انتوق ڪيريٽا انڊا
اخبار ۾ اڪثر خبرون اينديون آهن ته فلاڻو انڊين فلاڻي جي جاگير ۾ گهڙي، نشي جي حالت ۾ جهڳڙو ڪندي جهليو ويو. يا نشي جي حالت ۾ زال ۽ ٻارن کي ماريندي پڪڙيو ويو. يا فلاڻي ٻيلي ۾ڪم ڪندڙ هڪ انڊين عورت سان زوري زنا جي ڏوهه ۾ پوليس وٺي ويس. وغيره. پوءِ هنن ۾ جيڪي پڙهيل ڳڙهيل آهن اهي هي ڳالهيون ٻڌي شرمندگي محسوس ڪن ٿا.
هتي هڪ سانڊي جي شڪل جهڙو پر ان کان قد بت ۾ گهڻو گهڻو وڏو ۽ مڪروهه شڪل جو جانور ٿئي ٿو جيڪو گهرن اڳيان ۽ رستن تي عام جام نطر ايندو آهي. گند گوچر کان علاوه، ڪڪڙين جا ٻچا، آنا ۽ وڻن مان ڪرندڙ پپيا کائيندو آهي. هڪ دفعي آفيس جي هڪ ملئي آفيسر کان ان جانور بابت پڇڻ تي هن ٻڌايو ته اهو هتي عام آهي ۽ بيحد ڊڄڻو ٿئي ٿو. ماڻهن کي نقصان نه ٿو پهچائي پر ننڍا ننڍا جيت جانور کيو وڃي. پر پوءِ ٻڌايائين ته انڊين هن کي کائيندا آهن. مون جڏنهن تعجب ڏيکاريو ته پاڻ خاطريءَ سان وري چيائين:“هو نه فقط ان کي پر چمڙن کي به ڦاسائي کائيندا آهن.” ان بعد مون سان گڏ بيٺل هڪ انڊين جهازي آفيسر کان پڇيائين: “توهان کائيندا آهيو_”
تنهن تي هن چڙ مان وراڻيس: “اسان اُهي انڊين نه آهيون جيڪي تون سمجهين ٿو ۽ جن جي تون ڳالهه ٻڌائي رهيو آهين. انديا تمام وڏو ملڪ آهي جنهن ۾ خبر ناهي ڪهڙيون ڪهڙيون ذاتيون ۽ قومون رهن ٿيون. هڪ ذات جيڪڏنهن مئل جانور جو گوشت کائي ٿي ته سڀ انڊين اهڙا ٿيا ڇا؟_”
جيئن ته اها ڳالهه نه فقط ٻيا انڊين محسوس ڪن ٿا پر خود ڏکڻ هندوستاني پڻ ته هروڀرو هنن کي ائين گهٽ ڇو ٿو سمجهيو وڃي جڏنهن ته خود تاملن (ڏکڻ هندستانين) ۾ ڪيترائي پڙهيل ڳڙهيل، اعليٰ نوڪرين وارا، وڏا واپاري ۽ سڌريل آهن. پر تنهن هوندي به جاهليت، بيوقوفي ۽ نيچ پڻي جي علامت لاءِ ڏکڻ هندوستاني (انڊين) ظاهر ڪيو وڃي ٿو.
مثال طور هتي جي ٽي ويءَ تي هڪ سرڪاري اشتهار “ملڪ کي صاف رکڻ” لاءِ ڏيکاريو ويندو آهي جنهن ۾ جيتوڻيڪ چيني ۽ ملئي ماڻهن کي به ڏيکاريو اٿن ته ڪو چاڪليٽ کائي پنو پيو اڇلي، ڪو ڪسيءَ ۾ ڪچرو پيو اڇلي پر “انڊين” همراهه کي ڪجهه گهڻو ئي خوار ڪندو ڏيکاريو اٿن. هو بي افعالي نموني سان ڪيلو کائي سندس کل رستي جي وچ تي اڇلائي ٿو. (غريب کي کائڻ لاءِ وري ڪيلو به سائي رنگ جو ڏنو اٿن).
يا ٽي وي تان هڪ ٻيو اشتهار“هر شهر ۽گهٽي صاف رکڻ لاءِ ڪن ڪچرو ٻهر جي دٻي ۾ اڇلائڻ کپي” جي سلسلي ۾ ايندوآهي ته ان ۾ به هڪ انڊين_بيحد ٿلهو ، ڪارو، بي ڊولو بس اسٽاپ وٽ بچيل سگريٽ رستي تان واپس کڻي وسائي پوءِ ٻهر جي دٻي ۾ وجهي ٿو ۽ ڇوڪريون تاڙيون وڄائي کيس ائين شاباس ڏين ٿيون جيئن ڪنهن چرئي مست کي ڏبي آهي. سو خراب ڪم ڊيٺ کان ڪرائڻ جو اهڙو جيئندو ڄاڳندو مثال ڏسي ڏکڻ هندوستانين جو ظاهر آهي اندر کامندو هوندو ته هو به هن ملڪ جا اهڙائي باشندا آهن جهڙا ملئي ۽ چيني. ۽ پوءِ ڇو سٺي ڳالهه لاءِ ملئي ۽ چيني ساراهجن ۽ خراب مثال ۽ ڌڪار لاءِ هي انڊين (تامل).
ٽي ويءَ تان ميڪ اپ، سونهن نئين ڊريس، ڪار، ٽي وي يا ايئر ڪنڊيشنر جو اشتهار ايندو ته ان ۾ ملئي يا چيني عورتون ڏيکاريندا. ويندي کير جي اشتهار، عورتون جي ٻڌڻ لاءِ ماهواري جي پئڊن، تيل پائوڊر يا گلوڪوس جي اشتهار ۾ به چيني يا ملئي عورتون ڏيکاريندا ته هو ڪارون هلائي رهيون آهن. ڊوڙي رهيون آهن، پائوڊر هڻڻ سان سندن اڌ اگهاڙي جسم مان گلاب جي گلن جي خوشبوءِ نڪري رهي آهي پر حرام جو ڪنهن تامل ڇوڪريءَ کي ڏيکارين_جيتوڻيڪ حق جي ڳالهه هيءَ آهي ته نڪ نقش ۾ توڙي ليمڪ ۾ ڪيتريون ئي تامل (مدراسي) ڇوڪريون ملئي ۽ چينين کان ته وري به پر ڪشش آهن_رنگ ۾ کڻي سانوليون ڪاريون آهن.
سو ظاهر آهي ته ڏکڻ هندوستانين کي اها بي عزتي لڳي ٿي ته ڪيترن ئي ملئي عورتن جو رنگ هنن ئي جهڙو آهي ۽ جيتوڻيڪ انهن جا نقش به سٺا نه آهن ته به کين سونهن ۽ سوڀيا جي علامت طور ٽي ويءَ تي ڏيکاريو وڃي ٿو. چيني جيڪي کڻي رنگ ۾ اڇيرا آهن پر منجهن اها ڪشش ته نه آهي ته به هنن کي ٽي ويءَ تي نخرو ڪندي ناز سان چورايو وڃي ٿو ته “منهنجي حسن جو راز لڪس صابڻ،” يا “منهنجي پسند جي ڪار ڌاهتسو” پر تامل ڇوڪريءَ کي ڇو نه؟
ساڳي طرح مردن جي اشتهارن ۾ به چيني ۽ ملئي مردن کي Dunhill جو چشمو ۽ واچ پائي جاگنگ ڪندي ۽ اوولٽين پي جبل تي چڙهندي، ڪئمل سگريٽ جو ڪش هڻي ٻيڙي هلائيندي ته ڏيکاريو وڃي ٿو پر انڊين مرد کي ڇو نه؟! ها، بوميپترا بئنڪ برحد جي اشتهار ۾ هن کي ضرور ڏيکاريو وڃي ٿو (جنهن بئنڪ جو نشان شينهن آهي)؛ ته هڪ عورت شينهن کي وٺي بئنڪ ۾ پيئي اچي ۽ رستي بيٺل ملئي ۽ چيني ته ڇا پر انڊين ۾ سک ۽ گجراتي به ڏاڍي سڪون سان بيٺا آهن پر انهن جي وچ ۾ بيٺل مدراسي شينهن کي ڏسي جيڪو ڊيڄوڙي جو اظهار ڪري ٿو ان تي واقعي افسوس ٿو ٿئي ته ٽي ويءَ وارا انڊين سان_خاص ڪري “ڏکڻ هندوستانين” کي ڪيڏو ٻيائيءَ جي اک سان ڏسن ٿا.
ان سلسلي ۾ ڏکڻ هندوستانين جي ڪيترائي خط اخبارن ۾ پڻ ايندا رهن ٿا ته ائين ڇو آهي. اسان جون تامل عورتون به سهڻيون آهن. اهي به ته پئسو خرچ ڪري ساڳين ميڪ اپ ڪمپنين جا عطر عنبير وٺن ٿيون.جيڪي هنن مان ڪمائين ٿيون پوءِ ڀلا ڇو ڪنهن به اشتهار۾، هو انڊين عورت يا مرد هرگز نٿا ڏيکارين. “ته هڪ مدراسي عورت کي ڪار هلائيندو ڏسي ماڻهو اها ڪار وٺڻ ڇڏي ڏيندا؟”
“يا ماڊيس جو پئڊ ٻڌي بڪنيءَ ۾ هڪ انڊين عورت کي ڊوڙندو ڏسي ماڻهو هرکڻ بدران بددل ٿيندا.؟”
اخبارن ۾ آيل هڪ ٻن خطن ۾ ته انڊين صاف صاف چڙ جواظهار ڪندي ٽي ويءَ وارن کي چتاءُ ڏنو ته ياد رکو ٽي وي ٽئڪس ادا ڪريون ٿا ۽ ٽي وي ڪنهن هڪ قوم جي نه آهي پر سڄي ملڪ جي ماڻهن جي آهي. ۽ اسين به ان ملڪ جا ساڳيا شهري آهيون. ڪجهه ڏينهن اڳ جڏنهن اهو بحث عروج تي هو ته انهن ڏينهن ۾، ملائيشيا جي هڪ مشهور ڪارٽونسٽ لات (Lat) کي کڻي ٿي کٽي تنهن خبر ناهي ڇا سوچي کڻي ان بابت ڪارٽون ڏنو ته انڊين ٽي ويءَ جي اشتهارن ۾ اچڻ چاهين ٿا. ۽ جيڪڏنهن انهن کي آندو ويو ته ڪجهه هينئن لڳندا.
ان ڪارٽون تان هيڪاندو ممڻ مچي ويو ته ڇا هو اهڙا ويل آهن جو هنن تي ٽي وي ۽ اخبار وارا چٿرون ٿا ڪن. ان ڪارٽون ۾ ڏيکاريل هو ته هڪ ٿلهي متاري مرد نما انڊين مدراسي عورت ڀنگياڻين جي اسٽائيل جي ساڙهي ٻڌي مٿي تي پنجويهه سير جو ڳرو دٻو، ڪنهن تيل جو رکي هيرو صاحب سان گڏجي نچي رهي آهي ۽ هيرو صاحب کي ماڻهپي ۾ڏيکارڻ بدران چور وانگر ڳچيءَ ۾ رومال ۽ اکين تي ڪارو چشمو، ڪاري پينٽ تي گلن واري جهگمگ ڪندڙ ٽرِڙي قميص پارائي_کيس هيرو گهٽ پر ڪاسائي وڌيڪ ظاهر ڪيو ويو آهي. پاسي کان هڪ پوڙهو چيني مڪينڪ هٿ ۾ پانو جهلي کين وائڙن وانگر ڏسي رهيو آهي ته هي چريا سندس گئريج ۾ ڇا ڪري رهيا آهن.
جواب ۾ ملئيءَ ۾ لکيل آهي: “توهان جي ڪار لاءِ_سپر انجن آئل” “Super Engine Oil-Untok Kereta Anda” (ملئي زبان ۾ ڪار کي ڪيريٽا چون. انتوق معنيٰ لاءِ ۽ انڊا معنيٰ توهان جي). پاسي کان انهن خطن جا ٽڪرا ڏنل آهن جيڪي انڊين ان سلسلي ۾ اخبارن ڏيندا ٿا ته کين ٽي ويءَ تي اشتهار ۾ ڇو نٿو آندو وڃي. ڇا انڊين ڪئميرا کان گهٻرائين ٿا. ڇا انڊين ڪنهن به مال جي وڪري لاءِ اشتهاربازي نٿا ڪري سگهن... وغيره وغيره.