(3)
هيءَ اُها ئي دري هئي، جنهن مان رات اتر جي هوا رومڙ ڪري اندر آئي هئي ۽ سندس بت مان سيسڙاٽ نڪري ويا هئا. هينئر انهي ساڳي دري مان روپهري اُس اندر اچي رهي هئي. اُس- جنهن ۾ ڪنهن ڪنواري جسم جهڙي جادو ڀري گرمائش هئي- سندس لڱن کي ڏاڍي پيار سان ڇهيو. هن کي اهو سڀ ڪجهه روزاني کان وڌيڪ ڀلو لڳو. اُتي بيٺي بيٺي ئي راتوڪيون ڳالهڙيون سندس هينئڙي تي هُري آيون. مرڪ سندس چپن تي هٿڙا ڦيريا ۽ سرهائي جي آڱرين سندس دل ۾ ڪتڪتايون ڪڍيون. هن جو اندر وڻندڙ احساسن جو هندورو ٿي ويو.
هيءَ چار چؤنڪ ڳالهڙيون به ڪيڏي نه عجيب شئي آهن! عورت جي آواز ۾ اها ڪهڙي ڪشش آهي، اها ڪهڙي ڇڪ آهي، اهو ڪهڙو جادو آهي، جيڪو هنن چار چؤنڪ ڳالهڙين کي جڳمڳ جڳمڳ جرڪايو ٿو ڇڏي؟ هونئن ته ماڻهو سبب بي سبب هر وقت ڳالهائيندو رهندو آهي؛ سندس زبان ڪُتر جي مشين وانگر هر ويل هلندي رهي آهي، جنهن مان لفظ ڇڻندا جملن جا ڍڳ ڪندا رهندا آهن. ڳالهيون- اجايون، بيڪار، فضول ۽ بي معنيٰ ـــ جن جو ڪوبه انت ڪونهي، ڪوبه ڇيڙو ڪونهي. بي مقصد، پر اٿاهه ڳالهيون! ماڻهوئڙا انهن ڳالهين جي ڳهر ۾ جيئنِ ٿا. پر انهن ڳالهين ۾ ڪو سڪون ڪونهي، ڪو موهه ڪونهي. جيڪس انهيءَ ڪري ئي ماڻهو اهي سڀ ڳالهيون پل ۾ ئي وساري ٿا ڇڏين. ماڻهو هڪ ئي پل ڳالهائين ٿا، هڪ ئي پل ٻُڌن ٿا- پر اهو سڀ ڪجهه انهيءَ ساعت ئي وساري ويهن ٿا. جيڪو ڳالهايو ويو، اهو به وسري ويو. جيڪو ٻڌو ويو، اهو به وسري ويو. ويسر انسانن جي گڏيل ميراث آهي. تنهن هوندي به ڪي ڳالهڙيون اهڙيون هونديون آهن، جيڪي کيس وسري نه وسرنديون آهن. “اهي ڪهڙيون ڳالهڙيون آهن؟” سياري جي هن وڻندڙ پهر ۾ دريءَ وٽ بيٺي سانوڻ جي ذهن ۾ اهو سوال اڀريو يا ڪونه اڀريو؟ ڪيئن چئجي؟ جو ان مهل سندس ذهن ۾ پري پري تائين به ويسر جو پاڇو ئي ڪو نه هو. فقط هڪڙي سار هئي. ان ڪري چئي سگهجي ٿو ته جيڪي ڳالهيون ماڻهو کي وسري نه وسرنديون آهن، سي اهي هونديون آهن، جيڪي ماڻهو جي اندر مان ڦٽي نڪرنديون آهن، جيڪي ٻه نوجوان دليون هڪٻئي سان ڳالهائينديون آهن، جيڪي نوجوان مرد ۽ عورت جي من جون تارون ڇيڙي وينديون آهن، ۽ جن مان احساسن جا گيت ٻُري اٿندا آهن- ازلي ابدي گيت، محبت جا گيت، انوکا ۽ نرالا گيت. جيڪي ڪڏهن ڪڏهن بنان ساز ۽ آواز جي به ٻُري اٿندا آهن ۽ دليون انهن کي جهٽي وٺنديون آهن.
دري وٽ بيٺي سانوڻ جو من به راتوڪين ڳالهڙين سبب مسحور هو. هو ڳپل وقت تائين اتي بيٺو رهيو. سج جا ڪرڻا ساڻس هلڪي ڦلڪي کيچل ڪندا رهيا. واءُ جي ٿڌڙن جهوٽن کيس فرحت پئي ڏني ۽ ڏينهن جي دلربائي رات جي ڳالهڙين جو ريشمي پهراڻ پائي وڌيڪ دلڪش ٿي پيئي هئي. خلافِ معمول ايئن پئي لڳو، ڄڻ هو اتان هٽڻ ئي نه چاهيندو هجي. پر اوچتو سندس خيالن جي ڌارا ٽٽي پيئي. ٻاهران ڪير زور سان سندس گهر جو ڪڙو کڙڪائي رهيو هئو.
*
سانوڻ جيئن ئي در کوليو ته ٻاهر منصور کي بيٺل ڏٺائين. ٻيئي ڄڻا ڀاڪرن ۾ ٻکجي ويا. گهر ۾ گذريل ٻن ڏينهن کان ٻيو ڪير به ڪو نه هو. ان ڪري سانوڻ منصور کي اندر سڌو پنهنجي ڪمري ۾ وٺي آيو. هن جهان جو اهو عجيب ڪار وهنوار آهي ته ڪڏهن ڪڏهن پنهنجون شيون به پنهنجون ڪونه هونديون آهن ۽ ڪڏهن ڪڏهن پرايون شيون به پنهنجون لڳنديون آهن. سو حقيقت ۾ هيءَ گھر سانوڻ جو پنهنجو گھر نه هوندي به پنهنجو هو. هن گھر ۾ رهندي کيس ٻارنهن سال ٿي ويا هئا. هِتي ئي سندس ٻالڪپڻو اڳتي وڌي الهڙپڻي ۾ داخل ٿيو. هِتي ئي کيس مڇن جي ساول آئي، هِتي ئي کيس ڏڙهي جي رِهه لٿي، هِتي ئي سندس منهن تي موهيڙا ڦلاريا ۽ هِتي ئي مٿس جُواڻي جي بهار لٿي- ۽ هاڻي هِتي ئي سندس زندگي جي پهرين محبت، الائي ڪٿان الائي ڪيئن الائي ڪهڙي، پر هن جي دل جو دروازو کڙڪائي رهي هئي. هن جو ذهن هيڪر وري ان پاسي لڙي ويو ته رات ڪجهه دير لاءِ محبت کيس اوچتي ڏيکائي ڏئي واپس هلي وئي هئي- جيڪس ٻيهر موٽي اچڻ لاءِ. سندس ذهن تي اڃا راتوڪا خمار ڇانيل هئا.
“ڏاڍا خوش پيا لڳو!” منصور کيس سَرهو ڏسي کانئس پڇي ويٺو.
“ماڻهو کي هر وقت خوش رهڻ گھرجي. خوش رهڻ سان ڄمار وڌي ٿي.” سانوڻ خوشي جو سبب بيان ڪرڻ بدران خوشيءَ جي خاصيت بيان ڪئي.
“مون خوشي جو ڪارڻ پڇيو هو.” منصور ڳالهه تي ڳت ڏني.
“خوشي پنهنجو ڪارڻ پاڻ آهي. هڪڙي متوازن ۽ چڱي ڀلي ماڻهو جي اندر ۾ اها پاڻهي ڄاڻِي ڦٽي ٿي. ان لاءِ هروڀرو ڪنهن ٻاهرين مهميز جي ضرورت نه هوندي آهي.” سانوڻ ايئن سئولو ڦاسڻ وارو نه هو. “ٻيو ته منصور ملي ۽ آئون خوش نه ٿيان، ايئن ٿي سگھي ٿو ڇا؟” هن مرڪندي ڏاڍي پنهنجائپ مان وراڻيو.
جيتوڻيڪ هو عمر جي ان حد ۾ هو، جنهن ۾ جذبا مُنهن زور هوندا آهن ۽ ماڻهو جذبن- وهيڻو هوندو آهي. ان ڪري ڪا به ڳالهه اندر ۾ ٽِڪي نه سگهندي آهي. پر سانوڻ ۾ الائي ڪٿان ايترو ضبط اچي ويو هو، جو هن پنهنجي ويجھي ۾ ويجھي دوست کي به راتوڪي مامري جي ٻاٻور پوڻ نه ڏني. شايد اها گهرائي کيس ماءُ پيءَ کان وراثت ۾ ملي هئي. پڻس زماني جو ماڻهو هو. سندس ماءُ لوڪ ڏاهپ جي ڀنڊار، سگهڙ ۽ اباڻين روايتن ۽ قدرن جي پاسدار. سندن گهر ڪنهن گهاٽي وڻ وانگي ڇانودار ۽ ڦلدار ڀاسندڙ-آيلن لاءِ آڌار، مسڪينن لاءِ سهارو، بي واهن لاءِ واهر. هن جي رت ۾ ٻهراڙيءَ جي وضعداري ۽ گهرائپ جا هزارين سال رلمل هئا. سانوڻ جي ذهانت ۽ گهرائي جو پسمنظر اِهو ئي هو؛ ۽ حاضرجوابي ۽ خود اعتمادي کيس شهري زندگي جي عطا ڪيل هئي. شهري زندگي به پڻس جي چاچاڻي ۽ سئوٽاڻي آڪهه مان سوين سالن کان ساڻن گڏ هلي رهي هئي. انهي ئي آڪهه ۾ سندس پڦي جو پرڻو ٿيل هو. هي سندس انهي پڦي جو گھر هو. جنهن۾ رهندي کيس ڀريا ڀڪليا ٻارنهن سال اچي پورا ٿيا هئا. ڦُڦي ۽ پُڦڙ کيس ماءُ پيءُ بڻجي پاليو هو ۽ اهي هن لاءَ ابو امان هئا. کيس ڪڏهن به هتي ڪو فرق ۽ کوٽ محسوس نه ٿي. هي گهر هن جو پنهنجو ئي گهر هو.
منصور کيس هوڏ تان نه لهندي ڏسي ڳالهه کي ڦيرائڻ لاءِ کانئس پڇيو ته “گهر وارا ڪيڏانهن ٻاهر ويل آهن!؟”
“ها، ڪجهه ڏينهن لاءِ ڳوٺ ويا آهن”. سانوڻ کيس جواب ڏنو.
“ پوءِ ڀلا اسان جي خذمت چاڪري ٿيندي؟- ڪا چانهه پاڻي، ڪا ماني ٻاني؟ يا سکڻي پيٽ تي واپس وڃڻو پوندو؟” منصور روايتي هُجت وچان وراڻيو.
“تون ويهه. آئون وهنجي وٺان ته سڀ ڪجهه ٿي ويندو.”
“ٺيڪ آهي سائين. پاڻ ٽي وي ٿا ويهي ڏسون. توهان جلدي وهنجي سهنجي تيار ٿي وٺو. پاڻ کي ٻاهر به هلڻو آهي. کوڙ سارا ڪم آهن، سنگت ساٿ سان به ملڻو آهي.”
“بس، اصل جھَڙي ٿو وٺان.” ايئن چئي سانوڻ سنان خاني جو رُخ ڪيو ۽ ٿوري دير کانپوءِ گرم ٽوال سان وار اگهندو ٻاهر نڪتو. پائونڊر، سينٽ ۽ سينڌ ڦڻي کان واندو ٿي جلدي ۾ چانهه جا ٻه ڪوپ ٺاهي آيو. ماني لاءِ اهو طئي ٿيو ته اها سندن گڏيل دوست همير وٽ کائبي. ان سلسلي ۾ اتي ويٺي ئي سانوڻ فون تي همير کي اطلاع ڏنو ته هو ٻيئي ڄڻا مانجهاندي ڪرڻ لاءِ ٿوري دير ۾ ئي وٽس پڄڻ وارا آهن. ان ڪري ڪو زبردست قسم جو اهتمام ڪري وٺي.
*
سانوڻ ۽ منصور جنهن مهل همير جي گهر پهتا ته کين گهنٽي وڄائڻ جي ضرورت محسوس ڪا نه ٿي. همير سندس اوسيئڙي ۾ اڳواٽ ئي در تي اڀي پيرين بيٺو هو- سندن آجيان لاءِ. ساڻن وڏي هيج منجھاران ڳلي ملي هن ويهڪ جو ٻاهريون دروازو کوليو. ٿوري دير ۾ ئي ماني لڳائي وئي. جيڪا هنن بنان حجاب جي ڳُتي کاڌي. هونئن به ٽيئي پاڻ ۾ بي حجاب ۽ تمام گھاٽا دوست هئا. سانوڻ ته، جيئن ئي سندس گھر وارا ڳوٺ ويا هئا، مانجھاندو توڙي سانجھاندو ڪنهن نه ڪنهن دوست وٽ ڪندو هو. باقي نيرن هو پاڻ ئي ٺاهي وٺندو هو. پر رڳو هنن ڪجھه ڏينهن دؤران ڇو، هو هميشه ويلي اويلي سنگت ساٿ وٽ کائيندو پيئندو رهندو هو. هونئن به جيڪي ماڻهو کارائڻ جا مڙس ماڻهو هوندا آهن، اهي کائڻ ۾ به مَلهه هوندا آهن. سو سانوڻ ۽ همير توڙي منصور لاءِ اها معمول جهڙي ڳالهه هئي. هو ان قسم جي هجتن کي ليکيندا ئي ڪو نه هئا. سندس دلين جيان سندن دسترخوان به سدائين ڪشادو ئي رهندو هو.
مانجهاندي کانپوءِ اِلهِي ساري وقت تائين سندن وچ ۾ ڪچهرو متل رهيو. منصور ٻن مهينن کانپوءِ ڳوٺان واپس حيدرآباد آيو هو، ان ڪري کانئس ڍير سارا حال احوال ورتا ويا. ٽنهي ڄڻن جيءَ ڀري ڪچهري ڪئي. ڏينهن ٿورو لڙيو ته ٽنهي ڄڻڻ اتان ڪوچ ڪيو.
همير جي ڦٽڦٽي تي هو حيدرآباد جي رستن تي گھمندا رهيا. تلڪ چاڙهي، ريشم ڳلي، گاڏي کاتو، حيدرچؤنڪ، گول بلڊنگ، ٿڌي سڙڪ، راڻي باغ. ايئن دير تائين هو شهر جي رستن تي وڙڪندا رهيا. هڪ ٻن ٻين دوستن وٽان به ڀيرو ڪيائون. تان جو حيدرآباد جي مست، مڌماتي ۽ نيري شام شفق جي سرخ چنري سان ڍڪجي وئي ۽ ڪائنات تي ڪچڙي جواني جهڙي سانجهي لهي آئي. وقت ٻه ٽي وکون اڃا اڳتي وڌايون ۽ رات جوان ٿي وئي. هو واپس همير جي گهر پڳا، پيٽ پوڄا ڪيائون. ڪجهه پلڪ رس رهاڻ ٿي. ڊاڙا ٺڪاءَ ۽ ڀوڳ چرچا ٿيا. سانوڻ واپس گهر موٽڻ لاءِ اٿيو. منصور کي همير ٻانهن مان جهلي ويهاري ڇڏيو. جنهن ڪري هو اُتيئي ٽڪي پيو.
*
جيتوڻيڪ دوستن سان گڏ سانوڻ جو ڏينهن انتهائي مصروف گذريو هو، پر پوءِ به راتوڪي واقعي جو اثر سندس ذهن تي ٽِڪَ ٻڌيو بيٺو هو. سڄي ڏينهن جي ڀڄ ڊڪ، هل هنگامي، وندر ورونهن، ڪچهرين ۽ ٽهڪن جي وچ ۾ رکي رکي ڪو سهڻو آواز سندس سماعتن سان ٽڪرائجي پڙلاءُ ڪري ٿي ويو. هوءَ کانئس مڪمل طور تي وسري نه سگھي. البت هن پنهنجن دوستن کي ڪابه اؤنت ڪانه ڏني. هو سنگت جي حلقي ۾ ڪجھه دوستن جي حشر کان اڳواٽ ئي واقف هو. اڃا ڇهه مهينا اڳ جي ڳالهه آهي، جو ولڻ ۽ ڏاڙهون رازداراڻي انداز ۾ ڦاٽ کائيندي پنهنجن ٻن ٽن تمام گهرن ۽ حال محرم دوستن سان شبنم ۽ شمائلا جي سونهن جي وڏي واکاڻ ڪئي هئي. ولڻ ته فقط ساراهڻ تائين محدود رهيو، پر ڏاڙهون ٿورو اڳتي وڌندي اهو چيو ته “ڇوري ته ناهي، سڌو هانءَ ۾ هٿ ٿي وجهي!” ٻنهي ڄڻن اهو فقط هڪڙي ڀيري، سو به نهايت آهستي ۽ رازداراڻي انداز ۾ اظهاريو هو. مٿان اها دوستاڻي تلقين به ڪيائون ته ان ڳالهه کي ٻئي ڪنهن سان اورڻ بدران دل ۾ رکيو وڃي. پر پوءِ ٿيو ايئن جو ڳالهه هوائن ۾ هُلي وئي- ان حد تائين جو شبنم ۽ شمائلا تائين وڃي پهتي. ڇوڪريون ان ڳالهه کي سخت ناپسند ڪنديون آهن ته ڪير انهن کي چاهي- ۽ ان ڳالهه جي خبر انهن کي چاهيندڙ بدران ڪنهن ٻئي واتان پوي. ڇوڪريون به هرڻين وانگر ٽاهڙ ٿينديون آهن. جيڪڏهن ڪائي هرڻي پهريان ئي شڪار ي کي ڏسي وٺي ته پوءِ اهڙا ڇال هڻندي جو نشاني وٺڻ جي نوبت ئي اچڻ نه ڏيندي. وقت کان اڳ محبت جو اظهار ڪرڻ به ايئن آهي، ته اظهار کان اڳ محبت جو ڍنڍورو ڏيڻ به ايئن ئي آهي. وات ڦاٽوڙا هلڪڙا عاشق هميشه نامراد رهندا آهن. سو ڏاڙهون ۽ ولڻ سان به ايئن ئي ٿيو هو. هنن کي عشق ۾ ته ڪجهه به پڙ نه پيو، البت رسوائي ۽ دوستن جي کِل ضرور پلئه پيئي. کِل به اهڙي جو جيئن ئي منهن لڪائي ڀڳا ته وري واپس نه وريا. سانوڻ انهن جي انهيءَ حشر کان واقف هو. تنهنڪري صبح جيئن ئي منصور کانئس خوش هجڻ جو پڇيو ته هو کانئس لنوائي ويو هو ۽ انهي گهڙي فيصلو ڪري ورتائين ته هو دوستن کي ايئن مَنجھه نه ڏيندو. مَنجھه ڏيڻ معنيٰ هارائڻ- ۽ هن محبت ۾ هارائڻ نه ٿي گهريو.
هو سڄو ڏينهن دوستن سان گڏ هو. انهن سان رس رهاڻيون ڪيائين. ڪيئي اوڀاريون لهواريون ٿيون. ڇوڪريون، محبتون، عشق، نوان اسڪينڊل- ڪيترائي موضوع سندن وچ ۾ نڪتا. هن پاڻ به دنيا جهان تي ڳالهايو؛ پر نه ڳالهايو ته راتوڪي ڪٿا تي نه ڳالهايو. هو پنهنجو راز بچائي ويو. اهڙو راز، جيڪو پهاڙ جيڏو ڳرو هوندو آهي، جيڪو نه چاهيندي به زبان تي بي اختيار اچي ويندو آهي، جيڪو بچي نه بچندو آهي. هو اهو راز بچائي آيو هو، ان ڪري جنهن مهل دوستن کان موڪلائي اڪيلو ٿيو ته ڏاڍو خوش هو. هو ايڏو خوش هو، ڄڻ ڪا وڏي کيپ کٽي هئائين.
*
هن سانوڻ سان ٻيهر ڳالهائڻ جو انجام ضرور ڪيو هو، پر ان سلسلي ۾ هن کيس ڪو مقرر وقت ڪو نه ڏنو هو. تنهن هوندي به هو جيئن ئي پنهنجي گهر پهتو ته انتظار چپ چاپ ٻنڀو ٽپي سندس من ۾ هليو آيو- انتظار ڪنهن رسيلي آواز جو، چنچل ٽهڪڙن جو، ڳهريلين ڳالهڙين جو. هن ٻڏتر ڀرين نظرن سان فون کي ڏٺو. عجيب اڻتن سندس اندر ۾ اچي خيما کوڙيا هئا. کيس هڪڙي دل چيو ته هوءُ فون ڪندي، ٻي دل چيو ته نه؛ هوءَ ايڏي جلدي فون نه ڪندي. کيس ننڊڙي قربان ڪرڻي پوندي ۽ ويلي اويلي فون جي هر گهنٽي تي ڇرڪي ۽ تڙپي اٿڻو پوندو. عشق هزارين آزمائشون آهي. اڻ-ڏٺو عشق ته اڃان وڌيڪ مشڪل آهي. هي ڳڀروئن جي راند ناهي، جو هڪ سَٽ سان پار پئجي وڃجي. هي اوسيئڙي، اڻتڻ، وسوسن ۽ آزمائشن جو عميق ساگر آهي، جنهن ۾ هر لحظي ٻڏڻو ۽ ترڻو پوندو آهي. جنهن بي صبري ڪئي ۽ اميد جو دامن هٿان ڇڏيو، اهو هن سمنڊ ۾ جالي نه سگهيو. جنهن غواصن وانگر گوتا کاڌا، سو هر گوتي سان مٿي اڀريو ۽ هٿڙا هڻي آخرڪار وصال جي ساحل تي وڃي پڳو. نامراد آهن اهي، جيڪي بي صبرا، هلڪڙا ۽ اؤنٿرا ٿيا. پر جن اوسيئڙي جي پيڙا ۾ پڄرندي اميد جي ڏياٽي پنهنجي من ۾ روشن رکي، اهي پنهنجيءَ مراد کي پهتا.
*
سانوڻ اهو بخوبي سمجهيو پئي. جيتوڻيڪ نه هن جي ايڏي عمر هئي ۽ نه ئي تجربو؛ ۽ نه ئي وري هُن هِن کان پهرين ڪو عشق ڪيو هو. البت هن پنهنجي آسپاس ٿيندڙ عشقن جا تمام ويجهڙائي سان مشاهدا ضرور ڪيا هئا. هو پنهنجن دوستن جي ڪاميابين ۽ ناڪامين، ڳوڙهن ۽ ڳالهڙين، آهن ۽ آزين، وصالن ۽ وڇوڙن جو وڏي حد تائين اکين ڏٺو شاهد هو. ڪجهه ڇوڪرين سان به سندس تمام ويجهي دوستي رهي هئي. اهي هن کي ڀائينديون هيون، مٿس ويساهه ڪنديون هيون. ان ڪري ڪافي حد تائين هي سندن رازن جو شريڪ هو. هنن ساڻس دنيا جهان جي هر موضوع تي بحث مباحثا ڪيا هئا. الهڙ ڇوڪرين کان وٺي ٽيهن جي پيٽي ۾ پهتل عورتن تائين انهن سڀني پنهنجي من کي سندس اڳيان اٿلايو پٿلايو هو. انهيءَ ڪارڻ هو عورتن جي نفسيات جي ڪيترن ئي گوشن کان چڱيءَ پَر واقف هو. شايد انهي ڪري ئي ڪنول سان ڳالهين جي پهرين ڳنڍ ۾ ئي سندس دل ۾ محبت جي گهنڊڻي وڄي پيئي هئي. اهو پهريون ڀيرو هو، جو ڪنهن اڻ ڏٺي عورت جي آواز کيس اهڙي نموني پريشان ڪيو هو. هن عورتون ته ڪيتريون ئي ڏٺيون هيون، ڄاتل سڃاتل ۽ سهڻيون عورتون- جن مان ڪي کيس وڻيون به هيون ۽ ڪي سندس دوستِ رهيون هيون. هن انهن سان مُنهان منهن توڙي فون تي ڪيترائي ڀيرا ڳالهيون ڪيون هيون. پر انهن مان ڪنهن به کيس ايئن پريشان نه ڪيو هو. هن پريشاني مان هڪ دفعو وري فون ي نگاهه وڌي. فون بلڪل خاموش هئي- پٿر وانگر. منجهس ڪو به ساهه ڪو نه هو. هن کي لڳو ٿي ته اجها گهنٽي وڳي ۽ اجهو هن ۾ ساهه پيو. جيتوڻيڪ هن جي منطقي ذهن ۽ عقل اندر مان اهو ئي آواز ڏنو هو ته هن جي فون گهٽ ۾ گهٽ ٽن چئن ڏينهن تائين نه ايندي؛ ان ڪري هي اڻتڻ فضول آهي. کيس بيچيني سان انتظار ڪرڻ بدران ٿهرم ۽ سڪون کان ڪم وٺڻ گهرجي. هوءَ فون ضرور ڪندي، پر ان لاءِ انتظار ڪرڻو پوندو. انتظار!!! هن پنهنجي ذهن جي صدا کي سمجھيو پئي، پر ڀلا ڪڏهن ايئن ٿيو آهي ته جتي انتظار هجي، اتي پيڙا نه هجي!؟ انتظار ته آهي ئي پڄرڻ جو نالو، پيڙا جو نالو. ان ڪري اتي پڄي ذهن جا دليل دنگ ٿي ٿي ويا. اتان کان اڳتي انهن جو ڪو به ڪم نه هو. هونئن به عشق ۽ اوسيئڙو سدائين دليل کان ماورا رهيا آهن. سو سانوڻ جي دماغ جا دليل کيس هن اڻتڻ مان ڪڍي نه سگهيا. هن جو الميو ته اهو پڻ هو ته هو بيوسي جي عالم ۾ ڦاٿل هو. هن کي انتظار فون جو هو. فون وٽس موجود هئي. پر کيس ته اها خبر ئي ڪانه هئي ته هو فون ڪري ته ڪهڙي نمبر تي ڪري؟ ڪنول کيس سندس نمبر نه ٻڌايو هو، ۽ وري وٽس ته اسڪرين وارو فون سيٽ به ڪونه هيو، جنهن تي هو هُن جو نمبر ڏسي سگھي ها. هو فون جي ڏَسڻي کڻي سڄي شهر جا نمبر گهمائي فونون کڙڪائي ها، پر کيس ته اهو به پتو ڪونه هو ته کيس ڳالهائڻو ڪنهن سان آهي؟ ۽ اهو يقين ڪٿي هو ته اتفاق سان هن جو نمبر ملڻ تي هوءَ پاڻ ئي فون کڻي ها؟ ڪجهه به ته يقيني ڪونه هو. ڪجهه به ته هن جي هٿ ۾ ڪونه هو. الا!!! هو ڪيڏو نه بيوس هو. ايئن ٿي لڳو ڄڻ پوري ڪائنات جي بيوسي ۽ اداسي ان مهل سندس من ۾ لهي آئي هئي. هوءَ کانئس پري هئي، پر پوءِ به سندس دل ۾ هئي. هوءَ سندس دل ۾ هئي، پر پوءِ به کانئس هزارين نوري ميلن جي مفاصلي تي هئي. مفاصلو جيڪو گهٽائڻ فقط ڪنول جي هٿ ۾ ئي هو. ڪنو ل جو هٿ- جنهن لاءِ کيس پڪ هئي ته اهو هن درد ۽ جدائي جي ڪيفيت ۾ سندس دستگيري ڪندو؛ هن تار اداسي ۽ اڪيلائي ۾ سندس ترهو ٿيندو ۽ سندس هينئڙي کي هيرڻ پن جيئن ڦٽي ڦارون ڪرڻ بدران ميلاپن جي مينهن سان سيرابي ڏاڙهونءَ گل جيئن ٽڙائي کڙائي هر رُت بسنت ڪري ڇڏيندو. بسنت جي تصور ايندي ئي کيس پنهنجي اندر ۾ اڄاتو قرار لهندو محسوس ٿيو. سرءُ ڪيڏي به سخت ڇو نه هجي، بسنت کي روڪي نه سگھندي آهي. وڇوڙو به سرءُ آهي، جيڪو ميلاپ جي بهار کي روڪي نٿو سگھي. ۽ سرءُ دلين جي وڻن ٽڻن ۽ گلن سان ڪيڏا ئي ويل ڇو نه وهائي، وصال جو بسنت ورندي ئي سارا گهاءَ ڀرجيو وڃن ۽ محبتن جا نوان ڦوٽهڙا دلين جي ڦلواڙين کي ٻهڪايو ڇڏين.
بسنت رُت جهڙي ميلاپي جي انهن رنگبرنگي خوابن، سپنن ۽ تصورن ۾ لڙهندي آخرڪار سندس اک لڳي وئي.
* * *