سياستدانن مان تنگ آمريڪي ووٽرن واپاريءَ کي صدر چونڊي ورتو
واپاري ڊونالڊ ٽرمپ منڍ کان هڪ تڪراري ماڻهو رهيو آهي، سڀني سياسي ماڻهن ۽ ساڃاهه وندن هن کي هلڪي نموني ورتو ۽ اهو سمجهيو ته ريپبلڪن پارٽيءَ جون ٽڪيٽ لاءِ ٿيندڙ پرائمري چونڊون هارائي هو گهر ڀيڙو ٿيندو، پر ائين ڪينَ ٿيو.ان جي ابتڙ ٿيو ائين ته ڊونالڊ ٽرمپ پارٽيءَ جي 17 صدارتي اميدوارن مان پرائمري چونڊ کٽي پارٽي ٽڪيٽ حاصل ڪري سڀني کي حيران ڪري وڌو. هو نه فقط وڏو چالاڪ واپاري آهي، پر هن پرائمري چونڊ کٽي ثابت ڪري ڏيکاريو ته هو وڏو سياستدان به آهي، جنهن ڳالهه جهونن پارٽي اڳواڻن جون وايون بتال ڪري ڇڏيون آهن.
تاريخي طور تي آمريڪا جون صدارتي چونڊون اميدوارن طرفان پنهنجن پنهنجن پيش ڪيل سياسي ۽ سماجي، طبي ۽ تعليمي، معاشي ۽ واپاري منصوبن جي بنياد تي وڙهيون وينديون آهن. جڏهن ته هي چونڊون ڊونالڊ ٽرمپ سکڻن نعرن ۽ آسرن جي بنياد تي کٽيون آهن. هن چالاڪ واپاريءَ، جنهن 1998 ۾ پنهنجي ڪاروبار ۾ اٽڪل هڪ ارب ڊالر جو نقصان ڏيکاري گذريل ارڙهن سالن کان حڪومت کي هڪ ٽڪو به محصولَ جي مد ۾ ناهي ڏنو. هن ڄاڻي ورتو ته عام اڇو آمريڪي ڇا ٿو چاهي؟ هن سڀ فضول ۽ بيڪار ڳالهيون ڪيون، جيڪي اڪثر صدارتي اميدوار پنهنجي چونڊ مهم ۾ ناهن ڪندا، ڇاڪاڻ ته هن ڄاڻي ورتو ته عام آمريڪي ڳوٺاڻو اهو ئي ٻڌڻ ٿو چاهي. ”عوامي آواز“ اخبار ۾ شايع ٿيل مون پنهنجن گذريل ڪالمن ۾ بيان ڪيو هو ته ڪهڙن سبب ڪري هتان جو ڳوٺاڻو اڇو آمريڪي عوام ڊونالڊ ٽرمپ جي حق ۾ ووٽ ڏئي کيس ڪامياب ڪرائڻ چاهي ٿو. گهڻو تفصيل ۾ ڪو نه وڃون جو ورجاءُ ٿيندو، ڪجهه اهم نقطا هيٺ بيان ڪجن ٿا:
1. ڊونالڊ ٽرمپ هتان جي ماڻهن کي اهو خوف ڏياريو ته دهشتگرد هنن جي در تي اچي پهتا آهن ۽ صرف هو ئي هنن کي شڪست ڏئي سگهي ٿو نه ڪي موجوده صدار باراڪ اوباما يا هيلري ڪلنٽن.
2. هو ئي ڌاري آباد ڪاري روڪڻ لاءِ ڪجهه ڪري سگهي ٿو ۽ هن وٽ ئي منصوبا آهن، جو هو ميڪسيڪو ملڪ جي سرحد سان تمام وڏي مضبوط ڀت اڏيندو جنهن جي اڏاوت جا پيسا به ميڪسيڪو ملڪ ڀريندو.
3. هو تمام وڏو ۽ ڪامياب واپاري آهي، هو ڌارين کي ڌڪي هتان جي آمريڪي عوام لاءِ نوڪرين جا بي انتهائي موقعا مهيا ڪندو.
4. هُن جي مدِ مقابل هيلري ڪلنٽن هلندڙ حڪومت جو تسلسل آهي، جنهن آمريڪي عوام لاءِ گذريل اٺن سالن ۾ ڪجهه ناهي ڪيو. خاص طور تي روزگار لاءِ .
5. هو هڪ هفتي اندر داعش کي نيست و نابود ڪندو ، جڏهن ته هيلري ڪلنٽن جي حمايت يافته موجوده حڪومت ڪجهه ڪري ناهي سگهي.
6. موجوده صدر اباما ۽ هيلري ڪلنٽن ڇاڪاڻ ته قدامت پسند (Conservative) ناهن، تنهنڪري عوام جي اعتقاد ۽ ايمان لاءِ خطرو آهن.
7. ڊونالڊ ٽرمپ خاص طور تي اهو نعرو هنيو ته ”اچو ته آمريڪا کي وري عظيم بڻايون.“
8. هيلري ڪلنٽن عورت هئڻ جي ناتي ڪمزور آهي ۽ سندس گذريل ڪارڪردگي ڀروسي جوڳي ناهي رهي.
ڊونالڊ ٽرمپ مٿيون ۽ اهڙي قسم جون ڪيئي ڳالهيون ڪري، آمريڪي عوام جو پاڻ ڏانهن ڌيان ڇڪايو ۽ خاص طور تي سفيد فام آمريڪي ڳوٺاڻن ۾ هڪ اهڙي نه ختم ٿيندڙ لهر اڀري آئي، جنهن هن کي ڪامياب ڪرايو. بلڪل ائين ئي جيئن هندوستان ۾ نريندر مودي هندوستان ۽ پاڪستان دشمني ۽ هندتوا جا نعرا هڻي وزير اعظم ٿيڻ ۾ڪامياب ٿي ويو. سو بقول حيدرآباد ۾ رهندڙ منهنجي دوست اندر ڪمار جي، انسان، انساني شعور ۽ انساني معاشرو تاريخي طور تي اڳتي وڌڻ بجاءِ پوئتي ڌڪبا ٿا رهن. ڊونالڊ ٽرمپ هتان جي هسپانوي رهواسين، مسلمانن، ڪارن جي آباديءَ کي هميشه پنهنجي غصي ۽ غضب جو نشانو بڻايو ۽ خاص طور تي عورت کي ڪمزور ۽ نيچ ڪر ي پيش ڪيو، جو سندس مقابلو هڪ عورت سان هو پر تڏهن به ماڻهو هن جي حق ۾ نڪتا.
ڊونالڊ ٽرمپ کي نه سرڪار ۾ رهڻ ۽ حڪومت هلائڻ جو، ۽ نه ئي وري کيس ڪو فوجي تجربو هو، پر تڏهن به ماڻهو هن جي حق ۾ نڪتا. ڊونالڊ ٽرمپ کي ڊيمو ڪريٽڪ پارٽي ۽ هيلري ڪلنٽن جيان صدارتي مهم هلائڻ لاءِ نه تمام گهڻي رقم هئي نه وري تمام وڏي تنظيمي جوڙ جڪ ۽ سگهه، تڏهن به ماڻهو هن جي حق ۾ نڪتا! ڪڏهن ڪڏهن انقلاب جو ردِ انقلاب به ٿئي ٿو يا اچي ٿو. منهنجي نظر ۾ باراڪ اوباما جو آمريڪا جو صدر ٿيڻ هڪ انقلاب هو ته وري اٺن سالن بعد ڊونالڊ ٽرمپ جو صدر چونڊجي اچڻ ، ان جو ردِ انقلاب آهي.
آمريڪا جي ٻهراڙين ۾ رهندڙ سفيدفام آمريڪي ۽ بنياد پرست آباديءَ کان ڪڏهن به اها ڳالهه هضم نه ٿي، ته هنن جي جوڙيل سفيد يا اڇي گهر (وائيٽ هائوس) ۾ هڪ ڪارو صدر ٿي ڪيئن پهتو!! جنهن 8 سال صدارت جا مزا ماڻيندي، هنن تي حڪومت ڪئي. دراصل پنهنجي ڪاوڙ ۽ ڪروڌ جو اظهار هنن پنهنجي ئي ووٽ جي طاقت سان ڪيو ۽ اهو ئي جمهويت جو حسن آهي، جو ٻئي ڏهاڙي صبح جو هيلري ڪلنٽن پنهنجي شڪست مڃيندي پنهنجن سمورن ووٽرن ۽ حامين کي گذارش ڪئي ته ڊونالڊ ٽرمپ هينئر اسان سڀني جو صدر آهي، تنهن ڪري ضرورت ان ڳالهه جي آهي ته اسان سڀ هن جا هٿ مضبوط ڪريون. ڊونالڊ ٽرمپ به پنهنجي صدارتي مهم جي ڪاميابيءَ تي ڳالهائيندي سڀني ڌرين سان گڏجي ڪم ڪرڻ جي ڳالهه ڪئي ۽ نفاق بجاءِ ٻڌيءَ تي زور ڏنو.
[b]آمريڪي چونڊ نتيجا
[/b]
هيلري ڪلنٽن ڊونالڊ ٽرمپ
کنيل ووٽ سيڪڙو کنيل ووٽ سيڪڙو
65.9 ملين 48.2 62.9 ملين 46.1
مون پنهنجن ڪجهه اڳوڻن ڪالمن ۾ رياستن ۽ انهن جي چونڊ ووٽن جي اهميت تي لکيو هو، اڄ ٻيهر رياستي ۽ انهن جي چونڊ ووٽن تي ڳالهايون ٿا. جو ٻين سببن کان علاوه چونڊ ووٽ جو طريقيڪار به دراصل هيلري ڪلنٽن کي هارائڻ جو هڪ تمام اهم جز آهي. نه ته هوءَ ته ملڪي سطح تي ڊونالڊ ٽرمپ کان 30 لک اڪثريتي ووٽ وڌيڪ کڻي هُن کان اڳتي آهي. اها ٻي ڳالهه آ جو چونڊ ووٽ جو اهو طريقيڪار آئيني آهي جنهن ۾ ڪير ڪجهه به نه ٿو ڪري سگهي جيسين ڪا آئيني ترميم آڻي انهيءَ چونڊ ووٽ جي طريقيڪار (Electrolal Votes ) کي سراسر تبديل ڪجي جيڪو ويجهڙائيءَ ۾ ته نظر ڪونه ٿو اچي.
صدارتي اميدوار کي ٽوٽل 538 ووٽن مان کٽڻ لاءِ 270 چونڊ ووٽ گھرجن ٿا. تاريخي طور تي ڪجهه رياستون ڊيموڪريٽڪ پارٽيءَ جون (نيريون) ته ڪجهه وري ريپبلڪ پارٽيءَ جون (ڳاڙهيون) هجن ٿيون. ڪجهه رياستون وچ تي رهن ٿيون، هي ڪڏهن ڪهڙي پاسي ته ڪڏهن ڪهڙي پاسي ووٽ ڏين ٿيون. شروعاتي راءِ عامه جي اندازن موجب هن ڀيري جھيڙو وڃي چئن يا پنجن رياستن ۾ ٿيڻو هو، جيڪو وڌندي وڌندي وڃي، يارنهن رياستن تي پهتو. جن کي ويڙهاند واريون رياستون (Battleground States) به سڏجي ٿو. انهن يارنهن رياستن جو تفصيل هيٺ ڏجي ٿو.
[b]رياست چونڊ ووٽ کٽندڙ اميدوار
[/b]فلوريڊا 29 ڊونالڊ ٽرمپ
پينسلوانيا 20 ڊونالڊ ٽرمپ
مشيگن 16 ڊونالڊ ٽرمپ
اتر ڪيرولينا 15 ڊونالڊ ٽرمپ
اوهائيو 18 ڊونالڊ ٽرمپ
وسڪانسن 10 ڊونالڊ ٽرمپ
آيووا 6 ڊونالڊ ٽرمپ
ورجينا 13 هيلري ڪلنٽن
ڪولوراڊو 9 هيلري ڪلنٽن
نِواڊا 6 هيلري ڪلنٽن
نيو هيمشائر 4 هيلري ڪلنٽن
هيلري ڪلنٽن جي رياست فلوريڊا، جنهن جا 29 صدارتي چونڊ ووٽ آهن، هارائڻ کانپوءِ باقي وڃي جھيڙو پينسلوانيا، مشيگن ۽ وسڪانسن تي رهيو. جن مان اميد هئي ته ڪي وڏيون ٻه رياستون، جي هوءَ کٽي ٿي، ته نتيجا هن جي حق ۾ اچي سگھن ٿا. ڪڏهن ڪڏهن ضرورت کان وڌيڪ اعتماد سبب غلط حڪمت عملي جڙيو وڃي ۽ ماڻهو مار کائي وڃي ٿو. هنن ٽن رياستن ۾ به هيلريءَ سان ائين ئي ٿيو. خاص طور تي ڊيموڪريٽڪ پارٽيءَ کي وسڪانسن ۽ مشيگن رياستن تي تمام گھڻو ڀروسو هيو، جو راءِ عامه جي اندازن به ڪجهه ائين ئي پئي ٻڌائيو. هيلري ڪلنٽن آخري ڀيرو رياست وسڪانسن ۾ ست مهينا پهرين ويئي هئي ۽ مشيگن رياست تي به ڪو خاص ڌيان نه ڏنو هئائين، جنهن جو نتيجو صدارت وڃائڻ جي شڪل ۾ نڪتو.
هاڻي ڊونالڊ ٽرمپ 2016ع جون صدارتي چونڊون کٽي آمريڪا جو پنجيتاليهون صدر چونڊجي چڪو آهي ۽ هو 20 جنوري 2017ع تي دنيا جي انتهائي سگهاري ملڪ آمريڪا جو سرڪاري طور تي صدر بڻجي ملڪ جون واڳون سنڀاليندو. ٻنهي پارٽين جي سياستدانن لاءِ جمهوري تقاضا اها آهي ته هو ڊونالڊ ٽرمپ جي صدارتي منصب کي دلي طور مڃي اڳتي وڌندي عام ماڻهوءَ لاءِ ڪي چڱا ڪم ڪن. عام آمريڪي عوام، هڪ غير سياسي ماڻهوءَ کي واشنگٽن جو سڀ کان وڏو منصب ڏياري، سياستدانن کان انتقام وٺندي اهو پيغام به ڏنو آهي ته هو سياستدانن کان ڪيترو بيزار آهن.
(13 نومبر 2017ع)