دُکي سماج جي مرهم ماما : عيسى ميمڻ
ماما رمضان سارئي جو جنم ان ”لٽل ماسڪو“ ۾ ٿيو آهي، جنھن لٽل ماسڪو جو آخري سج سخي شاهه جمال جي قبرستان ۾ غروب ٿي ويو آهي. ا ڄ اهو ”لٽل ماسڪو“ ته نه رهيو آهي پر لطيف جا پارکو، علم و ادب جا شھسوار اڄ به هن ڳوٺ جي سونھن بڻيل آهن ته صحافت جي دنيا ۾ پڻ ڪيترائي نامور صحافي پڻ هن ڳوٺ جي علامت بڻيل آهن. هن ڳوٺ جي علامت بڻيل آهن. هن ڳوٺ جي سڀ کان وڌيڪ سڃاڻپ”شھيدسرويچ پيرزادو“ بڻجي ويو آهي جنھن لٽل ماسڪو کي ”لٽل ويٽنام“ جھڙي سڃاڻپ ڏئي سڄي سنڌ ۾ هن ڳوٺ جو نئون تعارف ڪرايو آهي.
هن ڳوٺ جا جيڪي ٻيا ڪيترائي حوالا آهن، اتي وڏو حوالو سماجي خدمتن جي حوالي سان ”ماما رمضان ساريو“ به آهي. ماما رمضان ساريو جيڪو سماجي خدمتن جي ڏس ۾ هن تر جي سونھن بڻيل آهي ته اُتي تر جي سادڙن ماڻهن جو سونھون به آهي ته مسيحائي ڪردار به بڻيل آهي. جنھن سماج ۾ ماڻهن کي پنھنجي ذات کان مٿي ٻين لاءِ خدمتون ته پنھنجي جاءِ تي پر وقت به نه هجي اُتي مان رمضان ساريو آنجهي هجي يا مانجهي، لُڪ هجي يا سرديون هجن، ماما رمضان ساريو، هر وقت ڏکويل ماڻهن جي سَڏَ ۾ سڏ ڏيندڙ مانجهي مڙس آهي. جيتوڻيڪ هن سماج ۾ جيڪي به سھولتن جي اڻاٺ رياستي بي ڌياني، ڪمزورين ۽ جاگيرداري سماج جون پيداوار آهن پر جيستائين ان جو مستقل حَلُ نڪري تيستائين عام کان عام مسئلي جي حل لاءِ عام ماڻهو، وڏيري جي دَرن تي ٺوڪرون کائڻ ۽ حاضرين ڀرڻ کان وڌيڪ ماما رمضان ساريي کي پنھنجا دُک درد ٻڌائڻ ۾ عارُ محسوس نه ٿا ڪن ته اهو جذبو ۽ عمل ڪنھن به انقلابي جذبي ۽ عمل کان وڌ نه آهي ته گهٽ به نه آهي.
ماما رمضان سارئي جو ٻيو وڏو ڪارنامو تعليم دوستي آهي، جنھن پنھنجي تر ۾ 5- اسڪول کولرائي نه صرف ڪيترن ئي گهرن ۾ علم جو ڏيئو روشن ڪيو آهي ته ٻئي طرف پنھنجي گهر کي به تعليمي درسگاهه ۾ تبديل ڪري ڇڏيو آهي. هن ڳوٺ جا سکيا ستابا ماڻهو جڏهن پنھنجي ٻارن کي وڏن ادارن ۾ پڙهائڻ، نوڪرين ۽ روزگار جي سلسلي ۾ پنھنجي ڳوٺ کي الوداع ڪري زندگيءَ جون سموريون لذتون ماڻڻ کان پوءِ به ڪڏهن ڳوٺ يا تر جي لاءِ سوچڻ يا ڪو عملي ڪردار ادا ڪرڻ کان عاري هجن تڏهن هي ”ماما“ پنھنجي ڏٻري جسم ۽ غريبي حال هوندي جڏهن علم جا ڏيئا روشن ڪري تڏهن به اسان جي بيحسي اُها هجي جو هن پيغمبر صفت انسان جي عظمت کي سڃاڻي نه سگهون، تڏهن يقيناً سماج جي ڏيوالپڻي ۾ ”ساڃاهه“ جو ڏيوالپڻو به شامل ٿي چڪو آهي ۽ جڏهن به سماج ۾ ساڃاهه جو فقدان شروع ٿي وڃي، يقيناً ان سماج ۾ هزارين ٻيون بيماريون پڻ جنم وٺنديون آهن.
ماما رمضان ساريو ته سادگي ۽ سچائيءَ جو به مجسمو آهي. هن جي سادگي سندس اٿڻ، ويھڻ کان وٺي عام زندگي تائين مثالي رهي آهي. سچائي ايتري جو ڪنھن جي پائي به ميري ٿيڻ نه ڏيندو. ڏينھن جا ڏينھن عام ماڻهن جا ڪم ڪندو وتندو پر مجال آهي جو ڪنھن ماڻهوءَ کان ٻه ٽڪا وٺي پنھنجي گهر کڻي اچي. بُک ڏک تي ماڻهو جڏهن علاج يا ٻين ڪمن جي ڏس ۾ جيڪي ٻه رپيا ڏيندو اهي به امانت سمجيه خيانت ڪرڻ ”ماما“ جو ڪڏهن به وڙ نه رهيو آهي. هن جي داَمن ”دامن نچوڙلين تو فرشتي وضو ڪر لين“ جھڙو صاف رهيو آهي.
ماما جي علم دوستي، تعليم دوستي ۽ انسان دوستيءَ مان محسوس ٿيندو آهي. هي دراوڙي نسل جي ڪنڀر جي سنڌوءَ مان ڳوهيل چيڪي مٽيءَ مان ٺھيل آهي جيڪو اڄ به سنڌو جي عظمت ياد ڏياري ٿو. هي سنڌو تھذيب جو وارث ”ماما“ آهي جنھن پنھنجي سچائيءَ ۽ سادگي جي ذريعي مثال قائم ڪري ڏيکاريو آهي. هي سماج جنھن ۾ رهندي ساهه ٻوساٽجي ٿو. ”ماما“ هن سماج جي ٿڌي هير مثل آهي؛ جنھن جي ڀاڪر ۾ ڪُل ڪائنات جو سڪون ملندو هجي. ماما رمضان سماج جو بيراميٽر آهي جنھن جي وسيلي سماج جو قبلو درست ڪرڻ لاءِ ڪيئي درس موجود آهن. نه صرف سماج کي ماما جھڙن ڪردارن جي ضرورت آهي پر ماما کي به سماج جي ضرورت آهي، جتي سماج جي خدمت ڪندي فرحت محسوس ڪري ٿو ۽ سماج ”ماما“ جي جياپي جو سبب به آهي ته ذريعو به آهي ۽ يقيناً هن دکي سماج جي مرهم ”ماما“جھڙن ڪردارن کان سواءِ ممڪن به نه آهي.