26. ڏيئا ٻاري ٿِي دلڙي
هاڻي وڃُ گُمانَ! صحيح سُڃاتا سُپرين. (شاهه)
سائين منهنجا، پيارُ قرارُ ڏيندو آهي يا بيقرارُ ڪندو آهي؟ پيارُ سُڪون ۾ آڻيندو آهي يا بي سُڪونيءَ جي گردشن ۾ گرفتار ڪري ڇڏيندو آهي؟ ۽، پيارُ زندگيءَ کي سُکيو بڻائيندو آهي يا ڏُک جي گڦائن ۾ ڦاسائي ڇڏيندو آهي؟ اهي ۽ اهڙا ٻيا انيڪ سوال آهن جيڪي اهي ماڻهو ئي پڇندا آهن جيڪي پيار جي دنيا کان آشنا ناهن هوندا، جن جي من ۾ پيار جون لهرون اُٿيل ناهن هونديون ۽ جيڪي دل جي دنيا جي انڊلٺن کان اڻ ڄاڻ هوندا آهن. نه ته، جيڪي ڀاڳوَندَ پيار جي ڪَڙن ۾ قابو هوندا آهن، تن کي چڱيءَ پر سُڌ آهي ته پيارُ آنند جو ٻيو نانءُ آهي، پيارُ پُرسُڪونيءَ جي وَٿ آهي، پيار حياتيءَ جي سونهن ۽ سُک جو سنديس آهي، پيار اُفق ۾ پرهه ويل پکڙجندڙ سهڻا رنگَ ۽ شَفق ويل اُلهندڙ رنگين شام جي حسناڪي آهي. پيارُ پنهنجائپ جو پيغام آهي جنهن ۾ پوئيل اکر، لفظ ۽ جملا گيتن جي روپ ۾ فضا کي سرمستي بخشيندا آهن. پيارُ اُهو رشتو آهي جنهن ۾ جيڪو ڳنڍبو آهي سو سدا لاءِ سوگھو ٿي ويندو آهي. اهو رشتو رت جي رشتن کان به گَهِرو آهي جنهن اڳيان پاتال جي گهِرائي به ڪا حيثيت نه ٿي رکي. اهو رشتو ان ستاري وانگر آهي جيڪو آڪاس جي اُتاهين کان اُتاهين ستاري کان به اُوچو ۽ روشن کان روشن ستاري کان به وڌِ چمڪندڙ آهي. پيار ۾ ويجھڙائي ئي ويجھڙائي آهي، جنهن اڳيان ڏورانهينءَ کان ڏورانهين به دل جي ڌڙڪڻن وانگر قريب تَر آهي....
خوش نظر ڪيڏو ته آيـو گل هـو!
تو جو چوٽيءَ ۾ سجايـو گل هـو.
بڻجي خوشبو واءُ ۾ وکري ويو،
ڊائــريءَ ۾ جـو لـڪـايــو گل هـــو. (رضا بخاري)
ماڻهو پيار ته ڪندو آهي، پيار جي احساسن هيٺ ته گذاريندو آهي، پيار جي خوش مزاجين مان لطف اندوز ته ٿيندو آهي، پر جنهن سان ماڻهو پيار ڪندو آهي، تنهن سان وقت گذارڻ به چاهيندو آهي. پيار ڪندڙُ پيار ڪَئي ويندڙ ماڻهوءَ سان گڏ رهڻ چاهيندو آهي. هن جي دل ڪنهن پل به اهو نه چاهيندِي آهي ته ڪو هڪ پل به پرينءَ کان پرتي رهي. ٻئي طرف جا شَيءِ ان سلسلي ۾ اهم آهي، اها آهي پيار جو اظهار، پرينءَ پياري کي اهو ٻڌائڻ ته “مان تو سان پيار ڪيان ٿو. تون ئي اها هستي آهين جيڪا منهنجي محبت ۽ منهنجي زندگي آهين. تو کان سواءِ مان اڻ پورو آهيان.” سائين منهنجا، ڪيئي ماڻهو پيار جو اظهار دل کولي ڪندا آهن، ته ڪيئي ماڻهو باوجود پيار جي شدت جي، پنهنجي اڻ مَئي ۽ لاثاني پيار اظهار ڪري نه سگھندا آهن. اُنهن جو اظهار زبان تي اچڻ بدران، اکين ۾ ٽِڪي پوندو آهي. انهن جا نيڻ ڳالهائيندا آهن ۽ نيڻ تارا بڻجي جڳ جهانَ ۾ جرڪندا آهن.
ڏيئا ٻاري ٿِي دلڙي.
توکي ڏسڻ لئه وِکِرِي وئي،
تاري تاري ٿِي دلڙي،
ڏيئا ٻاري ٿي دلڙي.
جَڳ کان جيتي پيار - گھڙيون،
تو کان هاري ٿِي دلڙي،
ڏيئا ٻاري ٿي دلڙي.
ديرِ ڪئي ٿِي ڪيئن، پرين!
مون کي ماري ٿِي دلڙي،
ڏيئا ٻاري ٿي دلڙي. (رياضت)
پيار ڪرڻ ڏيئو ٻارڻ برابر آهي. اڃا به چئجي ته پيار ڪرڻ هڪ ڏيئو ته نه، پر هزارين ڏيئا ٻارڻ برابر آهي، ڇاڪاڻ ته پيار روشني هوندو آهي، جنهن سان نه صرف منُ منورُ بڻجي پوندو آهي، دل ۾ چانڊوڪيون پکيڙجڻ لڳنديون آهن، پر ٻاهرينءَ دنيا ۾ به سوجھري جا پَر پکيڙجي چوڏسا چمڪاٽ ڪرڻ لڳندا آهن، پر جتي پيار جا ڏيئا ٻرندا آهن، اتي مخالف به ڪيئي پيدا ٿي پوندا آهن، جيڪي ڏيئي کي اجھائڻ جي ڪوشش ڪندا آهن، پوءِ ڪڏهن پنهنجين ڪوششن ۾ وقتي طور ڪامياب ويندا آهن، ته ڪڏهن وري ناڪام، تنهن باوجود ڏيئو پنهنجو روشن وجود قائم ۽ برقرار رکڻ جي ڪوشش ڪندو ئي رهندو آهي. ڏيئي جي لاٽ کي اجھائڻ جي ڪوشش جا شَيءِ خاص طور ڪندي آهي، اها هوا هوندي آهي. جي ها، هوا! جيڪا هونءَ ته ڏاڍي وڻندي آهي، جڏهن هِيرَ بڻجي گھلندي آهي، پر پنهنجيءَ سرشت ۾ ڏيئي - دشمن بڻجي پوندي آهي جڏهن ڏيئو ٻَرندو آهي، جڏهن ته ڏيئي جو ٻرڻ هڪ طرف اونداهيءَ ۽ نفرت جي انت، ته ٻئي طرف روشنيءَ ۽ محبت جي ابتدا جي نشاني آهي. جيئن ئي ڏيئو ٻرندو آهي، ته هوا به پنهنجو زور لڳائڻ لڳندي آهي. تڏهن ته سنڌ جي نالي واري جديد شاعر امداد حسينيءَ به سهڻن لفظن ۾ چيو آ ته “مون جڏهن ڪو ڏيئو جلايو آ، زور ڪيڏو هوا لڳايو آ.”
پـيــار ڏيــون ٿــا، پيـار گھرون ٿا،
ٻيو نه ڪوئي وهنوار گھرون ٿا.
اکـيـــون ڀــي اکــيـــن تـــي آهـــن،
پــر دل جـو اقــرار گھـــرون ٿــــــا. (وفا ناٿن شاهي)
***
رسامو ۽ پرچاءُ زندگيءَ جو لازمي حصو آهن. زندگي رُسامي سان اداس اداس بڻجي پوندي آهي، ته پرچاوَ سان وري حسين کان حسين تَر لڳندي آهي. رسامو وقت کي بيهاريندو آهي، ته پرچاءُ زندگيءَ کي روان رکندو آهي. زندگيءَ ۾ ٻنهي سان خوبصورتي آهي، ڇاڪاڻ ته رسامو ٿيندو ته پرچاءُ به ٿيندو. ٻئي هڪ ٻئي لاءِ لازم ملزوم آهن، ڪنهن کي به ٻئي کان جدا نه ٿو ڪري سگھجي، پر سائين منهنجا، جڏهن پرينءَ سان پرچاءَ هوندا آهن، ته ڪائنات جا روپ ۽ رنگ بيحد موهيندڙ هوندا آهن، پرچاءَ سان ڪائنات جي سندرتا وڻندي آهي، پرچاءَ سان ڪائنات جي موسيقي روح کي تازگي ڏيندي آهي ۽ پرچاءَ سان ئي زندگي دل کي ڇهندڙ محبت جا نغما ڳائيندي آهي. جڏهن ته رسامي سان حسناڪي حسن کان وانجھيل وانجھيل محسوس ٿيندي آهي، رسامي سان موسيقي روح کي کائڻ لڳندي آهي ۽ رسامي سان ئي زندگي، زندگيءَ کان سواءِ بڻجي پوندي آهي....
دل ۾ رهندڙ ساٿي!
جيستائين عمر آهي باقي،
ياد اوهان جي رهندي ساڳي. (سيف الحق سيف)
***
اڄ يارهين سيپٽمبر آهي. دنيا جي تاريخ ۾ اڄوڪي تاريخ کي وڏي اهميت حاصل آهي، ڇاڪاڻ ته اڄ کان 10 سال اڳ 2001ع ۾ آمريڪا جي شهر نيويارڪ ۾ واقع ورلڊ ٽريڊ سينٽر عرف جاڙن ٽاورن کي هڪ دهشتگرد حملي ۾ تباهه ۽ برباد ڪيو ويو هو. ٻئي ٽاور مڪمل طور هستيءَ تان مِٽجي ويا هئا. اهي حملا ڪنهن رٿيا هئا، انهن تي عمل ڪنهن ڪرايو ۽ عمل ۾ ڪهڙن ماڻهن کي استعمال ڪيو ويو؟ جيتوڻيڪ انهيءَ مامَ کي ڪافي حد تائين سلجھايو ۽ سمجھيو به ويو آهي، تڏهن به اهي سوالَ اڃا تائين هڪ راز بڻيل آهن.
اڄوڪي تاريخ اسان جي ملڪ جي باني قائد اعظم محمد علي جناح جي وفات جي تاريخ به آهي. 11 سيپٽمبر 2011ع قائد اعظم جي 63-هين ورسيءَ جو به ڏينهن آهي. ان حوالي سان اوهان کي پروفيسر ڊاڪٽر محمد يعقوب مغل جي ليک مان هڪ اهم ٽڪرو پيش ڪريان ٿو: “قائد اعظم عام ماڻهن خاص ڪري مزدور طبقي جي فلاح ۽ بهبود چاهي ٿي، ڇاڻ وليڪا ٽيڪسٽائيل مِل جي افتتاح جي موقعي تي 4 سيپٽمبر 1947ع تي فرمايائون ته مون کي اميد آهي ته توهان پنهنجي ڪارخاني جو پلان تيار ڪرڻ وقت ڪاريگرن لاءِ مناسب رهائشگاهه، گھرن ۽ ٻين آسائشن جو خاص طور تي احتمام ڪيو هوندو، ڇاڪاڻ ته ڪا به صنعت ان وقت تائين حقيقي ترقي نه ٿي ڪري سگھي جيستائين ان جا مزور مطمئن نه هجن.”
***
(سرجيل: 11 سيپٽمبر 2011ع. ڇپيل: روزاني “عبرت” حيدرآباد، 13 مئي 2012ع)