شخصيتون ۽ خاڪا

سنڌ جو سيوَڪ (مامو رمضان ساريو: تاريخ ساز، سماجي شخصيت)

هي ڪتاب ”سنڌ جو سيوڪ“ سنڌ جي تاريخ ساز سماجي شخصيت مامي رمضان ساريو تي لکيل مضمونن جو مجموعو آهي، جنهن جو مرتب علي بخش پٺاڻ آهي.
”سنڌ جو سيوڪ“ ماما رمضان ساريو، دراوڙي نسل جو اهو باشندو آهي جنھن مسڪيني حال هوندي به سماج جي بي پھچ مارو ماڻهن جي خدمت کي پنھنجي زندگيءَ جو ”ڪُل مقصد“ بڻائي ڇڏيو آهي. هي مانجهي مڙس، وقت جو يار، اوکي سوکي ۾، سڀني سان نڀائڻ جو فن ڄاڻي ٿو. هي بي سھارن جو سھارو، دنيا جي عظيم تھذيب مُھين جي دڙي جي ڪُک (ٻلهڙيجي) ۾ جنم ورتو ۽ ان ڪُکِ جو ڀَرمُ رکڻ لاءِ سدائين سفر ۾ آهي.
Title Cover of book سنڌ جو سيوَڪ  (مامو رمضان ساريو: تاريخ ساز، سماجي شخصيت)

کاهوڙيءَ جو پنڌ : قربان پيرزادو

کرڪڻا لاهي، سُک نه سُتا ڪڏهين،
اوسيئڙو آهي، کاهوڙن کي پنڌ جــــو.
(ڀٽائي)

گوتم ٻُڌَ کان ڪنھن پڇيو ته، ”انسان ۽ جانور ۾ ڪھڙو فرق آهي؟“ ان سوال تي هن وراڻيو ته ”جيڪو رڳو پنھنجي لاءِ ٿو جيئي اهو جانور/ حيوان آهي. پر جيڪو ٻين لاءِ ٿو جيئي اهو انسان آهي.“ اسان وٽ انھيءَ وصف جا کوڙ سارا انسان پيدا ٿيا آهن جن ٻين لاءِ جيئي پاڻ کي اتساهه جو ذريعو بڻايو اٿن. مامو رمضان به اهڙن ماڻهن مان هڪ آهي.
ڳوٺ ٻلهڙيجيءَ جي مِٽيءَ ۾ اهڙو تاثير آهي جو چڱن ڳڻپ وارن ماڻهن خلق جي خدمت کي پنھنجو نصب العين ڪري ورتو آهي. انھن مان ڪي سماج سڌارڪ رهيا آهن ته ڪي وري سماجي ورڪر ٿي پنھنجو ڪردار ادا ڪندي ماڻهن جي خدمت کي پنھنجو شعار ڪري ورتو اٿن. اهڙن ماڻهن مان انور پيرزادو، محب حسين، گلاب ۽ ٻيا کوڙ سارا ڪردار آهن جن پنھنجي پنھنجي جاءِ تي وڏا ڪم ڪيا آهن ۽ اهي ساراهه جوڳا به آهن. انھيءَ سلسلي ۾ جيڪڏهن ڊاڪٽر فياض ۽ مامي رمضان جي ڳڻپ نه ڪبي ته سماجي ڀلائيءَ واري ڪرت ۾ ڪوتاهي ليکبي.
سماجي ڀلائيءَ واري ڪم کي نظر ۾ رکندي ڳوٺ ٻلهڙيجي جي ڪجهه سُڄاڻ ماڻهن سال 1978ع ۾ ڳوٺ سڌار سنگت جو بنياد وڌو جنھن جي مدد ان ڳوٺ ۾ چوڪيداري نظام، ٻارڙن جي تعليم لاءِ ڪوچنگ سينٽر سان گڏوگڏ ڳوٺ جي هيٺاهين ايراضين ۾ پنھنجي مدد پاڻ جي اصول تحت مٽيءَ جي ڀرائي ڪرائڻ وغيره جو ڪم سرانجام ڏنو ويو. چوڪيداري نظام اهڙو مضبوط رکيو ويو جو ڪافي عرصي تائين ڳوٺ ۾ چوري چڪاري بند ٿي وئي ۽ ماڻهن کي سُک جي ننڊ نصيب ٿي.
گهڻي وقت گذري وڃڻ کانپوءِ ماڻهن جي پاڻ ۾ نااتفاقي ٿي وڃڻ ڪري ڳوٺ سڌار سنگت پنھنجو ڪردار اداڪري نه سگهي ۽ اهڙيءَ طرح ڪجهه وقت لاءِ انھيءَ ڪم۾ رڪاوٽ پئجي وئي ۽ ڪم جي رفتار گهٽجي وئي.
انھيءَ دوران هڪ وڏو ڪم اهو ٿيندو رهيو جو ڳوٺ سڌار سنگت جي پليٽ فارم تان ڪيناڊا جي سفارتخاني طرفان جيڪا ڊاڪٽر زبيده ميموريل ڊسپينسري قائم ڪئي وئي هئي؛ اها هلندي رهي ۽ عام ماڻهن کي ان مان لاڀ حاصل ٿيندو رهيو. اها ڊسپينسري اڃا تائين هلي رهي آهي، جنھن جي سراسري طرح روزانه OPD- 150 مريضن جي لڳ ڀڳ آهي.
ڪجهه وقت کانپوءِ ڳوٺ سڌار سنگت جڏهن پنھنجو ڪارج ماٺو ڪري وئي ته وري ڳوٺ جي سڄاڻ ماڻهن هڪ دفعو ٻيھر انڊس ڊولپمينٽ ايسوسيئيشن جي نالي سان هڪ نئين تنظيم ٺاهي ورتي ۽ انھيءَ جي پليٽ فارم تان سنڌ ايجوڪيشن فائونڊيشن سان لھه وچڙ ۾ اچي ڳوٺ ۽ ان جي پسگردائيءَ ۾ 5- اسڪول قائم ڪرايا ويا جيڪي اڃا تائين بھتر انداز سان ڪم ڪري رهيا آهن ۽ بي پھچ ٻارڙن جو مستقبل سنواري رهيا آهن. هن تنظيم جو صدر گلاب پيرزادو، سيڪريٽري زبير ٻگهيو ۽ خزانچي محمد رمضان ساريو آهن، جيڪي پنھنجي وِت ۽ وس آهر خدمتون سرانجام ڏئي رهيا آهن.
مامي رمضان جي هڪ ٻي وڏي سڃاڻپ اها آهي ته هن بيمار ۽ نادار ماڻهن جي خدمت کي اولين ترجيح ڏئي رهيو آهي ۽ انھن کي لاڙڪاڻو، گمبٽ يا ڪراچي وغيره وٺي وڃي انھن جو بروقت علاج ڪرائي رهيو آهي ۽ اهڙن ماڻهن سان هو هر ڏک سک ۾ گڏ رهي ٿو. اهڙي خدمت کي هو پنھنجي خوش قسمتي سمجهي ٿو. اسانجي دعا آهي ته هو اهڙن خير جي ڪمن ۾ سدائين سرخرو رهي.

**