انگلنڊ جو بادشاهه، جنهن جو سِرُ قلم ڪيو ويو
’چارلس اول‘ 1625ع کان 1649ع تائين (يعني سندس سر قلم ٿيڻ تائين)، انگلنڊ، اسڪاٽلنڊ ۽ آئرلينڊ جو بادشاهه ٿي رهيو. پاڻ، کانئس اڳ انگلنڊ جي بادشاهه ’جيمس اول‘ (جيڪو 1566ع کان 1625ع تائين 60 سال کن تخت تي ويٺو) جو پٽ ۽ ’ايلزبيٿ اول‘ جو پوٽو هو. اها ’ايلزبيٿ اول‘ اڄ واري راڻي ’ايلزبيٿ‘ جي ته ڇا پر مھاراڻي وڪٽوريا جي به ڏاڏي پڙڏاڏي ٿي، جو هيءَ 1533ع ۾ ڄائي هئي. مھاراڻي وڪٽوريا ايلزبيٿ اول کان ٽي صديون پوءِ 1819ع ۾ ڄائي، جڏهن ننڍي کنڊ تي انگريزن جو راڄ هو. هينئر واري راڻي ايلزبيٿ اڃا به هڪ صدي پوءِ 1926ع ۾ ڄائي ۽ سندس سڄو نالو ’ايلزبيٿ اليگزنڊرا مئري‘ آهي. ائين ته اڄ واري هن راڻي ايلزبيٿ جي ماءُ جو نالو به ايلزبيٿ هو، پر ان جو سڄو نالو ’ايلزبيٿ ائنجيلا مارگريٽ باوزلين‘ هو، جيڪا 102 ورهن جي ڄمار ۾ 20 سال کن اڳ 2002ع ۾ فوت ٿي وئي. بھرحال انگلنڊ جو هي بادشاهه چارلس اول ان ايلزبيٿ جو پوٽو هو، جيڪا اڄ کان 5 صديون اڳ 1533ع ۾ ڄائي هئي يعني مغل بادشاهه ظھيرالدين بابر جي 1526ع ۾ هندستان تي فتح حاصل ڪرڻ کان 7 سال پوءِ... هاءِ ڙي هاءِ! ان وقت جي طاقتور مغل بادشاهه بابر کي ڪھڙي خبر ته سوا ٽي کن صدين بعد هن انگريز مائيءَ جي تڙ پوٽي مھاراڻي وڪٽوريا سندس تڙپوٽي کڙ پوٽي بھادر شاهه ظفر کان هندوستان جو تاج و تخت کسرائي کيس ڏيھه نيڪالي ڏيندي ۽ هندوستان جهڙي هيڏي وڏي ملڪ تي مغل سلطنت جو خاتمو ٿي ويندو، جنھن جو مٿيون آخري بادشاهه ’بھادر شاهه ظفر‘ قبر جي ڪجهه گز زمين لاءِ به ليلڙائيندو وتندو ته:
ڪتنا هي بدنصيب ’ظفر‘، دفن ڪي لئي،
دو گز زمين ڀي نه ملي ڪُوءِ يار ۾.
گهٽ بدنصيب ته هن مائي ايلزبيٿ جو پوٽو ’چارلس اول‘ به نه هو، جنھن جي بدڪارين ڪري ملڪ جي فوج سندس سر قلم ڪرڻ جو حڪم ڏنو. هتي اهو به لکندو هلان ته هن ايلزبيٿ شادي نه ڪئي. ان ڪري تواريخ ۾ هيءَ ڪنواري پوَتَر راڻي (The Virgin Queen) سڏي وڃي ٿي. هتي اهو به لکندو هلان ته سندس وفات بعد جيمس جيڪو بادشاهه ٿيو، اهو هن راڻيءَ جو ڀائٽيو هو. اهڙي طرح چارلس اول سندس ڀائٽي جو پٽ ٿيو، جنهن پنھنجو پاڻ کي ’مطلق العنان‘ خودمختيار يعني (Absolute Monarch) بادشاهه ٿي سمجهيو. هن کي دماغ ۾ اهو ئي اُٺُ هو ته قدرت طرفان هن کي هر عيش جي اجازت مليل آهي. هن جي عوام تي لڳايل ٽئڪسن ۽ ظالماڻن حڪمن ڪري عوام منجهائس بيزار ٿي پئي. سڀ کان وڏي ڳالهه جيڪا هن جي خلاف ٿي، اهو مذهب هو. انهن ڏينھن ۾ ملڪ جو بادشاهه نه فقط رياست جو مالڪ هو، پر مذهب جو به وڏو پادري هو. انگلنڊ جي عوام مسيحي فرقي پروٽيسٽنٽ کي قبول ڪيو ٿي. هُو رومن ڪئٿولڪ فرقي جي بلڪل خلاف هئا، پر چارلس جو لاڙو سندس زال جي ڪري رومن ڪئٿولڪ فرقي ڏي هو. انگلنڊ جا ڪيترائي ماڻهو هن دور ۾ هن بادشاهه جي ظلمن ڪري ۽ مذهب جي آزاديءَ خاطر آمريڪا ڀڄي آيا. اهي Puritans سڏجن ٿا.
بھرحال انگلنڊ ۾ سندس ظلمن ۽ مذهبي وڳوڙن بعد کيس تخت تان لاهي مٿس ڪيس هلايو ويو. پھريان ٽي ڏينھن بادشاهه چارلس کي جڏهن سندس ڏوهه قبول ڪرڻ لاءِ چيو ويو ته ’Plead Guilty‘ ته هن انڪار ڪري ڇڏيو ۽ اهو ئي چوندو رهيو ته:“I would know by what power I am called hither, by what lawful authority?”
هن دعوا ڪئي ته ڪنھن به ڪورٽ جي اختيار ۾ ناهي ته اها انگلنڊ جي بادشاهه تي ڪو ڏوهه مڙهي. هن چيو ته ملڪ تي حڪومت ڪرڻ لاءِ هن کي خدا ۽ ملڪ جي روايتي قانونن طرفان اٿارٽي ڏني وئي آهي ۽ ملڪ ۾ ڪوبه هن کان مٿاهون ناهي جو هن کان سوال ڪري. پراڻي توڙي نئين لکيل بائيبل (Testament) ۾ ملڪ جي حاڪم کي اها گئرنٽي مليل آهي ته عوام کي هن جي هر ڳالهه مڃڻ کپي ۽ اها چوڻي ڏنل آهي ته، “King can do no wrong”
ڪورٽ چارلس بادشاهه جي ڪا ڳالهه نه مڃي ۽ ٽئين ڏينھن کيس ڪورٽ مان هٽائي، هن جي غير حاضريءَ ۾ 30 کن شاهدن جا ٻه ڏينھن بيان رڪارڊ ڪندي رهي. ان بعد بادشاهه کي سزا يافته قيدي قرار ڏنو ويو ۽ سندس موت جي وارنٽ تي 59 ڪمشنرن صحيحون ڪيون.
چارلس بادشاهه جو سر ڌڙ کان ڪپي ڌار ڪرڻ واري ڏينھن کان هڪ ڏينھن اڳ سندس ٻن ٻارن کي پيءُ سان ملڻ جي اجازت ڏني وئي، جن روئي پيءَ کان موڪلايو. ٻئي ڏينھن صبح جو هن ٻن قميصن جي گھُر ڪئي، جو موسم ٿڌي هجڻ ڪري هن کي ڏڪڻي ٿي رهي هئي ۽ هن نٿي چاهيو ته سر قلم ٿيڻ مھل ڏسڻ وارا ماڻهو ان غلط فھميءَ ۾ متبلا ٿين ته هو ٿڌڪار ڪري نه پر سر ڪپجڻ جي خوف کان ڏڪي رهيو آهي.
سپاهين جي نظرداريءَ ۾ چارلس بادشاهه کي ڦاهيءَ واري جاءِ تي وٺي آيا، جتي ڪات واري هيءَ گِهرڪڻ (Gallows) لڳل هئي. پنھنجي هن سزا جي ڏوهه لاءِ هن ان ڳالهه جو اظھار ڪيو ته هن هڪ دفعي پنھنجي وفادار آفيسر کي ڦاهيءَ کان نه بچائڻ جي ڪري قدرت طرفان اڄ کيس موت نصيب ٿي رهيو آهي.
ٻي بجي صبح جو چارلس بادشاهه مختصر عبادت بعد، پنھنجو سر اڏيءَ تي رکيو ۽ هٿ سڌا ڪرڻ سان ڪورٽ طرفان سگنل ملڻ تي جلاد ڪات جا رسا ڍرا ڪيا ۽ هڪ ئي جهٽڪي سان سندس سر ڌڙ کان ڌار ٿي اڇلجي وڃي پري ڦھڪو ڪيو.
انهن ڏينھن ۾ اهو رواج عام هو ته سر قلم ٿيڻ بعد غدار جي سر کي ڊگهي ڏنڊي سان ٻڌي ماڻهن جي ميڙ ۾ گهمائي اعلان ڪيو ويندو هو ته غدار جو سر ڏسو!
“Behold the head of a traitor”
ٻئي ڏينھن بادشاهه جو سر واپس ڌڙ سان سبيو ويو ۽ جسم کي مسالا بام هڻي دفن لاءِ لوهي ڪفن ۾ بند ڪيو ويو.
هن واقعي کان پورن ڏهن ڏينھن بعد چارلس بادشاهه جي لکيل آتم ڪٿا The Royal Portrait ڇپجي آئي. هي ڪتاب هڪ ڊائري نموني جو لکيل آهي. ڪن کي شڪ ضرور آهي ته ٿي سگهي ٿو هي ڪتاب بادشاهه پاڻ نه لکيو هجي. پر جيڪڏهن ڪنھن ٻئي لکيو آهي ته به اهو ضرور آهي ته هو بادشاهه جي تمام ويجهو رهيو آهي ۽ هو بادشاهه جي هر راز کان واقف رهيو آهي.