ٽرمپ سرڪار جا 100 ڏينهنَ
چيو ٿو وڃي ته هن جي ٿورڙي ئي اقتداري مدي ۾، اهم ملڪن جي سربراهن ۽ جاسوسي ادارن وچ ۾ بي اعتمادي وڌي آهي. ھيڏانهن وري پنهنجي ملڪ آمريڪا ۾ اھڙي ته افراتفري ڦهلائي ڇڏي اٿائين جو دنيا جا تمام وڏا ۽ پراڻا ڇاپي ۽ برقي رابطن جا ادارا حيران ۽ پريشان آهن ته هن ماڻهوءَ کي ڪجي ته ڪجي ڇا، منهن ڏجي ته ڪيئن ڏجي؛ جو هو نه فقط منهن تي پيو ٿو ڪوڙ ڳالهائي پر اُن ماڻهوءَ کي به ماري ويو آهي، جيڪو درياھ جي پرينءَ ڀَرِ بيهي گاريون ڏئي. چوندا آهن جيڏا وات، تيڏيون ڳالهيون! چوڻ وارا چون ٿا، لکڻ وارا لکن ٿا ته هي همراهه اڄ نه ويو ته سڀان ضرور ويندو ۽ سڀ کان وڏي ڳالهه ته پنهنجي پير تي پاڻ ڪهاڙو هڻندو. هي صدر ٽرمپ جي صدارت نه ڄڻ پاڪستان ۾ نواز شريف جي حڪومت ھجي جو روز پيون نيون نيون اڳڪٿيون ٿين!
اچو ته ٽرمپ سرڪار جي پهرين سئو ڏينهن جي حڪومتي ڪارڪردگيءَ جو ڪجهه مختصرن جائزو وٺون.
[b]سيلي ييٽس کي هٽائڻ
[/b]صدر ڊونالڊ ٽرمپ 31 جنوريءَ تي عارضي اٽارني جنرل سيلي ييٽس کي اھو چئي هٽائي ڇڏيو ته ھوءَ وائيٽ ھائوس سان وفادار ناهي رهي. دراصل عارضي اٽارني جنرل سيلي ييٽس ان صدارتي حڪم نامي کي مڃڻ کان انڪار ڪيو، جيڪو صدر ٽرمپ ستن ملڪن جي باشندن تي پابندي مڙهيندي جاري ڪيو هو، ته اهي آمريڪا ۾ داخل نه ٿا ٿي سگهن. سيلي ييٽس موجب اهو صدارتي حڪم نامو غير قانوني ۽ غير آئيني آهي، تنهنڪري هن هڪ خط وسيلي سڀن رياستن جي سرڪاري وڪيلن کي تنبيهه ڪئي ته ان تي ڪو به عمل نه ڪري. ظاهر آهي ته اها پهرين بغاوت صدر ٽرمپ کان ڪٿي پئي برداشت ٿئي! پر حقيقت ۾ سيلي ييٽس جي ڳالهه درست ثابت ٿي، جو ڪورٽ سڳوريءَ هڪ ئي ڌڪ ۾ صدارتي حڪم نامي کي غير قانوني ۽ غير آئيني قرار ڏيندي رد ڪري ڇڏيو، ۽ وري اهو حڪم نامو اپيل ۾ به رد ٿي ويو.
[b]صدارتي حڪم نامو
[/b]صدر ڊونالڊ ٽرمپ پنهنجي صدارتي چونڊ مھم دوران جيڪي ڪوڙا سچا واعدا ڪيا، تن کي عملي جامو پهرائڻ لاءِ صدر ٽرمپ پنهنجي حڪومت جي پهرين ڏينهن ۾ ئي ڪجهه صدارتي حڪم ناما جاري ڪيا، اها ٻي ڳالهه آهي ته هن جي هڪ حڪم نامي کي ڪورٽ سڳوريءَ ۽ صحت واري منصوبي کي پيش ٿيڻ کان اڳ، ڪانگريس رد ڪري ڇڏيو. دراصل صدر ٽرمپ 27 جنوريءَ تي ايران، عراق، شام، صوماليا، سوڊان، يمن ۽ لبيا جي ملڪن جي شهرين تي 90 ڏينهن لاءِ آمريڪا ۾ داخلا تي پابندي هنئين. ان پابنديءَ واري صدارتي حڪم نامي سان بنياد پرست آمريڪي ته ڏاڍو خوش ٿيا، باقي دنيا تپي باھ ٿي ويئي! ان صدارتي حڪم نامي جي جاري ٿيڻ تي آمريڪا سميت سموري دنيا ۾ ڊونالڊ ٽرمپ خلاف جلسا جلوس نڪتا. صدر ڊونالڊ ٽرمپ پنهنجي صدارتي حڪم نامي جي ڪورٽ طرفان رد ڪرڻ تي تمام گهڻو ناراض ٿيو ۽ جج صاحبن کي گهٽ وڌ ڳالهايائين جنهن جو مثال آمريڪي سياست ۾ گهٽ ٿو ملي.
[b]صحت پاليسيءَ جو مسودو پيش نه ڪرڻ
[/b]صدارتي چونڊ مهم دوران صدر ٽرمپ جو ٻيو اهم واعدو هو ته اوباما طرفان ڏنل صحت پاليسي رد ڪري، اُن کان بهتر پاليسي ڏيندو، جيڪا سستي ۽ سڀن آمريڪي شهرين لاءِ عام ھوندي. ڇاڪاڻ ته سندس، يا هن جي ڪنهن ڪميٽيءَ طرفان صحت لاءِ ڪو تفصيلي منصوبو ٺهيل نه هو. تنهنڪري هائوس آف ريپريزينٽيٽو جي اسپيڪر پال رائن ۽ سندس ريپبلڪن ساٿي، صحت پاليسيءَ جو مسودو پيش ڪرڻ کان اڳ ھٿ کڻي ويا، ڇاڪاڻ ته کين مسودي جي ناڪاميءَ جي پڪ هئي! اھا ٻي ڳالهه آهي ته اعلان مطابق صحت پاليسيءَ جو منصوبو ڪانگريس ۾ پيش نه ڪرڻ کي ھتان جي ڇاپي ۽ برقي رابطن جي ادارن وڏي شڪست قرار ڏنو.
[b]چونڊن ۾ روسي مداخلت
[/b]صدر ڊونالڊ ٽرمپ جي پهرين سئو ڏينهن ۾ هڪ ڳالهه واضح ٿي ويئي آھي ته هتان جا جاسوسي ادارا ۽ ڪانگريس ڪاميٽي، صدارتي چونڊن ۾ روسي مداخلت کي سنجيدگيءَ سان وٺي جاچ کي اڳتي وڌائن پيا، جيڪا ڳالهه صدر ڊونالڊ ٽرمپ ۽ سندس ويجهن ساٿين کي ڏکي ٿي لڳي ۽ هو ان مان جان ڇڏائڻ لاءِ هڪ پٺيان ٻي غلطي ڪندا پيا اچن. دلچسپ ڳالھه اها آهي ته جڏهن به روسي مداخلت جي جاچ لاءِ ڪا نئين ڳالهه ڇاپي ۽ برقي رابطن جي ادارن ۾ اچي ٿي يا جاچ ۾ تيزي اچي ٿي ته ڪو ٻيو نه پر صدر ٽرمپ پاڻ ڪو اڻوقتائتو ٽوئيٽ ڪري يا شوشو ڇوڙي، توجھه ھٽائڻ جي ڪوشش ڪري ٿو. ڏسڻ ۾ ائين به آيو آهي ته ھن بين الاقوامي طور تي به ڪو انتشار يا افراتفري پيدا ڪري عام ماڻهن جو ڌيان ھٽائڻ جي ڪوشش ڪئي آهي، نه فقط ايترو پر صدر صاحب پنهنجي ۽ پنهنجي ساٿين جي جاچ مان جان ڇڏائڻ لاءِ ڪجهه اهم ماڻهن کي نوڪرين تان ھٽائڻ ۾ به دير ناهي ڪئي جنهن جو مثال آمريڪا جي ويجهي تاريخ ۾ نه ٿو ملي.
[b]غير قانوني ڌاري آبادڪاري
[/b]صدر ڊونالڊ ٽرمپ جي اچڻ سان هتي غير قانوني ترسيل ماڻهن ۾ ٿرٿلو مچي ويو. خاص طور تي هسپانوي آبادي ۾، جن جو 55 سيڪڙو رياست فلوريڊا، ٽيڪساس ۽ ڪيليفورنيا ۾ قانوني يا غير قانوني طور تي ترسيل آهي. ڏسڻ ۾ آيو ته هزارن جي تعداد ۾ هسپانوي باشندا واپس پنهنجن پنهنجن ملڪن ڏانهن روانا ٿي ويا، ڇاڪاڻ ته چونڊ مهم دوران ڊونالڊ ٽرمپ اعلانَ ڪندو رهيو هو ته جي هو کٽي اچي ٿو ته سڀني غيرقانوني باشندن کي يا ته ٻڌندو يا ملڪ نيڪالي ڏيندو. سندس حڪومت جي پهرين سئو ڏينهن ۾ ويزا پاليسي سخت ٿي آھي ۽ اڃان به هو قانوني طور تي ايندڙ ھنرمند ماڻهن جي ويزا پاليسي ڏکي ڪرڻ ڏانهن پيا وڃن.
ٻئي پاسي غير محسوس طريقي سان اميگريشن ۽ ڪسٽمس انفورسمينٽ اداري، صدر ٽرمپ جي پهرين سئو ڏهاڙن ۾ 41 ھزار غير قانوني باشندن کي گرفتار ڪري رکيو آهي يا پنهنجن پنهنجن ملڪن ڏانهن واپس اُماڻيو ويو آهي، ٽرمپ سرڪار جو موقف آهي ته اهي گرفتار غير قانوني باشندا مختلف ڏوهن ۾ ملوث رهيا آهن.
[b]شام تي ميزائيل ۽ افغانستان تي بم حملا
[/b]جمع، 7 اپريل تي صدر ڊونالڊ ٽرمپ جي حڪم موجب، شام جي هڪ هوائي اڏي تي 59 ٽام هاڪ ڪروز ميزائيل هنيا ويا. آمريڪي انتظاميا ڄاڻايو آهي ته صدر بشارالاسد جي فوجي جهازن انهيءَ هوائي اڏي کي استعمال ڪندي پنهنجن شهرن مٿان ڪيميائي حملو ڪيو، جنهن ۾ ٻارڙن سميت ڪيئي ماڻهو اجل جو شڪار ٿيا. جاڏي ڪاڏي واھ واھ ٿي ويئي ۽ سڀن سمجهيو ۽ چيو ته بشارالاسد اڄ ٿو وڃي يا سڀان! وري ڊگهي خاموشي.... ڇاڪاڻ ته روسي صدر پيوٽن جو نئون اتحادي صدر ٽرمپ ڪٿي چاهيندو ته بشارالاسد جي حڪومت ختم ٿئي.
13 اپريل تي آمريڪا، تورا بورا افغانستان تي دنيا جو سڀني کان وڏو بم (جنهن کي ”بمن جي ماءُ“ چيو وڃي ٿو)؛ ڪيرايو ۽ ان جي نتيجي ۾ داعش جا 36 دھشتگرد مارجي ويا. جيڪي تو ڏٺا نه مون. وري به جاڏي ڪاڏي واھ واھ ٿي ويئي، ڪجهه ڏينهن لاءِ ڇاپي ۽ برقي رابطن جي ادارن جي توجھه صدارتي چونڊن ۾ روسي مداخلت جي جاچ تان ھٽي ويئي؛ خبرن، ڪالمن ۽ تبصرن ۾ رڳو جنگ جون ڳالهيون پڙهڻ ۽ ٻڌڻ ۾ آيون. صدر ڊونالڊ ٽرمپ وڏي واڪي اعلان ڪيو ته بم منهنجي حڪم سان ڪيرايو ويو ۽ داعش خلاف انتهائي قدم لازمي آهي! عجيب ڳالهه آهي ته داعش خلاف نه ڪا وڌيڪ جنگ يا ويڙھ ۽ نه ڪي ميزائيل يا جهازي حملا، وري ڊگهي خاموشي!
صدر ٽرمپ جي اتر ڪوريا کي ڌمڪين کانپوءِ خوشامند
اتر ڪوريا هميشه آمريڪا ۽ ان جي اتحادي ملڪن لاءِ مٿي جو سور رهيو آهي، ڪڏهن گهٽ ته ڪڏهن وڌ. 2016ع ۾ اتر ڪوريا دنيا ۾ پهريون نمبر ملڪ قرار ڏنو ويو، جيڪو پنهنجي جي.ڊي.پي جو وڌ ۾ وڌ حصو فوج ۽ هٿيارن تي خرچ ڪري ٿو. اتر ڪوريا جو ميزائيل پروگرام آمريڪا ۽ سندس اتحادين لاءِ وڏو خطرو رهيو آهي. دلچسپ ڳالهه اها آهي ته جيئن ئي ڊونالڊ ٽرمپ اقتدار سنڀاليو آهي، تيئن ئي اتر ڪوريا جي صدر ڪم جونگ اُن ميزائيل تجربن تي زور ڏنو آهي. هيڏانهن صدر ڊونالڊ ٽرمپ جون ڌمڪيون آهن، هوڏانهن جواب ۾ اتر ڪوريا جو ميزائيل مٿان ميزائيل جو تجربو آهي. صدر ڊونالڊ ٽرمپ پنهنجن تقريرن ۽ ٽوئيٽ ذريعي صدر ڪم جونگ اُن کي جنگجو ۽ ظالم قرار ڏنو ۽ دنيا کي هن خلاف متحد ٿيڻ جو سڏ ڏنو.
ڪجهه ئي هفتن کانپوءِ صدر ٽرمپ وري ٽوئيٽ ذريعي پنهنجو موقف بدلائيندي چيو ته اتر ڪوريا جو صدر تمام هوشيار ماڻهو آ، ڇاڪاڻ ته هن جو ڏکين ماڻهن سان واسطو آهي، پنهنجي پيءُ جي مرڻ کانپوءِ هن کان پنهنجي چاچي سميت ڪيترن ئي ماڻهن اقتدار ڦرڻ چاهيو پر هو ڪاميابيءَ سان اقتدار سنڀاليو ويٺو آهي. نتيجو ساڳيو، ڪجهه ڏينهن لاءِ ڇاپي ۽ برقي رابطن جي ادارن جو ڌيان روس خلاف هلندڙ جاچ تان هٽي ويو ۽ اتر ڪوريا جي ميزائيل تجربن ۽ صدر ڊونالڊ ٽرمپ جي ڦرندڙ گهرندڙ موقف تي تبصرا ٿيڻ لڳا.
[b]صدر ٽرمپ جو ويجهو ساٿي ڏچي ۾
[/b]رٽائرڊ جنرل مائيڪل فِلن، جيڪو فقط 23 ڏينهن وائيٽ هائوس ۾ قومي حفاظتي اداري جو صلاحڪار رهيو جو کيس روسي ساز باز جي الزام سبب عهدي تان هٽايو ويو، تنهن 30 مارچ تي پنهنجي وڪيل جي معرفت ڪانگريس ڪميٽيءَ کي آڇ ڪئي ته هو معافيءَ جي بدلي ۾ ڪميٽيءَ اڳيان پيش ٿي بيان ڏيڻ لاءِ تيار آهي. صدر ڊونالڊ ٽرمپ سندس بيان جي حمايت ڪندي چيو ته جنرل مائيڪل فِلن تمام سٺو ماڻهو آهي تنهنڪري سندس آڇ قبول ڪئي وڃي. سڀن کي ٻنهي بيانن جو تعجب ٿيو ۽ ان معاملي ۾ اڃان به دلچسپي وڌي، پر ڪانگريس جاچ ڪميٽيءَ صدر جي چوڻ باوجود مائيڪل فِلن جي آڇ رد ڪندي ٻڌو اڻ ٻڌو ڪري ڇڏيو. هوڏانهن آمريڪي سينيٽ جي انٽيليجينس ڪميٽيءَ پاران روس جي صدارتي چونڊن ۾ مداخلت بابت جاچ هلندڙ آهي، هن ڪميٽيءَ کي به اختيار آهن ته مائيڪل فِلن سميت ڪنهن کي به حاضريءَ لاءِ گهرائي سگهي ۽ لڳي ائين پيو ته سينيٽ جي انٽيليجينس ڪميٽي اڄ نه ته سڀان مائيڪل فِلن کي حاضر ٿيڻ جو حڪم ڏيندي.
آمريڪا جي صدر ڊونالڊ ٽرمپ جي صدارت جا خيرن سان سئو ڏينهن اچي پورا ٿيا آهن، هُن اڃان صدارتي عهدي ۽ اعلى اقتدار جو مزو يا کڻي چئجي ته هني مون ئي نه ملهايو آهي ته چؤطرف جي مسئلن ۾ منجهي پيو آهي. هڪ ڳالھه پهرين ڏينهن کان واضح آهي ته ڪو ٻيو نه، پر هو پاڻ پنهنجي اقتدار جو دشمن آهي. هن ڪيتريون ئي اهڙيون ڳالهيون ڪيون آهن، ۽ بي مقصد ۽ بيڪار قدم کنيا آهن، جن جو مثال آمريڪا جي ويجهي تاريخ ۾ نه ٿو ملي؛ نتيجن سندس صدارت ۽ اقتدار مظبوط ٿيڻ بجاءِ لوڏن لمن ۾ آهي.
(21 مئي 2017ع)