، تنهن ڪري ئي هن اسان جي معاشري کي ۽ زندگيءَ کي اکين ۾ اکيون وجهي ڏٺو. پرائمري تعليم ته پنهنجي ڳوٺڙي مان ئي حاصل ڪيائين، وڌيڪ تعليم لاڙڪاڻي مان حاصل ڪرڻ بعد پيغمبري پيشو ماستري اختيار ڪيائين ۽ پرائمري اسڪول ۾ استاد جي حيثيت ۾ ڪم ڪيائين. جيئن ته آگاڻي کي قدرت طرفان ئي شاعري جي ڏات پڻ مليل هئي تنهن ڪري ئي 1972ع ڌاري کان لکڻ جي شروعات ڪيائين، سندس لکڻ جو انداز ڏاڍو ئي پيارو هو سندس لکڻ ۾ سنڌ جي ٻهراڙي جو نقش چٽو ۽ نمايان هوندو هو.
آگاڻي سنڌ جي وڏيرن جاگيردارن ۽ سردارن جي خلاف هو. جيڪو هڪ شاعر ۽ اديب کي هجڻ به گهرجي. آگاڻي سنڌ جي معاشي خصوصن ڳوٺن جو ترجمان هو. سندس شاعري ۾ ’سر ڪيڏارو‘ مشهوري ماڻي.
ملڪ آگاڻي سان توڙي جو منهنجو ڪو گهاٽو دوستاڻو رشتو نه به هو، تڏهن به هو جڏهن به ملندو هوته وڏي محبت ۽ پاٻوهه منجهان ڪچهري ڪندو هو. اها منهنجي بدقسمتي هئي جو منهنجون ساڻس گهڻيون ڪچهريون وغيره ڪونه ٿي سگهيون پر سنڌ جي وڏي ادبي درگاهه ڪامريڊ سوڀو گيانچنداڻي جي اوطاق تي هو ايندو هو جتي هن سان ملاقاتون ٿينديون رهنديون هيون. سندس گهرو دوست ڪيهر شوڪت جيڪو سندس ڳوٺائي به هو. سو به اڪثر ساڻس گڏ هوندو هو.
آگاڻي جو هڪ ناول ’’نيروليءَ جو ڪن‘‘ لکيو، جيڪو پڻ ڪافي مشهور ٿيو. ويجھڙ ۾ سندس ٻيو ناول ’’سج جا پاڇا‘‘ پڻ شايع ٿيئي، مقبوليت ماڻي رهيو آهي، هن ڪافي ڪهاڻيون لکيون ۽ کوڙ سارا ڊراما پڻ لکيا، جيڪي پاڪستان ٽيليويزن تان ڏيکاريا ويا.
آگاڻي سياست ۾ به ڪافي سٺو ڪردار ادا ڪيو. شهيد فاضل راهو، شهيد ذوالفقار علي ڀٽو، جي ايم سيد ۽ رسول بخش پليجي سان تمام گهڻو ويجهو رهيو. سياست جي شوق ڪافي دفعا جيل ۾ به اماڻيس. هن پنهنجي ڳوٺ ۾ سماجي ڀلائي جي ڪمن ۾ ڀرپور حصو ورتو. هن ڳوٺ ۾ ئي فلاحي تنظيم ڳوٺ سڌار ڪاميٽي پڻ ٺاهي. هو غريب، مسڪين، اٻوجهه ۽ پيرين اگهاڙن ماروئڙن جي انهي تنظيم ذريعي مدد ڪرڻ جو حامي ٿي رهيو. شايد اهو عملي ڪم علائقي جي روايتي وڏيرن کي ڪو نه پئي وڻيو جو سندس پٽ تنوير ۽ کيس اهڙي نموني سان شهيد ڪيو ويو جو اهو سوچيندي اسان جا لڱ ڪانڊار جي وڃن ٿا.
اڄ ملڪ آگاڻي اسان جي وچ ۾ ڪونه رهيو آهي پر هن جي شهادت هڪ ڏينهن ضرور رنگ لائيندي. هن جون لکڻيون ۽ سنڌ ڌرتي سان پيار وارو عملي ڪم هن کي سنڌ جي تاريخ ۾ سانڍيندا رهندا.
عوامي آواز، مهراڻ، سنڌ، هلال پاڪستان، سچ، هلچل، سنڌو، عبرت، تعمير سنڌ