الطاف شيخ ڪارنر

مڪليء کان ملاڪا تائين

محترم الطاف شيخ زندگيء جا ڪافي سال ملائيشيا ۾ ً پنهنجي فيملي سان گڏ گذاريا آهن ۽ اتان جي مئرين اڪيڊمي ۾ پڙهايو پڻ آهي۔ اهوئي سبب آهي جو سندس سان ڪچهري ڪرڻ دوران هو ملائيشيا جو گهڻو ذڪر ڪندو آهي۔ هو اهو به ٻڌائيندو آهي ته ڪيئن هن ملڪ ايڏو جلدي ترقي ڪئي آهي۔ سندس سفرنامو ”مڪليء کان ملاڪا تائين“ به ملائيشيا بابت آهي۔ سنڌي ادبي سنگت سٽي سکر پاران اي بوڪ جي صورت ۾ آندل هن ڪتاب لاء محترم عبداللطيف انصاريء جون ڪاوشون پڻ قابل تعريف آهن۔
  • 4.5/5.0
  • 2536
  • 818
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book مڪليء کان ملاڪا تائين

”گوار بنگالي ملاڪا منجهه“ ”ڇوڪريءَ جي عشق جو نتيجو“

1511ع ۾ چوماسي جي هوائن سان گڏ پورچوگالين ملاڪا تي حملي ڪرڻ لاءِ سورهن جهازن ۽ يارنهن سئو سپاهين جي لشڪر سان ملاڪا جي بندرگاهه تي حملو ڪيو. انهن يارهن سئو سپاهين ۾ اٺ سئو سندن پورچوگالي هئا، باقي پنج سئو کن ملباري جيڪي هن واٽ تان (پڪ گوا مان) کنيا هئا. هن حملي لاءِ هنن وٽ بهانو اڳ جو هو. پورچوگالي جڏهن پهريون دفعو 1509ع ۾ ملاڪا آياهئا ته هتي جا ماڻهو کين گوار بنگالي سمجهڻ ۽ سڏڻ لڳا- جو ان کان اڳ بنگال جي ڪناري کان آيل سڀ انڊين بنگالي سڏبا هئا. هي پورچوگالي به بنگال جو ڪنارو ۽ خليج بنگال (سمنڊ) لتاڙي هتي آيا هئا. جو تن ڏينهن ۾ اهو رستو ويجهو ۽ وڌيڪ سلامتيءَ ۽ سنوت وارو هو. ان رستي جا سونهان به سولا ملي ويندا هئا. مدراس، ڪوچين، بمبئي، گوا يا سريلنڪا جي ڪولمبو يا ٽرڪوماليءَ کان سڌو اچڻ ۾ ڏينهن به لڳا ٿي ته سامونڊي ڏاکڙا به گهڻا هئا.
چيو وڃي ٿو ته شروع جي ڏينهن ۾ هتي جا ملئي ماڻهو تعجب مان انهن سفيد بنگالين (White Bengalis)- يعني پورچاگالين کي ويجهو ويجهو اچي ڏسڻ لڳا. سندن ناسي ڀوريون ڏاڙهيون هٿن سان ڇهڻ لڳا. خير سائين مڪاني ماڻهن جي سادگي ۽ اٻوجهائپ مان فائدو وٺي هي پورچوگالي ملاڪا ۾ ديرو ڄمائڻ لڳا ۽ ٻين کي به پورچو گال مان گهرائيندا ويا. سندن اهي حال ڏسي ملاڪا جي واپاري ڪميونٽي – جنهن ۾ گهڻي ڀاڱي گجراتي ۽ ٻيا انڊين هئا، خبردار ٿي ويا ته هاڻ هتي به هي يورپي اهو حشر ڪندا جيڪو هندستان ۾ ڪري چڪا آهن. واپار به هٿن مان ويندو ته ڌرتي به. تن ڏينهن ۾ وزيراعظم بنداهاراتن- مظهر هو. هن واپارين جون اهي ڳالهيون دل سان هنڊائي ساڻن همدردي ڪئي ۽ اندر ئي اندر اهو منصوبو ٺاهيو ويو ته بندرگاهه ۾ بيٺل مڙئي پورچوگال جهاز جهليا وڃن. پر افسوس جو عين وقت تي اهو سٽل ڪامياب نه ويو. ڇو جو ڳالهه ٿا ڪن- جيڪا ڳالهه ۽ ٻيون هتي بيان ڪيل ڳالهيون هتي جي اسڪولي ڪتابن ۾ پڻ آهن. (مثال طور: جوگيندر سنگهه جيسيءَ جي لکيل ڪتاب: Malaya in World History ۾ پڻ آهي) ته هتي جي هڪ ڇوڪريءَ- جنهن جو عشق ڪنهن پورچوگالي جهازيءَ (Sailor) سان هلي رهيو هو، تنهن هن منصوبي کان پنهنجي يار کي وڃي آگاهه ڪيو. جيتوڻيڪ بندرگاهه تي سخت پهرو ۽ جاسوس بيٺل هئا. پر ان هوندي به هوءَ پاڻيءَ جي اندران ئي اندران تري وڃي پورچوگالي ٻيڙيءَ تائين پهتي. خطري جو اطلاع ملڻ سان پورچوگالي ساجهر ئي پنهنجي جهازن جا سڙهه سڌا ڪيا ۽ وٺي ڀڳا. پر تنهن هوندي به ويهه کان پورچو گالي جهلجي پيا جن کي ملاڪا وارن قيدي ٺاهي رکيو.
ان جي خبر جڏهن لسبن ۾ پورچوگالي شهنشاهه کي پهتي ته هن پنهنجا ماڻهو آزاد ڪرائڻ لاءِ هڪ جنگي ٻيڙو روانو ڪيو، جيڪو پهرين هندستان پهتو. اتي هن ۾ وڌيڪ جهاز ۽ ماڻهو شامل ڪيا ويا جو اتي پهچي کين اطلاع مليو ته ملاڪا شهر جو چڱو بچاءُ ٿيل آهي ۽ ان تي حملي ڪرڻ لاءِ وڏي بندوبست جي گهرج اهي. ان ڳالهه جو اطلاع پورچوگالي قيدين جي سردار ملاڪا کان خط ذريعي موڪليو. اهو خط جيل مان لڪ چوريءَ هڪ هندو واپاري نينا چاتو وڏي ملهه ۽ ناڻي جي آڇ وٺي پهچايو هو.
بهرحال مٿي ڪيل بيان موجب پورچوگالي سورهن جهازن ۽ يارهن سئو ماڻهن سميت ملاڪا تي حملي لاءِ پهتا. تن ڏينهن ۾ ملاڪا جو حاڪم سلطان محمود هو. پورچوگالين خط ذريعي سلطان محمود کان پنهنجين قيدين جي گهر ڪئي، جنهن بعد ملاڪا مان موٽي وڃڻ جو واعدو ڪيو ته پنج ڇهه مهينن بعد جيئن ئي واپسيءَ جون چوماسي واريون هوائون لڳنديون ته هو پنهنجا ٻيڙا هڪالي هليا ويندا.
پورچوگالين جو اهو ٺلهو بهانو هو ۽ سندن نيت ۾ خلل جو خيال سڀني کي هو. هوڏانهن پورچوگالي سپاهين کي جيل مان سندن ساٿين جو هڪ ٻيو به خط ملي ويو ته سندن فڪرڪرڻ بنا حملو شروع ڪيو وڃي.