آخوند عباس ۽ مختصر افسانن جو فن
آخوند عباس ۽ مختصر افسانن جو فن
منھنجو شھر ھالا نوان ۽ ان سان ڳنڍيل ھالا پراڻا ٻئي جاڙا شھر آھن. انھن ٻنھي وسندين ھڪڙي ڪُک مان جنم ورتو آھي ۽ ٻنھي جا جسم ھڪٻئي سان ڳنڍيل آھن. ٻنھي ۾ دل ھڪڙي ئي ڌڙڪندي آھي. ٻنھي شھرن جا ڏک سک، دوستيون ياريون ۽ مِٽيون مائٽيون به گڏيل آھن. ھالا پراڻا ۽ اتي جي ماڻھن سان منھنجي محبت ايتري پراڻي آھي. ھالا پراڻا جي ھن ننڍڙي ڳوٺ نما شھر مان ڪيترائي وڏا تخليقڪار اڀريا. انھي ھالا پراڻا جي تخليقڪارن ۾ ھاڻ اڀرندڙ نالو ’آخوند محمد عباس‘ آھي.
آخوند عباس ھڪڙو ٻھڳڻو نوجوان آھي، جيڪو ھڪڙو چترڪار به آھي ته راڳي به آھي. سندس آواز ۾ ھڪڙو فطري ميٺاج آھي، جيڪو قدرت نصيب وارن کي ڏيندي آھي، پر سندس ڪيترن ئي تعارفن مان سندس ھاڻ مضبوط تعارف مختصر افسانن جي ليکڪ جو آھي. آخوند عباس نئين دور جو ليکڪ آھي. ھُن پنھنجي افسانن جي ابلاغ لاءِ طريقا به نوان اختيار ڪيا آھن. سندس مختصر افسانا فيس بڪ تي شايع ٿيندا ھئا / آھن، جتي اھي ڪافي مقبول ٿيا. انھيءَ کان پوءِ اُھي افسانا اخبارن ۾ شايع ٿيا. آخوند عباس پنھنجي سوشل ميڊيا جي پڙھندڙن جي مزاج ۽ انھن جي توجهه جي مختصر مدت وارين ضرورت کان واقف آھي. انھيءَ ڪري ھُو پنھنجي افسانن کي اھڙي مھارت سان پيش ڪندو آھي، جو ھُو چند سٽن ۾ جنھن ڳالهه کي پيش ڪندو آھي، تنھن کي ڪرڻ ۾ ٻين افسانا نگار کي ڪيئي صفحا کپندا آھن.
آخوند عباس کي پنھنجي لکڻين جي موضوعن جي ڳولا لاءِ ٻئي ھنڌ وڃڻ جي ضرورت ڪونھي. سندس افسانن جو محور اسان جو پنھنجو سماج ئي آھي. سندس مختصر افسانا سماج ۾ موجود اھڙين منافقتن، رياڪارين، بغضن، دوکن، بدعنوانين ۽ دولابن کي پيش ڪن ٿا، جيڪي ھاڻ اسان جي سماج جي رڳن ۾ سيرائجي، انھيءَ جو جينياتي حصو ٿي ويا آھن. مون کي سندس افسانن ۾ ’سعادت حسن منٽو‘ جي مختصر افسانن جي مجموعي ’سياھه حاشيي‘ جي جهلڪ نظر ايندي آھي. جھڙي طريقي سان ’منٽو‘ سماج ۾ موجود براين ۽ ٻٽن روَين کي انتھائي مختصر پر انتھائي تکي ڌار سان جراحي ڪئي آھي. ساڳي تِکائي توھان آخوند عباس جي افسانن ۾ به ملندي. ڀاءُ جي موت بدران ڊرامي جي ڪردار جي موت تي روئندڙ ڀيڻ، ماءُ جي دوا وٺڻ وساريندڙ پٽ، صاحبن کي لفافو پھچائيندڙ ملازم، بايومئٽرڪ لاءِ پريشان گوسڙو ماستر، مريض جي کيسي تي اک رکندڙ ڊاڪٽر، فوٽو ڪڍرائڻ خاطر فلاحي ڪم ڪندڙ اڳواڻ، گهر ۾ پوڙھيون ٿيندڙ نياڻيون... ۽ اھڙا اڻ ڳڻيا ڪردار اسان کي آخوند عباس جي ڪھاڻين ۾ نظر ايندا، جيڪي اسان جي سماج ۾ ڀريا پيا آھن، پر جن کان اسان جو سماج اک بند ڪيو ويٺو آھي. اھا آخوند عباس جي جرئت آھي ته ھُن پنھنجي افسانن ۾ انھن ڪردارن کي پيش ڪري، سماج کي آرسي ڏيکاري آھي.
جيئن چوندا آھن ته ھڪ تصوير ھزار لفظن جي برابر آھي. آخوند عباس جا افسانا به تصويرن جيان آھن. جنھن ڳالهه کي چوڻ ۾ ٻين کي ھزارين لفظ کپندا آھن، تنھن ڳالهه کي آخوند عباس ڪنھن ماھر مصور جيان پنھنجي قلم جي ڪجهه اسٽروڪن سان چند لفظن ۾ ڪري وٺي ٿو. خاندان جي ٽٽل روايتن کي آخوند عباس ڪيڏي نه مھارت سان پيش ڪيو آھي.
”ڪاوڙ نه ڪر جانو، امان ابو فقط ڪلاڪ کن لاءِ آيا آھن.“
ھن ھڪ سِٽَ جي افساني ۾ آخوند عباس اھا حقيقت پيش ڪئي آھي، جنھن کي ٽي ويءَ جي ڪنھن سيريل ۾ پيش ڪرڻ لاءِ ڪيئي قسطون گهرجن. مون کي اھا سِٽَ پڙھي آمريڪي ليکڪ ’ارنيسٽ ھيمنگوي‘ جو شاھڪار مختصر افسانو ذھن ۾ تري آيو.
”وڪري لاءِ: تازي ڄاول ٻار جا جوتا. ڪڏھن به نه پھريل.“
جيئن ھن ھڪڙي سِٽَ ۾ ھيمنگوي ٻار جي موت جي درد ۽ غربت کي فنڪارانه طريقي سان سمايو آھي، ساڳيو انداز اسان کي آخوند عباس جي مختصر افسانن ۾ به ملي ٿو.
آخوند عباس اڃا جوان آھي. سندس قلم ۾ اڃا طاقت آھي. اميد ته سندس اھا طاقت برقرار رھندي. منھنجي کيس اھا به صلاح آھي ته ھُو ھاڻ مختصر افسانن واري صنف کان سواءِ ٻين صنفن خاص طرح شارٽ اسٽوري تي به ڌيان ڏي. منھنجو يقين آھي ته ھُو ھر صنف ۾ اھڙي ئي فنڪارانه ڪاميابي ماڻيندو، جيڪا کيس مختصر افسانن ۾ حاصل ٿي آھي.
منوج ڪمار
ھالا
ڊسمبر 2019ع