شخصيتون ۽ خاڪا

سنڌ جا املهه هيرا (مضمون)

هي ڪتاب سنڌ جي اهم شخصيتن تي لکيل ڪالمن يا تاثرات تي شامل آهي. هن ڪتاب جو ليکڪ محترم مير نادر علي ابڙو صاحب جن آهن. پاڻ سنڌ جي علمي ۽ ادبي گهراڻي سان تعلق رکن ٿا.
اسين ٿورائتا آهيون مير نادر علي ابڙو جا جنهن نه صرف هن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي موڪلي ڏني پر ان سان گڏ هي ڪتاب سنڌ سلامت تي پيش ڪرڻ جي اجازت به ڏني.
Title Cover of book سنڌ جا املهه هيرا (مضمون)

ارد شير ڪائوسجي : برک ڪالم نويس

ادبي ۽ سماجي کيتر جو جو وڏو نالو ارد شير ڪائوسجي موت سان جنگ جهيڙيندي نيٺ زندگي جي جنگ هارائي اسان کان هميشه لاءِ الڳ ٿي ويو ۽ پنهنجي پويان بيشمار يادون ڇڏي هليو ويو. پاڻ باڪمال صحافي، لاجواب ڪالم نويس ۽ بيمثال سماج سڌارڪ جي روپ ۾ اسان جي اڳيان ڇانيل رهيو. سندس صحافتي روپ هاڻوڪي صحافتي کيتر کان گهڻو هٽيل هو، هن ڪڏهن به ڪنهن ڳالهه تي ڪنهن سان مصلحت نه ڪئي. هميشه قلم جي داد دليري سان بي پرواهه ٿي عوام جي ڀلي لاءِ رات ڏينهن اوجاڳا ڪاٽي لکندو رهيو ۽ اهو سلسلو سن 2011ع تائين جاري رهيو، بعد ۾ کيس بيماري اڳتي لکڻ جي اجازت نه ڏني، هو انتهائي درد ڀري دل رکندڙ ٻين لاءِ سوچيندڙ پنهنجا سور لڪائي غريبن ۾ خوشيون تقسيم ڪندڙ سماج سڌارڪ هو، هو غرين جي خاطر روڊن تي به احتجاج ڪندي نظر آيو. سندس لاڏاڻي تي جتي سموري انسانيت ڏکويل آهي ته اتي اسان هڪ وڏي سماجي ۽ صحافي کان هميشه لاءِ الڳ ٿي چڪا آهيون، تنهن جو درد شايد ڪڏهن اسان کان وسري سگهي، سندس صحافتي ۽ سماجي ميدان ۾ جيڪو رول رهيو، سو سڀني جي آڏو آهي، سندس لاڏاڻي بعد پيدا ٿيل خال شايد ئي ڪڏهن ڀرجي سگهي. پاڻ ملڪ جو نالي وارو ڪالم نگار هئڻ سان گڏ ڪراچي جو تمام وڏو سماجي اڳواڻ ۽ شهر جي قديمي پارسي برادري جو سرموڙ هو، تمام گهڻي وقت تائين بيماري سان ويڙهاند ڪندي عمر گذاري هن کي پڪ هئي ته هو بيماري کي مات ڏيندڙ پر اها بيماري هئي. جيڪا هن جو پيڇو ڇڏڻ لاءِ تيار ئي نه هئي ۽ هن کي موت جي هندوري ۾ سمهاري، پاڻ ساڻ وٺي اسان کان الڳ ڪري ويئي، ارد شير ڪائوسجي پهرين اپريل 1936ع ۾ ڪراچي صدر جي علائقي ڊاڪٽر ڪينگز اسپتال ۾ ڄائو، سندس والد رستم فقير وقت جو وڏو واپاري هو ۽ سندس امڙ موڪا ڪائوسجي پڻ سماجي نالي واري اڳواڻ هئي، پاڻ هميشه ڪراچي جي خوبصورتي ۽ اتي جي ماڻهن جي حقن لاءِ جاکوڙيو ۽ ڪيترن ئي غير قانوني عمارتن ۽ تاريخي ماڳن تي قبضن خلاف احتجاجي مظاهرا ڪيا ۽ قانوني جنگيون پڻ وڙهيون. بطور ڪالم نويس کوڙ سارن اشوز تي ڀرپور ڪالم تحرير ڪيا، جن کي تمام وڏي پذيرائي ملي، پاڻ شروعاتي تعليم ويرٻائي سپاري والا پارسي هاءِ اسڪول ۾ حاصل ڪئي. بعد ۾ ديارام جيٺ مل ڊي جي سائنس ڪاليج مان گريجوئيشن ڪئي ۽ پوءِ پنهنجي والد جو ڪاروبار سنڀاليو، 1953ع ۾ هن نينسي ڊنشا سان شادي ڪئي. جنهن مان ٻه ٻار پيدا ٿيا. جنهن مان هڪ نياڻي ايوا ۽ هڪ پٽ رستم آهي. وزيراعظم ذوالفقار علي ڀٽو هن کي پاڪستان ٽوئرزم ڊولپمينٽ ڪارپوريشن جو چيئرمين مقرر ڪيو. بعد ۾ 1973ع ۾ 72 ڏينهن جيل ڪاٽي. جنهن جي سزا جي اڄ تائين خبر ناهي پئجي سگهي ته اهو سندس ڪهڙي جرم جي سزا ڏني ويئي. چوڻ وارا چون ٿا ته هن ذوالفقار علي ڀٽي تي تنقيد ڪئي، جنهن جي ڪري کيس اها سزا ڀوڳڻي پئي ۽ سندس شپنگ ڪارپوريشن پڻ قومي ملڪيت ۾ ورتي ويئي. بعد ۾ ان انگريزي اخبار ڊان جي ايڊيٽر ڏانهن خط لکڻ جو سلسلو شروع ڪيو ۽ اڳتي هلي هو هن اخبار جو ريگيولر ڪالم ليکڪ بڻجي ويو، اردشير ڪائوسجي شهر جي عوامي ملڪيت وسيلي ڪيترن ئي نوجوانن کي ڏيهه توڙي پرڏيهه ۾ اعليٰ تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ اسڪالرشپ تحت قرض ڏنو. جنهن مان سندن کي اڪثر قرض واپس نه ملندو هو، پر تنهن باوجود هو شاگردن جي هر ممڪن مدد جاري رکندو هو. پاڻ 20 سالن تائين ڊان اخبار ۾ ڪالم لکندو رهيو، سندس شخصيت جا ڪيئين روپ رهيا. پاڻ جتي ڦڙتيلو صحافي نظر آيو ته اتي عوام جي درد جو جذباتي حد تائين رکوالو هو. سندس انهن خوبين ڪاڻ جيڪا عزت شان ۽ مان مرتبو مليو سو تمام ٿورن ماڻهن جي نصيب ۾ ايندو آهي ۽ اهڙا ماڻهو سماج جي زنده تاريخ هوندا آهن ۽ عوام جي ذهنن تي خيال بسيرا ٺاهي هميشه زنده ٿا رهن ۽ سندن يادون اسان جي سماج کي جيارين ٿيون. اهڙن ماڻحن جي لاڏاڻي تي دل پريشان ٿي پوندي آهي ڇو جو اهو پاڻ ته هن جهان مان پردو ڪري هليا ٿيا وڃن، انهن جي پويان جيڪو خال رهجي ٿو وڃي، سو ورهين تائين پُر ناهي ٿي سگهندو. هونئن ته هر ماڻهو هن جهان ۾ اچي پنهنجي حصي جو ڪم ڪار ڪري هليو ٿو وڃي، پر پويان جيڪو ڪاز ڇڏي ٿو وڃي. تنهن جي پيروي ڪرڻ جي ضرورت آهي. اسان کي اردشير ڪائوسجي جي لاڏاڻي تي غم ڪرڻ بجاءِ جيڪو مشن هو ڇڏي ويو آهي تنهن کي هٿي ڏيڻ گهرجي ۽ هن جي ڪاز کي اڳتي وڌائڻ لاءِ ڪجهه ڪرڻ کپي.