سنڌي ادب جو حساس تخليقڪار

سنڌي ادب جو حساس تخليقڪار

- طارق عزيز شيخ

ادبي کيتر ۾ ڪي ڪي اھڙيون شخصيتون ھونديون آھن جيڪي نثر نويسيءَ توڙي شاعريءَ کي ڪاميابي سان گڏ کڻي ھلنديون آھن. سائين عابد مظهر به اھڙن ئي تخليقڪارن مان ھڪ آھي، جنهن ۾ ٻنھي شعبن جي صلاحيت آهي. سائين عابد مظهر کي آئون تڏهن کان سڃاڻان جڏهن اڃا اٺين يا نائين درجي ۾ پڙھندو ھئس. سندن اسان جي گھر سان نھايت عزت احترام وارو تعلق رهيو آهي. جڏهن نوي واري ڏهاڪي جي پچاڙڪن سالن ۾ مون ڪھاڻي لکڻ شروع ڪئي ته اھا سائين عابد مظهر کي پڙھائي، رھنمائي وٺندو ھئس. منھنجون ڪچيون ڦڪيون ڪھاڻيون ۽ انھن جون ڪمزوريون سائين عابد جي نظر مان گذرڻ بعد لڳندو ھو، ڪھاڻي ڇاڻيءَ مان ڇڻي صاف ٿي وئي آهي.
1990ع ۾ مون ڪراچي يونيورسٽيءَ جي سنڌي شعبي ۾ داخلا ورتي. تڏھن وري سائين عابد مظهر منھنجو يونيورسٽي جي استاد واري روپ ۾ مليو. سائين عابد جو پڙھائڻ ۽ سمجھائڻ وارو انداز سدائين نرم ۽ دوستاڻو رھيو. آئون ۽ ڪمال ڄامڙو سائين عابد مظهر جي ڪمري ۾ بي تڪلف بڻجي سائين جي ٽيبل ۽ شيلف تي رکيل ڪتاب پڻ کڻي وٺندا ھئاسين. يونيورسٽيء وارا ڏاڍا يادگار ڏينھن ھئا. سائين عابد مظهر سان قربت ٻين سمورن يونيورسٽي جي استادن جي ڀيٽ ۾ ڪجهه وڌيڪ رھندي ھئي، تنھن ڪري سائين کي اسان تنگ به ڪندا ھئاسين. پاڻ تمام حساس طبيعت جو مالڪ آهي، ان ڪري ٿورو به ٽينشن ملڻ تي تمام پريشان ٿي ويندو هو. يونيورسٽيء جي اندروني معاملن سائين عابد ڏاڍو پريشان ڪيو ويو ھو. ڪيئي ڀيرا ڪنھن معصوم ٻار جيان کيس، سوچن ۾ گم، لڙڪن ڀريل اکين وارو به ڏٺم.
سائين عابد مظهر جنھن زماني ۾ رسالن ۽ اخبارن ۾ تسلسل سان لکندو هو تڏهن ساڻس گڏ، نصير مرزا، اياز گل، ادل سومرو، نياز پنھور، ڪوثر ٻرڙو، محمود مغل، زوار نقوي، طارق عالم ابڙو، مختيار ملڪ ۽ اخلاق انصاري جو ھمعصر نظر آيا. سائين عابد مظهر جي ھر صنف ۾ طبع آزمائي ڪيل آهي پر گھڻو ڪري ان جو موضوع رومانوي رھيو آھي. وچوڙي جا ورلاپ، يادون، ملاقاتون، محبت جون ڳالهيون، رسڻ، پرچڻ جا سڀ احساس ان ۾ شامل رھيا.
سائين عابد مختلف وقتن تي ھفتيوار ڪالمن ۽ مضمونن جو سلسلو پڻ سنڌي اخبارن ۾ ھلائيندو رهيو. ھن جي مضمون نويسي ۾ علمي ادبي موضوع بحث بڻيل رھيا. سياست توڙي سماجيات جي موضوعن تي پڻ ڪيئي مضمون لکيائين.
ريڊيو پاڪستان ڪراچيءَ سان پڻ سائين عابد مظهر جو ڊگھي عرصي کان واسطو رھندو آيو آھي. 1985ع ۾ ڪراچي اسٽيشن جي نامياري پروڊيوسر نثار ميمڻ صاحب ”سورج شاخون ڪڍيون“ جي نالي سان پروگرام شروع ڪيو ھو جنھن ۾ سائين عابد پنھنجو لکيل اسڪرپٽ پڙھندو ھو. تڏھن پروگرام جو معاوضو 28 رپيا ملندو ھئس. ان کان ادبي پروگرام ”رسالو“ ۾ به شامل رھيو. اڄ تائين سندن ريڊيو پاڪستان ڪراچيءَ سان اھو ڳانڍاپو قائم آهي.
سائين عابد مظهر جو پسنديده موضوع تصوف رھيو آھي. ان حوالي سان ھن پي ايڇ ڊي جو مقالو پڻ لکيو. اڪثر سندن مضمونن جو پڻ اھوئي موضوع رھيو. يونيورسٽي ۾ به ان حوالي سان ھميشه ڀرپور نموني ليڪچر ڏيندو رھيو آھي. تصوف بابت سندن تمام ڳوڙھو مطالعو آھي، اڪثر آئون به تصوف جي موضوع تي لکڻ ۾ جڏهن به منجھندو آھيان ته سائين عابد مظهر کان سمجھندو رھيو آھيان.
سائين عابد مظهر سنڌي ادبي سنگت ۾ به تمام سرگرم رهيو. پاڻ ڪراچيءَ، ڄامشوري ۽ سيوھڻ جي شاخن جو بنيادي ميمبر رهيو. ھميشه نوان ميمبر سندن تعلق جي ڪري بڻيا. گلشن حديد ۽ گلشن معمار ۾ به سنڌي ادبي سنگت جو بنياد وڌائين ۽ ان جي آبياري ڪيائين. اھڙي ريت ڪيترائي نوجوان علم، ادب ۽ شاعريءَ جي صنفن ۾ نوان تيار ٿي اڳتي آيا.
پنھنجي حساس طبيعت وارو سائين عابد مظهر، ڪھاڻي، شاعري يا ڪو تاثر لکي پر ھر ھنڌ سندن تحرير ۾ ھڪڙو ئي احساس، انداز ۽ جذبو ڏسڻ ۾ ايندو. ھو اڄ ريٽائرمنٽ کان پوءِ به جڏھن به ڪا شيءِ لکندو آهي، مون کي پڙھڻ دوران ساڳيو نوي جي ڏهاڪي وارو زمانو ياد اچي ويندو آهي. سندس سوچ ھن کي پڌرو ڪيو آهي، ڄڻ سندس اندر ۾ ڪو معصوم ٻار ويٺل آهي جيڪو ڪنھن جي ناراض ٿيڻ تي تيستائين اداس رھي ٿو، جيستائين کيس پرچائي نه وٺي. ھن کي دوستن يارن ۾ رٺل ماڻهو رئاڙي وجھندا آھن. پاڻ جھڙو مٺو ۽ محبتي انسان آھي، اھڙا اڄ جي تيز رفتار دؤر ۾ ماڻھو ڪڏھن ڪڏھن ٽڪرائجن ٿا، نه ته صبح کان شام پنھنجي روٽين ۾ زندگي گذارين ٿا. ٻين کي وڌ کان وڌ عزت نوازڻ وارو سائين عابد مظهر، مولا عليءَ عه جي ان قول مثل آهي ته: ”جنھن وٽ جيڪو ھوندو سو ٻئي کي ڏيندو“يعني جيڪو عزتدار ھوندو سو ٻئي کي به عزت نوازيندو.سندس ڇپيل ڪتابن کان سواءِ اڻ ڇپيل ڪتاب هي آهي
* شاھ جي صوفياڻي شاعري جو جديد شاعري تي اثر
* شاھ لطيف جي شاعريء جا رخ


شخصيتون ۽ خاڪا

ڊاڪٽر عابد مظهر [ فن ۽ شخصيت]