ڪهاڻيون سرحدن جون محتاج ناهن!
ڪمپيوٽر ۽ انٽرنيٽ شروعات ۾ جڏهن دنيا ۾ پنهنجا پير پسارڻ شروع ڪيا ته انگريزيءَ سواءِ سڀني ٻولين وارن ماڻهن کي ڊپ لڳو ته هاڻي سندن ٻوليون ڪمزور ۽ غائب ٿي وينديون، پر منهنجي خيال ۾ ائين نه ٿيو آهي، بلڪ متحرڪ ٻولين کي فائدو ٿي رهيو آهي. اڳ هند سنڌ جي اديبن لاءِ هڪ ٻئي جا ڪتاب حاصل ڪرڻ ۽ پڙهڻ تمام مشڪل هو. هاڻي ڪتاب سنڌي رسم الخط ۾ به اپ لوڊ ٿي سگھن ٿا، جن کي نه صرف هند يا سنڌ ۾ بلڪ دنيا جي ڪنهن به ڪنڊ ۾ ويهي پڙهي سگھجي ٿو!
ادبي ويچارن يا ڪتابن جي ڏي وٺ لاءِ فيس بوڪ جو تمام سٺو استعمال ٿي رهيو آهي. نه ته ڪٿي ڪڇ (انڊيا) جي هڪڙي ننڍڙي ڳوٺڙي ۾ رهندڙ مان ۽ ڪٿي سنڌ ۾ رهندڙ يار محمد چانڊيو! فيس بوڪ تي يار محمد سان ادبي ياري ٿي وئي ۽ پوءِ هن پنهنجو ڪمپوزڊ ڪتاب ”عشق جي آخري سرحد“ موڪليو.
هندوستان جا سنڌي تمام اديب تقريبن شهرن ۾ رهن ٿا. ظاهر آهي ته جيڪو ماڻهو جتي رهندو آهي ان جي لکڻين ۾ به اتي جي ماحول، مسئلن جو منظر شعوري يا لاشعوري طور چٽجي وڃي ٿو. انهيءَ ڪري هندوستان ۾ ڳوٺاڻي جيوت کي وائکو ڪندڙ ڪهاڻيون نه جهڙيون ڪي لکيون ويون آهن_ جيڪي به انهن ليکڪن وٽان مليون آهن، جيڪي ورهاڱي وقت سنڌ کان لڏپلاڻ ڪري آيا_ جن جا ڳوٺڙا ڏٺل هئا. ڏينهون پوءِ اهڙن ليکڪن جي لسٽ مختصر ٿيندي پئي وڃي ۽ ڳوٺڙا هندوستان جي سنڌي ادب مان پنهنجو وجود وڃائي رهيا آهن!!
”عشق جي آخري سرحد“ اي ميل ۾ آيل مسودي جي پرنٽ آئوٽ ڪڍي پڙهڻ شروع ڪيم ته هوريان هوريان دماغ ۾ سنڌڙيءَ جي ڳوٺڙن جا اڻڏٺا منظر ڪونجڙين جيان ڪَرُ کنيو پاڻ پسائڻ لڳا ۽ سندن ڪرڳل دل و دماغ کي موهڻ لڳا. خاص ڪري پنهنجي پاران عنوان تحت ليکڪ جي لکيل ”ڪهاڻيءَ جي ڪهاڻي“ واهه جي آهي، جنهن ۾ غضب جي رَواني آهي_ جنهن جو وهڪرو قاريءَ کي ڪهاڻيءَ ڏانهن هلڻ لاءِ قدم کڻائي ٿو. جنهن مان ليکڪ جي ڪهاڻي لکڻ جو مقصد ۽ مَنشا ظاهر ٿئي ٿي!
خيرن سان هتي هندوستان ۾ مان به اهو ڪهاڻيڪار آهيان. جنهن جون اڪثر و بيشتر ڪهاڻيون ڳوٺاڻي جيوت تي لکيل آهن، جنکي هتي هندوستان ۾ سرهايو ويو آهي ۽ مانائتي موٽ ملي آهي. منهنجي ڪهاڻين ۾ ڪڇ ضلعي جي ”ٻني“ ۽ علائقي جا ڳوٺ ليئا پائن ٿا_ جڏهن ته يار محمد جي ڪهاڻين ۾ سنڌ جي سانگيئڙن جا ڳوٺ! سنڌ جي ڳوٺڙن جو پنهنجو هڪ ماحول آهي، مسئلا آهن، ٻنيءَ جي ڳوٺن کي پنهنجي هڪ سڃاڻپ آهي_
يار محمد جي ڪهاڻين جي سنڌ ڌرتيءَ جي ساهتڪارن ۽ ساهتِڪ ادارن پاران قدرشناسي ٿي چڪي آهي. ”ديسِ بلوچان“ جهڙي ڪهاڻيءَ کي هزار داستان جهڙي معياري مئگزين ۽ سنڌي ادبي سنگت پاران انعام مليل آهن. ان کان علاوه سندس ”جنم جنم الميو“ (ڪهاڻيون) ۽ ”اجري ڌرتي ميرا ماڻهو“ (ناول) ڪتاب منظر عام تي اچي چڪا آهن. ”سج ڪڏهن اڀرندو؟“ (ناول)_ ”جياپي جي جنگ“ جهڙا ڪتاب ڇاپي هيٺ آهن ته هيءُ ”عشق جي آخري سرحد“ توهاڻ سڄاڻ سڄڻن جي هٿن ۾ آهي. هيترن سارن ڪتابن جي لکڻ کان پوءِ مونکي لڳي ٿو، يار محمد جي ڪهاڻين جو تعارف ڪرائڻ ڪا معنيٰ رکي ٿو ۽ سندن لکڻيون ئي پاڻهي پاڻ شاهدي ڏيندي چون پيون ته ”اسان ڪنهن تعارف جون محتاج ناهيون. ٿورڙو صرف اسان تان نظر گھمائي ڏسو، اسان پاڻهي توهان کي پنهنجي جادوءَ ۾ جڪڙي وٺنديونسين.“
ٻين ڪهاڻين ۾”بيٺي پير“_”اربعا خطا“_”امن جي نگري“_ ”لاڙڪاڻوــ لاهور“_”خالي من جي تانگھه“_”جھڳو ئي جھڻ“_”نئين نويلي ڪنوار“_”درد جو ڪيڏارو“_”سوا ڪانو زمين“_”ميري چنڊ جو غم“_”صراط المستقيم“_”منتظر محبتون“_”مان ڪنهن جو نه ٿي سگھيس“_”green signal red signal“۽”سهڻي“ جهڙيون ڪهاڻيون ڪهاڻي موتين مالها جا اُهي مڻيا آهن، جن جي مواد جي چمڪ جو اهاءُ قارئين جي اندر تائين ضرور پهچندو_ اهڙي پڪ اٿم.
شال يار محمد جي ياري ڪهاڻين لکڻ، پڙهڻ سان اڃا به وڌيڪ گَهري ۽ گھاٽي ٿئي ۽ هن جي اندر ۾ ويٺل ڪهاڻيڪار اڃا به وڌيڪ بي سکو ٿي ڪهاڻيءَ جي روپ ۾ ٻاهر نڪرڻ لاءِ هميشه آتو ۽ ماندو رهي، اهڙي دلي دعا آهي.
ڪلاڌر متوا ـــــ ٻني ڪڇ
(انڊيا)