صدر ڊونالڊ ٽرمپ خلاف سڄي دنيا ۾ احتجاج
20 جنوريءَ تي، ڊونالڊ ٽرمپ جي زندگيءَ جو پهريون ڏينهن هو، جڏهن سندس مرضي ختم ۽ کيس ھاڻي گھٽ ۾ گھٽ ايندڙ چئن سالن لاءِ آمريڪا جي صدر طور اڳواٽ طئي ٿيل ۽ ترتيب ڏنل وقت تحت هلڻو پوندو. ڊونالڊ ٽرمپ پنهنجي گھر واري مِلينيا ٽرمپ سان گڏ، طئي ٿيل وقت مطابق صبح ساڍي نائين وڳي وائيٽ هائوس پهتو؛ جتي صدر اوباما ۽ مشال هنن جو ناشتي تي استقبال ڪيو، بعد ۾ هو سڀئي گڏجي، تاريخي جڳھه ڪيپيٽل هل پهتا، جتي قسم نامي کڻڻ جو اڳواٽ بندوبست ٿيل ھو ۽ هزارين ماڻهو هنن جي انتظار ۾ موجود ھئا. يقيناً ٽرمپ کي اھو ڏسي پريشاني ضرور ٿي هوندي ته ماڻهن جو تعداد تمام گھٽ ھو ۽ هن اڳڪٿي ڪندي ڪئي ڀيرا چيو ھو ته سندس استقبال لاءِ لکين ماڻهو ايندا، جنهن لاءِ هن رابطي جي ادارن ذريعي ڪافي مهم به هلائي ھئي. کيس اھو سوچي اڃان وڌيڪ ڏک ٿيو ھوندو ته صدر اوباما لاءِ پهرين ڀيري ته ڇڏ، ٻئين صدارتي عهدي جي قسم کڻڻ ڀيري به تمام وڏي تعداد ۾ ماڻهو گڏ ٿيا هئا. ڪجهه فاصلي تي وري هزارين ماڻهو پنهنجو جمهوري حق استعمال ڪندي، هُن خلاف احتجاج ۾ مصروف ھئا. ريپبلڪن پارٽيءَ جي ڪجهه اڳواڻن جو چوڻ هو ته نئين صدر ڊونالڊ ٽرمپ کي ڪجهه وقت ته ڏيو، پهرين ڏينهن کان احتجاج ٺھي نه ٿو! هن تقريب ۾ اڳوڻا صدر جمي ڪارٽر، بل ڪلنٽن، جارج بش به شريڪ ھئا ۽ خاص طور تي صدارتي چونڊون ھارائيندڙ هيلري ڪلنٽن جي شرڪت اھميت لائق ۽ جمهوري قدرن مطابق هئي؛ جنهن جو ماڻهن تاڙيون وڄائي ڀرپور استقبال ڪيو.
ڊونالڊ ٽرمپ، ٻن بائيبل ڪتابن تي هٿ رکي حلف کنيو. هڪ بائيبل سندس پنهنجو هو ۽ ٻيو وري تاريخي طور تي اڳوڻي صدر ابراهيم لنڪن سان منسوب ٿيل هو؛ جيڪو هن 1861ع ۾ قسم نامو پڙهڻ وقت استعمال ڪيو هو. دلچسپ ڳالھه اھا آھي ته صدر اوباما پهريون صدر هئو، جنهن ابراھيم لنڪن کي ڀيٽا ڏيندي، سندس بائيبل استعمال ڪري هڪ نئين روايت وڌي. سپريم ڪورٽ جي چيف جسٽس جان رابرٽس، ڊونالڊ ٽرمپ کي صدارتي منصب لاءِ قسم کڻايو، جنهن کان پوءِ روايت مطابق صدر ڊونالڊ ٽرمپ افتتاحي صدارتي تقرير ڪئي. هُن پنهنجي تقرير، اڳوڻي صدر اوباما ۽ سندس وني مشال جا ٿورا مڃيندي شروع ڪئي ته هُنن جي تعاون سبب اقتدار جي منتقلي آسانيءَ سان ٿي. صدر ڊونالڊ ٽرمپ چيو ته اڄوڪو ڏينهن خاص اھميت جوڳو آھي، جو اڄ اقتداري طاقت فقط هڪ انتظاميا کان ٻي انتظاميه ڏانهن منتقل نه پئي ٿئي، يا هڪ پارٽيءَ کان ٻي پارٽيءَ ڏانهن منتقل نه پئي ٿئي؛ پر اڄ اسين اقتداري طاقت واشنگٽن ڊي سي کان واپس وٺي توھان کي، يعني ماڻهن کي ڏيون پيا. هن چيو ته ڪيتري وقت کان ماڻهن جو ننڍڙو گروھ اقتدار ۾ اچي پنهنجو پاڻ لاءِ ڪم ڪندي، خوشحالي حاصل ڪندو رھيو آھي ۽ عام ماڻهو ڀوڳيندو رھيو آھي، هُنن پنهنجي مفادن خاطر ملڪ جي ترقي وساري ڇڏي. صدر ٽرمپ وڏي واڪي اعلان ڪيو ته، ”اڄ کانپوءِ، سڀ کان پهرين آمريڪا ھوندو“. صدر ٽرمپ هڪ ڪامياب واپاري ۽ فنڪار آھي، خبر ناهي هُن کي سياست جي سُتي ڪڏهن ۽ ڪيئن پئي!؟ اڄ به کوڙ سارا ڇاپي ۽ برقي رابطن جا ادارا تبصرا پيا ڪن ته خبر ناهي ڊونالڊ ٽرمپ ڪڏهن هڪ صدر جيان ذميداراڻا بيان ڏيندو، ڪردار ۽ گفتار ۾ هڪ صدر جيان نظر ايندو. صدارتي تقرير دوران به ائين پيو لڳي ته ڄڻ هو اڃان صدارتي چونڊ مهم پيو هلائي. جيئن هُن اعلان ڪندي چيو ته؛ ”مان پنهنجي خون جي آخري قطري تائين توهان لاءِ وڙهندو رهندس ۽ مان توهان کي ڪڏهن به مايوس نه ڪندس! آمريڪا وري کٽندو ۽ اهڙو کٽندو جهڙو پهرين ڪڏهن ناھي کٽيو!“ ساڳيون ڳالهيون، ساڳيا نعرا، چونڊن وارا!
اھو تمام گهٽ ڏٺو ويو آهي ته انسان ڪنهن عهدي جي آڙ ۾ پنهنجو ڪردار ۽ گفتار هڪدم تبديل ڪري ڇڏي! ڪي ماڻهو يقيناً وقت سان گڏ تبديل ٿيو وڃن ۽ پنهنجون مليل ذميواريون ۽ ڪردار احسن طريقي سان نڀائي ٻين لاءِ مثال ڇڏيو وڃن! ان عمل لاءِ ضروري آھي ته انسان پنهنجون ڪمزوريون سمجهي ۽ ٻين انسانن جي به اهميت ڄاڻي. صدر ڊونالڊ ٽرمپ جي زندگيءَ تي نظر وجهجي ٿي ته هو ان ڪسوٽيءَ تي پورو نه ٿو لهي، ڇاڪاڻ ته هو هميشه پاڻ کي صحيح ۽ ٻين کي غلط سمجهي ٿو، جيڪي هن سان ڪنهن به قسم جو ڪو اختلاف رکن ٿا تن کي نظر ۾ رکي ٿو. صدارتي چونڊ مهم دوران، ڊونالڊ ٽرمپ صرف ۽ صرف هڪ گروھ ِ کي متوجهه ڪرڻ لاءِ سياسي چالون ھليون ۽ نوان نعرا ھنيا. ھن اڇن آمريڪين کي راضي ڪرڻ لاءِ هتان جي ڪارن، هسپانوي ۽ مسلمان آباديءَ کي برو ڀلو چيو؛ مذهبي گروهن جي راضپي لاءِ عورتن، خاص طور تي آزاد خيال عورتن کي خوار خراب ڪيو. هُن جي طبيعت ۾ طوفاني تڪبر ۽ اظهار ۾ اڻکٽ آڪڙ اٿس، جنهن سبب هن جا دوست گهٽ، دشمن وڌيڪ ٺهندا. سائين ادل سومري جو هي قطعو ڄڻ لکيل ئي ڊونالڊ ٽرمپ تي هجي:
ڪيتري آڪڙ اٿئي اظهار ۾
لفظ ڪي توري تڪي ڳالهاءِ تون
گيان ڪوئي ڇا گرو توکي ڏئي
پاڻ پنهنجو پاڻ کي سمجھاءِ تون
صدر ڊونلڊ ٽرمپ جڏهن به پاڻ کي صرف اڇن بنياد پرست آمرڪين جو نه بلڪِ آمريڪا ۾ رهندڙ سڀن انسانن جو صدر سمجهڻ شروع ڪيو تڏهن ئي شايد سندس آڪڙ گهٽجي ۽ گفتار جي اظهار ۾ ڪا نرمي اچي، نه ته ڳالهه چڙھيل آهي.
هوڏانهن گذريل هفتي، انصاف واري اداري جي خاص جاچ ڪميٽيءَ ايف بي آءِ جي ڊائريڪٽر جيمس ڪوميءَ خلاف جاچ شروع ڪئي آهي ته هُن جو آڪٽوبر جي آخري هفتي ۾ هيلري ڪلنٽن خلاف برقي ٽپال واري خواري خلاف جاچ لاءِ لکيل خط ڪٿي بدنيتي تي ٻڌل ته نه هو؟ منهنجيءَ نظر ۾، جيمس ڪوميءَ خلاف ان جاچ جو شروع ٿيڻ ئي تمام وڏي اهميت لائق آهي. ڪن ڇاپي ۽ برقي رابطن جي ادارن ته جيمس ڪوميءَ کان استعيفى جي گهر ڪئي آهي، يقيناً چونڊيل صدر ڊونالڊ ٽرمپ نه چاهيندو ته جيمس ڪومي استعيفى ڏي، بلڪِه هو هن کي بچائڻ جي ڀرپور ڪوشش ڪندو، جيڪو عمل سندس لاءِ به نقصانڪار ٿي سگهي ٿو.
صدر ڊونلڊ ٽرمپ جي افتتاحي تقريب جو ڪجهه مزو، ماڻهن گهٽ اچڻ ڪري ڪرڪرو ٿي پيو، ته وڌيڪ صدر ۽ هنن جي ساٿين جي ننڊ حرام ڪئي، ٻي ڏھاڙي تي لکين ماڻهن جي جلسن جلوسن، ميڙاڪن ۽ احتجاجن؛ جيڪي سموري دنيا ۾ ٽرمپ جي خلاف، ته وري عورتن ۽ انساني حقن لاءِ هڪ آواز ٿي نڪتا. ھي جلسا جلوس آمريڪا جي هڪ ڇيڙي کان ٻي ڇيڙي تائين ۽ دنيا جي هڪ ڪنڊ کان ٻي ڪنڊ تائين ساڳئي انداز ۽ جوش جذبي سان نظر آيا. آمريڪا جي گاديءَ واري شھر واشنگٽن ڊي سي ۾ مکيه جلسي جو اعلان عورتن جي تنظيمن پاران “برابري” ۽ “ٻڌي” جي سِري ھيٺ ٿيل ھو؛ جتي صبح کان ماڻهن جو وڏو انگ گڏ ٿيڻ شروع ٿيو ۽ ڏسندي ڏسندي لکن جي تعداد ۾ مها جلوس ۾ تبديل ٿي ويو. ساڳي وقت بوسٽن، شڪاگو، نيويارڪ، لاس اينجلس ۾ لکن جي تعداد ۾ ماڻهو رستن تي نڪري آيا. ڇاپي ۽ برقي ادارن جي اندازن موجب سڄي دنيا ۾ پنجاھ لک ماڻهن رستن تي نڪري صدر ڊونالڊ ٽرمپ خلاف پنهنجي ڪاوڙ ۽ ڪروڌ جو مظاھرو ڪيو، جنهن ۾ وڏي تعداد ۾ سرگرم عورتن سان گڏ هسپانوي ۽ مسلمان آباديءَ جي باشندن شرڪت ڪئي، جن کي ڊونالڊ ٽرمپ پنهنجي چونڊ مهم دوران گهٽ وڌ ڳالھائيندو ۽ خوار خراب ڪندو رهيو هو. دنيا جي جن وڏن شھرن ۾ وڏي تعداد ۾ ماڻهو سڙڪن تي نڪتا تن جا ڪجهه نالا ھي آهن:
1. سڊني -آسٽريليا
2. اوٽاوا، ٽورانٽو، وينڪوور – ڪيناڊا
3. پيرس – فرانس
4. برلن، بون – جرمني
5. بينگلور، بامبي، دهلي – انڊيا
6. تل ابيب – اسرائيل
7. روم – اٽلي
8. ٽوڪيو – جاپان
9. ايمسٽرڊيم –نيدرلينڊ
10. آڪلينڊ، ويلنگٽن – نيوزيلينڊ
11. بارسيلونا، ميڊرڊ – اسپين
12. جينيوا – سويئزرلينڊ
13. لنڊن، بيلفاسٽ، ليڊس، ليورپول – يونائيٽڊ ڪنگڊم
هيءَ بين الاقوامي شھرن جي فهرست تمام ڊگهي آھي، مون هتي فقط ڪجهه شهرن جا نالا مثال طور ڏنا اٿم ته ڪيئن ڪنهن گڏيل مسئلي تي سموري دنيا جا ماڻهو رنگ نسل، مذهب ۽ قوميت وساري گڏ ٿي هڪ آواز ۾ لکن جي تعداد ۾ احتجاج ڪندي رستن تي نڪري سگهن ٿا. آمريڪا جي گاديءَ واري شهر واشنگٽن ۾ لکين ماڻهن جي مکيه ميڙاڪي کي مائيڪل مور کان وٺي ميڊونا تائين مخاطب ٿي، هُنن جو جوش ۽ ولولو وڌايو پئي ته اداڪاره ۽ سياسي سرگرم ڪارڪن ايشلَي جوڊ جڏهن 19 سالن جي نِينا ڊونووين جو آزاد نظم “گدلي عورت” پڙھيو ته ماڻهو ڪاوڙ ڪروڌ جي اظهار سان گڏ مڌر سرن تي جهومڻ لڳا ۽ ڄڻ ڊونالڊ ٽرمپ کي انساني قدرن ۽ حقن جو دشمن ۽ بنياد پرستن جو سربراھ قرار ڏيندي کليل اعلان جنگ ڪيائون:
مان گدلي عورت آھيان
پر مان هن ماڻهوءَ جهڙي
گدلي ناهيان
جيڪو لڳي ٿو ڄڻ
واري ۾ وهنتو هجي
جنهن جا لفظ ڄڻ
آمريڪا لاءِ موت هجن
هي نظم ٿورڙن ڏينهن ۾ ڄڻ عورتن جو ٽرمپ خلاف ترانو بڻجي پيو هجي (هي تمام ڊگهو نظم آهي ۽ شايد هن ڪالم جا صفحا به هن جي ترجمي لاءِ ڪافي نه هجن). يقيناً لکن جي تعداد ۾ ماڻهن ۽ خاص طور تي عورتن جو گڏ ٿيل سمونڊ آمريڪا جي موجوده انتظاميا جي مٿي ۾ جونءَ چوريندو!
(29 جنوري 2017ع)