سخن مستانه مي گويم، ولي هوشيار مي گردم

سخن مستانه مي گويم، ولي هوشيار مي گردم

- ممتاز عباسي

هن کي روئاري پرچائڻ ڏاڍو سؤلو ڪم آھي.
ھو خلوص ۽ سچائيءَ مان ڏنل ٽافي
۽ لولي پاپ تي به راضي ڪري سگھجي ٿو.
شايد ان ڪري جو ھن جي اندر جو ٻارڙو چالاڪ ھئڻ بدران معصوميت ۽ سادگي جي مٽيءَ جي خوشبو کي محسوس ڪري ٿو. عابد واقعي ئي اندر جو صاف سٿرو دلبر انسان آھي.
جھڙو اندر تھڙو ٻاھر.
دوستيءَ جي دڳ ۾ ڪَس کائڻ ئي
دوستيءَ جي رشتي جي خوراڪ آھي.
پر ايتري ڪس به نه کائجي جو ماڻھن جون چالاڪيون ھميشه بازي کٽيندي پاڻ ھرو ڀرو سرخرو محسوس ڪن. اھڙا ڪافي ڪردار توھان کي ادب ۽ بي ادب دنيا جي وڏيري شاھي ۾ ملندا. جيڪي گھڻي ڀاڱي status quo conscious رھندا آھن. ته ڪنھن وٽ وڃڻو آھي ڪنھن وٽ ناھي وڃڻو.. وغيره...
پر ھي اسان جو عابد مظھر فقير،
پاڻ سيد به آ پاڻ امتي به آ.
پاڻ غالب به آ،پاڻ مغلوب به آ
پاڻ مئي ۽ خمار ڀي آ
ايترو سخي دل انسان جو دوستن جي ڏاڍاين کي چاھيندي نه چاھيندي به قبول ڪري کين راضي رکڻ لاءِ پنھنجي سئو سيڪڙو درست موقف تان به پٽا ڏيئي پري بيھي رھندو، ته دوستيون ناراض نه رھن.
رَنج ۽ رُسامن جو بارُ پنھنجي ڪلھن تي گھڻي دير مجال آ جو کڻي سگھي.
اگر بي ڌياني جي ڀل جا ابتا سبتا کُھرا ڪٿي لڳائي به ويو ته روئي ڌوئي زر بنا ضمانت زوريءَ ڪرائي وڃي ساھ پٽيندو. ھي سائين عابدڙو
پنھنجي فطرت ۾ ملائي آئسڪريم جھڙو نفيسڙو ماڻھو. ڪيفيتن ۽ حالتن جي گرم موسم ۾ ته رِجي وڃي ئي وڃي، پر سرديءَ جي موسم ۾ به ساڳيو حال اٿس.
جو پاڻيءَ جي صورت ۾ پاڻ ئي بدلجيو وڃي.
ھن جي انصاف جا معيار اھڙا جو وڃي ٿين خير،
پنھنجي عدالت جو قاضي به پاڻ ته وڪيل به پاڻ
مدعي ۽ گواھن جا به فرض پاڻ سرانجام ڏيئي
ھرقسم جا ڪيس اڪلائي سڀ رنگ راضي ڪري
۽ پوءِ اطمينان جو بوڇڻ ڪلھي تي رکي
وڃي منزلن ڀيڙوٿيندو.
ڪنھن کي وڪيل ۽ وڪالت جو خرچ ڪرائڻ
ھن جي مذھب ۾ اچيئي ڪانه
ڪوبه رنج ، ڏک، خوشي تعريف يا محبت جي اظھار کي سڌي يا اڻ سڌي طرح پٽ تي اڇلائڻ ۾ دير ئي ڪانه ڪندو. چئي نه سگهيو ته گھٽ ٻوسٽ جي عالم ۾ پيو ڦٿڪندو.
جيئن گھڻي دير لاءِ شيون ڪولنگ اسٽور ۾ رکبيون آھن ته بي ذائقي ٿي وينديون آهن.
ھي انھن سڀني احساسن کي بي ذائقي ٿيڻ جي مهلت ڀلا ڇو ڏئي. قدرت ھن جو دماغي مڪينزم ۽ ان اندر سافٽويئر ونڊو ھڪ الڳ نموني سان ئي ڊزائين ڪري انسٽال ڪيو آهي.
ھي پنھنجي اتفاقي مسئلن جو خلقڻهار
۽ پالڻھار پاڻ چئجي ته غلط نه ٿيندو.
بلڪ عابد سائين ھڪڙو اھڙو وڻندڙ جھيڙو آھي
پنھنجو پاڻ سان. جيڪو شايد ڪٿي ختم ئي ناھي ٿيڻو.
سدائين ڪا نه ڪا الجهن سندس ذھن اندر ڦٿڪا کائيندس پئي. بي چيني، بيقراري، پٽ کوھ ... وري جيڪڏھن ڪا دارون درمل ۽ سرور ڏيڻ واري سنگت آمھن سامھن ٿي ويس ته منٽن ۾ صفا ٽراٽ لڳو پيو ھوندو.
پر اھيو اوستائين جيستائين بي ھوشيء کي ھوش نه اچي.
نوڪري جي زماني ۾، سماجي ميٿميٽڪس جي ھنرباز، ماھر ۽ آڙيڪاپ ماڻھن جا ايذاءُ سادگيءَ سان سھي وڃڻ ۽ انھن کي درگذر ڪرڻ جي دل جا ميدان به ڪشادا اٿس.
تڪليفن ڏيندڙن کي راضي ڪرڻ جا ويٺو وجھه ڳوليندو.ھاڻي ٻڌايو ته ھي ڪھڙي مٽيءَ جو ماڻھو چئبو.
صفا چريو، ديوانو، ملنگ، مستانو ، اڌ مجذوب، آھي نه
ھڪ ....ٽيو فقير
شايد ان ڪري به عورتون ڀئو ڀولو نه ڪنديون ھجنس...
جيئن اڪثر گھر واريون گمانن جي گھيري ۾ ورتل ھونديون آھن ۽ مڙسن کي ڪتابن جي ورقن وانگر اڳتي پٺتي ڪري، اٿلائي پٿلائي پڙھڻ ۽ سمجھڻ جي ڪوشش گھٽ .
خامين، عيببن ۽ گناھن جي ريسرچ
گھڻيونه ڪنديون آھن.
اڪثر، ڪتابن جو مطالعو ڪرڻ دؤران
ڪٿي ڪٿي خيال سمجھه ۾ نه اچڻ ڪري.
يا خيال اھم ھجڻ ڪري،ڪجھه صفحن جون
ڪي خاص لائنون انڊرلائين يا ھاءِ لائيٽ ڪري ۽ڪي صفحا موڙي ڇڏبا آهن.
ھي انھن مردن جيان سمجھه ۾ اچڻ جي باوجود انڊر لائين سٽن جيان ۽ اڌ مڙيل صفحن جيان ماڻھو چئجي ته کيس اعتراض نه ٿيندو.
ڪتابن جي اھڙن فيميل ريڊرس جي اڳيان اڪثر
مردن جا وڪالت ناما رد گواھيون دليل ۽ منصف ھڙئي ڪيسن ۾ ھار کائي ويندا آهن.
ھي عابد سائين به پنھجي ڀرپور وڪالت جا دليل ڏيندي به انھن اڌ مڙيل صفحن ۽ انڊر لائين سٽن جي ڪٽهڙي ۾ قيد ۽ اڪيلو ئي نظر ايندو.
شايد محبوبڙيون ھن کي ڀاءُ سمجھي خدمتون ڪرائينديون هجن... ته قبولڻ جھڙي ڳالھه ھوندي.
جڏھن ڪردار احساس ۽ روح جي زمينن کان
سڃا ٿي ويندا آھن
ته جيئڻ ۽ جيئارڻ جا معيار پاڻ ھُرتو مري ويندا آهن.
اسان جي سماج جو ھي وڏو الميو آهي
ته اسان جا قدر جيڪڏهن بي لباس ھجن تڏھن به ٺيڪ آهي پر قدرن جو منهن پٺي ڏيئي بيھي رھيو ھجي ته پو شڪليون ڪيئن سڃاڻجن؟
۽ گڏجي اڳتي جو سفر ڪيئن کٽائجي.؟
اسان جو معاشرو انساني احساس جي ڏڪر وارو معاشرو بڻجي ويو آهي. غربت جو معيار دولت مال ملڪيت سان نٿو ماپي سگھجي.
انساني احساس جي قلت کان وڌ ڪاٻي غربت ٿي سگھي ٿي ڇا.؟
ڪڏھن به نه، ھر ماڻھو ھڪ ڪردار ھجي ٿو.
ھر ماڻھو غير معمولي ماڻھو ٿي سگھي ٿو.
ڳالھه فقط ان احساس کي محسوس ڪرڻ جي آھي ته توھان ھر ماڻھوءَ کي ان جي معيار مطابق ملھه جي ادائگي ته ڪريو.
ان کي ان جي سماجي ڪردار مطابق عزت ته ڏيو.
پو ڏسو ھو ڪيئن ٿو خيال جي زمينن کي کيڙي زرخيز بڻائي.
اسان جي معاشري جا بيمار معيار، اسان جي رياستي ڍانچي جي نفسيات اسان کي فقط قتل ڪرڻ جي سکيا ڏيئي رھي آھي. جنھن ڪري زندگيءَ جي ڪنھن به شعبي ۾ ليئو پائي ڏسو،
توھان کي مڪمل پيرالائيزڊ لڳندو،
بيحس بڇڙو ۽ بيڪار،اوڪارا ڏيڻ جھڙو
جنھن کي ھاسپيٽلائيز ڪرڻ جي ضرورت محسوس ٿيندي.
ھاسپٽلائيز....!! توبھه....
۽ اگر توهان اسپتالن ۾داخل ٿيو
ته توهان کي اڪثريتي مسيحا بيمار،
بي دل اٿليل پٿليل،ٽٽل ڀڳل لڳندا
ھاڻي ٻڌايو!!
بيمار معاشرو، بيمار مسيحا،
بيمار رياست بدڪردار رھنما.
سماجي گڏيل بي حسي...!!
سماج کي ڪٿان سڌوڪندا!!
بس ھڪڙو آپشن رھجي ٿو وڃي.
ته : جيڪڏھن توھان پنھنجي ڪردار جي
صحتمند تعين ڪرڻ جي صلاحيت رکو ٿا
ته پوءِ پاڻ به جي سگھندا ۽ پنھنجي نسلن کي به جيئاري سگھندا.
ٻي صورتَ انتظار بنا خام مال بڻجي وڃو.
پو استحصال ڪندڙ جي مرضي آھي ته ھو توھان جي وجود مان ليڌر جو شوز ڊزائين ٿو ڪري يا شراب جي بوتل جي ڪنھن انوکي برانڊ جو مزو وٺڻ ٿو چاھي...
معاشرا يا فرد جڏھن زوال واري شديد قسم جي حالت مان گذرندا آهن.ته آسپاس جي شين کي بچائڻ بدران انھن کي به ساڙيندي گذري ويندا آهن.
غلامي جي غليظ شڪل کي فخر جي نگاهه سان ڏٺو ۽ قبول ڪيو وڃڻ ھڪ سماجي فيشن ٿيو پوي...
جيئن فيوڊل ۽ موقعي پرست اپر ڪلاس ڪري رھيو آھي.
اھڙن معاشرن ۾ ڪجھ ماڻھن کي سندن پنھنجون فطري سٺايون ۽ اڪيلايون بچائينديون آھن.
ڪن کي اڪيلايون ماري وجھنديون آھن.
ڪن کي ھجوم بچائيندا آھن.
ڪن لئي وري ھجوم موت جو سبب بڻجندا آهن.
جڏھن معاشري جو ڪثير تعداد اڪيلو به نٿو جي سگھي
۽ ھجومن ۾ به ماريو ٿو وڃي .
ته پو ھر فرد کي پنھنجي سماجي حالتن مطابق، پنھنجو جياپو ۽ پنھنجو ڪردار پاڻ ڊزائين ڪري جيئڻ جو ھنر سکڻو پوندو .جنھن لئي ھر فرد کي حق حاصل ھجڻ کپي.
جيڪي ماڻھو پنھنجي ڪردار جو تعين نه ڪري سگھندا. اھي جيئڻ جو مفھوم ماڻي نه سگھندا.
اھي سماجي بي رحمي جي ميدان اندر
فٽبال وانگر ٿڏبا ئي رھندا.
جيئن پنھنجي رياست اندر ماڻھن سان ٿي رھيو آھي.
ھھڙيون رياستون ۽ حڪومتون ھڪ مخصوص ڪلاس جي تفريح گاھ ھجن ٿيون.جو ڪلاسڪ ۾ نگاھن جي سينگار سنوارڻ جو فن ڄاڻي ٿو.۽ بس...
ٻيو ته اسين ماڻھو ھڪٻئي جي خوشحاليءَ کي
غريب ۽ مشڪوڪ نظرن سان.
۽ ھڪٻئي جي غربتن ۽ زوال کي رحم جوڳي ۽ افسوس جي نگاھن سان
ڏسندا آھيون ۽ نظرانداز ڪري ڇڏيندا آھيون.
ھتي اڪثريتي ماڻھن کي معيار کان وڌ مقدار ۽ عھدن جي وڏي سائيز جي پويان ڀٽڪڻ جي وڏي نفسياتي بيماري ٿي پئي آهي... سائيز وڏي ھجي باقي بعد ۾ ڏٺو ويندو
نتيجا ڪھڙا به نڪرن خير آھي....
آنءُ پنھنجي خيال جي اظھار ۾ غلط به ٿي سگھان ٿو. پر اھيو منھنجو ذاتي مشاهدو به آھي ۽ تجربو به. ته اسان جي سماج اندر ماڻھن جي گھڻائي، شعور جي انڌين اکين سان ڏسڻ جي عادي آهي. ان جو مطلب اھيو ته توهان پاڻ به ذات خود ڪجھه به نٿا ڄاڻو. پر ٻين جي ٻڌل ڳالھين تي اکيون ٻوٽي، ماڻھن جي عزت جي نيلامي ۾ شامل ٿيو وڃو. ان ڪيفيت ۽ حالت کي شعور جي غربت ئي سڏي سگھجي ٿو.
جيئن عابد مظھر سائين جي شخصيت ۽ ڪردار کي توھان سولائيءَ سان ڪلڪيوليٽ ڪري سگھو ٿا، تيئن ئي ھي پنھجي لکڻين سان به پاڻ جسٽيفاءِ ڪري ٿو.
ھن جي لکڻين ۾ به توھان کي سچائيءَ سادگيءَ ۽ بيقرار روح جا انوکا روپ ملندا.
ھن جي اھا خراب ڳالھه چئجي يا سٺي
ته ھو پنھنجي سئو سيڪڙو درست موقف ھئڻ باوجود به ڪو اسٽينڊ وٺي پنھنجي ڳالھه رکي يا مڃرائي نه سگھندو آهي.
اھا سندس عجيب سخاوت آھي درگذشتگي جي.
پاڻ وندرائڻ خاطر، اڌ ٻي سنگت کي آڪسيجن بڻائي جتي ڪٿي گھمائيندو وتي.
مونکي پنهنجي طبيعت ۽ مزاجي رنگ روغن ۾ وڻندو آهي. احساس جي ناتي رکڻ جھڙو ماڻھو جو آھي. ھن جي ھلڻ جي لوڏ به ھن جي مزاج، عادتن ۽ کلڻ کلائڻ جھڙي معصوم آھي.
ڪڏھن ڪڏھن بي ترتيب گھڙيون ڪجھه دوستن تي اڌورو لکرائي وٺنديون آھن.


شخصيتون ۽ خاڪا

ڊاڪٽر عابد مظهر [ فن ۽ شخصيت]