ڪالم / مضمون

آمريڪا جو نئون پنڌ

فريد ڀُٽو بنيادي طرح ڪهاڻيڪار آهي، پر زندگيءَ جي خَفن کيس لکڻ جي لاڳيتي عمل کان پري ڪري ڇڏيو. هِنَ وقت جڏهن هُو پنهنجي ڪٽنب سميت آمريڪا ۾ رهي ٿو، تڏهن مصروف ترين وقت مان گهڙيون ڪڍي آمريڪا جي سياست، ويجھڙائيءَ واري اليڪشن ۽ ٻين گهڻن موضوعن تي هي ڪالم/مضمون لکي ورتا اٿائين. هي سڀئي لکڻيون تحقيق، ترتيبَ ۽ تجزيي جو مرڪب آهن ۽ نهايت سؤلڙي ٻوليءَ ۾ لکيل آهن. ان ڪري نهايت اهم آهن.
  • 4.5/5.0
  • 1595
  • 550
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • فريد ڀٽو
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book آمريڪا جو نئون پنڌ

آمريڪا ۾ صدارتي اميدوارن وچ ۾ تقريري مقابلا

ان ڳالهه ۾ ڪنهن شڪ جي گنجائش ناهي رهي ته آمريڪا جي صدارتي چونڊن ۾ ڇاپي ۽ برقي رابطي جا ادارا (print and electronic media) تمام اهم ۽ وڏو ڪردار ادا ڪن ٿا، جو اهي ٻئي رابطي جا ذريعا راءِ عامه جوڙڻ/ ٺاهڻ يا بدلائڻ لاءِ تمام گهڻو اثر رکن ٿا. اهو ئي سبب آهي جو ريپبلڪن پارٽيءَ جو صدارتي اميدوار ڊونالڊ ٽرمپ ۽ ڊيمو ڪريٽڪ پارٽيءَ جي اميدوار هيلري ڪلنٽن لکين ڊالر خرچ ڪندي، پنهنجي پنهنجي حق ۾ راءِ عامه جوڙڻ جي جستجوءَ ۾ مصروف عمل آهن. راءِ عامه جا اندازا ۽ انگ اکر ڏسڻ لاءِ اخبارون، برقي رابطن جا ادارا ۽ ڪي انگ اکر گڏ ڪندڙ ادارا ڪم ڪندي ووٽرن جي راءِ جي بنياد تي اڳڪٿي ڪن ٿا ته هن ڀيري اندازن موجب ڪهڙو صدارتي اميدوار چونڊن ۾ ڪاميابي ماڻيندو. گهڻو ڪري اهي اندازا صحيح ثابت ٿين ٿا، جو انهن اندازن جو بنياد، سائنسي طريقي سان انگ اکر گڏ ڪري، جاکوڙي نموني ڇنڊڇاڻ ڪري پوءِ اڳڪٿي ڪرڻ تي آهي.
اهي اندازا ۽ اڳڪٿيون آمريڪا ۾ 2016ع جي صدارتي چونڊ مهم دوران ڏاڍيون دلچسپ رهيون آهن، ته وري اهي اندازا وقت بوقت تبديل به ٿيندا رهيا آهن. انهن اندازن موجب، ڪڏهن هيلري ته وري ڪڏهن ٽرمپ هڪ ٻئي کان گوءِ کڻي اڳتي رهيا آهن. مان اڄ جي ليک ۾ انهن چئن واقعن جو خاص طور تي ذڪر ڪندس، جنهن کانپوءِ ٽرمپ اٿي ڪو نه سگهيو آهي ۽ سمورن اندازن ۽ اڳڪٿين موجب هو هيلري ڪلنٽن کان صدارتي چونڊ مهم ۾ پوئتي آهي.

[b]ڊيموڪريٽڪ نيشنل ڪنوينشن (ڊي اين سي) پارٽي ميڙاڪو 2016ع:
[/b]آمريڪي رياست پينسلوانيا جي شهر فليڊيلفيا ۾، ڊيموڪريٽڪ پارٽيءَ جو هڪ وڏو ميڙاڪو جولاءِ مهيني جي 25 کان 28 تاريخ تائين ٿي گذريو، ڪنهن به صدارتي اميدوار لاءِ هي پارٽيءَ جو وڏي ۾ وڏو ميڙاڪو هر چوٿين سال چونڊن کان پهرئين ٿئي ٿو، جنهن ۾ سڄي ملڪ جا پارٽي اڳواڻ ۽ ميمبر شريڪ ٿين ٿا. ڊيموڪريٽڪ پارٽيءَ جي هن چئن ڏينهن واري ميڙاڪي ۾ صدارتي اميدوار هيلريءَ، سندس مڙس اڳوڻي صدر بل ڪلنٽن ۽ مشل اوباما جو تقريرون تمام اهم ۽ دلچسپ ته هيون ئي پر ٻن تقريرن تتل لوهه کي ڪاپاري ڌڪ هڻڻ جو ڪم ڪيو. هڪ آمريڪي صدر باراڪ اوباما جي تقرير، جيڪو توري تڪي ۽ ماهراڻي انداز سان ڳالهائي ٿو ۽ هو ٻڌندڙن تي تمام گهڻو اثر ڇڏي ٿو؛ ۽ ٻي تقرير هئي پاڪستان ڄائي آمريڪي وڪيل خضر خان جي، جيڪو عراقي جنگ ۾ شهيد ٿيندڙ ڪيپٽن همايون خان جو پيءُ آهي، ٻنهي تقريرن راءِ عامه کي تبديل ڪري هيلريءَ جي حق ۾ آندو ۽ هوءَ اندازن موجب ٽرمپ کان اڳتي نڪري وئي آهي.

[b]صدارتي اميدوارن وچ ۾ پهريون تقريري مقابلو:
[/b]جولاءِ جي ميڙاڪي کانپوءِ راءِ عامه جي اندازن مطابق اڳتي نڪتل هيلري ڪلنٽن کي ڊونالڊ ٽرمپ ڏاڍو ڏکيو وقت ڏنو ۽ آگسٽ تائين هو راءِ عامه کي پنهنجي حق ۾ بدلائڻ ۾ ڪامياب ويو، ٻيهر هيلريءَ جي ويجهو پهتو ۽ ڪجهه رياستن ۾ هن کان اڳتي نڪري ويو. پهريون صدارتي تقريري مقابلو جيڪو 25 سيپٽمبر تي هافسٽرا يونيورسٽي نيويارڪ ۾ ٿيو، هيلري ڪلنٽن پنهنجي تجربي، سياسي ڄاڻ ۽ صبر سان تمام سهڻي نموني صحافيءَ جي پڇيل سوالن جا جواب ڏنا، ٻئي پاسي ٽرمپ دانهون ڪوڪون ڪندو رهيو. ڇاڪاڻ ته هو نه گهڻو پڙهيل لکيل آهي نه وري ڪو معاشي، اقتصادي، سياسي، ۽ سرڪاري ڪم جو تجربو اٿس، جنهنڪري سندس پت وائکي ٿي وئي ۽ هيلري ڪلنٽن وري اندازن موجب ووٽرن جي راءِ کي پنهنجي حق ۾ بدلائڻ ۾ ڪامياب وئي.

[b]بس ٽيپ اسڪينڊل:
[/b]ڪجهه حلقن ۾ اها ڳالهه عام هئي ته صدارتي اميدوار ڊونالڊ ٽرمپ هڪ چالاڪ، بي ايمان واپاري ۽ جنسي حوس جو شڪاري ماڻهو رهيو آهي؛ تنهن ڪري هن جون کوڙ ساريون بيهودين ڳالهين واريون شاهديون هونديون ۽ ٿيو به ائين ئي....! بس وقت جو انتظار هو! 7 آڪٽوبر تي، مشهور آمريڪي اخبار واشنگٽن پوسٽ، ڊونالڊ ٽرمپ جي هڪ وڊيو شاهدي جاري ڪئي، جنهن ۾ هو صحافي بلي بش سان ڳالهائيندي، تمام فحش، جنسي ۽ عورتن لاءِ گٿا لفظ ڳالهائي ٿو. اخبار جي ان رپورٽ ممڻ مچائي ڇڏيو ۽ پڙهيل لکيل عورتن ٽرمپ جو جيئڻ جنجال ڪري ڇڏيو. انهيءَ سبب جي ڪري عورت ووٽرن وڏي پيماني تي پنهنجي راءِ بدلائي ۽ اندازن موجب 85 سيڪڙو عورتون ووٽر هيلري جي حق ۾ آهن. اها هڪ حقيقت آهي ته سدائين عورت ووٽرن، ڊيموڪريٽڪ صدارتي اميدوار کي کٽائڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو آهي.

[b]صدارتي اميدوارن ۾ ٻيون تقريري مقابلو:
[/b]هي تقريري مقابلو، 9 آڪٽوبر تي، واشنگٽن يونيورسٽي آمريڪي رياست مضوري جي شهر سينٽ لوئس ۾ ٿي گذريو. هن مقابلي دوران ٽرمپ هڪ وڏي ذهني ڪرب ۽ پريشاني ۾ نظر آيو ڇاڪاڻ ته ٻه ڏينهن پهرين بس وڊيو شاهدي اچي چڪي هئي ۽ هو پاڻ کي ان کان آجو ڪري ڪين سگهيو هو. بس ٽرمپ جي هاءِ گهوڙا هئي. هن تقريري مقابلي جي خاص ڳالهه اها هئي ته تقرير دوران ٽرمپ چيو ته، ”جي مان صدر ٿيس ته تون (هيلري) جيل ۾ هوندينءَ.“ هن ڳالهه ٽرمپ کي فائدي بجاءِ نقصان رسايو. جو هڪ ته صدر کي آئيني طور اهڙا اختيار مليل ئي ڪونهن جو هو ڪنهن کي جيل اُماڻي سگهي ۽ ٻيو هتان جي ماڻهن، خاص طور تي پڙهيل لکيل عوام اهو سمجهيو ته ڊونالڊ ٽرمپ اسان کي ٽئين دنيا جي سياست ۽ سماج ڏانهن گهلي پيو. تقرير کانپوءِ اندازن موجب راءِ عامه هيلريءَ جي حق ۾ وڌي وئي ۽ هوءَ آمريڪا جي پنجيتالهين ۽ پهرئين عورت صدر ٿيڻ جي ويجهو پهتي آهي.

(25 آڪٽوبر 2016ع)