دٻلي ڇاپ ائڪٽر
سنگاپور ۽ ملائيشيا جي ته هڪ هڪ شهر ۾ ڪيترائي چائنا ٽائون ملندا جو اهي ملڪ ته چين ملڪ کي تمام ويجها آهن ۽ انهن جو حالتون چڱيون خاصيون سازگار ۽ سڻايون رهيون آهن. ڪوالالمپور جي ته اڌ کان وڌيڪ آدمشماري چيني ۽ سڄي واپار وڙي ۽ تجارت تي پڻ چيني ڇانيل هجڻ ڪري توهان کي هر هوٽل، دڪان، آفيس ۾ ايڪڙ ٻيڪڙ ملئي ۽ انڊين کان علاوه باقي چيني نظر ايندا. پر ڪوالالمپور جا ڪجهه علائقا، محلا ۽ مارڪيٽون ته اهڙيون آهن جتي فقط ۽ فقط چيني نظر ايندا. دڪانن ۾ پڻ نج چينين جي ڏانءَ جو سامان، رونق ۽ نمونو هوندو. ۽ جيڪڏهن توهان ان قسم جو چائنا ٽائون جپان آمريڪا، سنگاپور يا انگلنڊ يورپ جي ڪنهن شهر ۾ نه ڏٺو آهي ته پوءِ آئيڊيا خاطر ڪوالالمپور ۾ جالان پيتلانگ وارو چئنا ٽائون ڏسڻ بهتر آهي. يا وري جالان هئنگ ليڪر، جالان بندر، جالان سلطان وارو پڻ ڏسي سگهجي ٿو. (جالان ملئي لفظ آهي معنيٰ رستو، روڊ).
چئنا ٽائون ۾ چائنيز کاڌا طرح طرح جا نظر ايندا_سڪل، رڌل،تريل،اوٻاريل،بچايل ۽ سنڌيل مڇيون، کيکڙا، گانگٽ ۽ ويندي آڪٽوپس ۽ سوتون جهڙيون سامونڊي شيون. چيني جڙي ٻوٽين جا پسارڪا دڪان ۽ دواخانا_جتي مٿي جي سور لاءِ “ٽائيگر بام” ته پير مڙڻ جي سور ۽ سوڄ لاهڻ لاءِ “زينگ هو شوئي” جهڙيون مشهور دوائون، لوشن، بام، ڦڪيون، سلاجيت، ڪک ۽ ڪُشتا وڪامندي نظر ايندا. چائنا ٽائون ۾ اتي جو اتي موچيءَ کان پنهنجو ڇنل جوتو ٽاڪرايو ۽ ڀر ۾ ويٺل فال واري کان پنهنجي قسمت جو احوال پڇي، سندس قسمت ٺاهڻ لاءِ اجوري جا پنجاهه سينٽ ڏيوس. چائنا ٽائون ۾ ڪيترائي ميون، گلن، ڪپڙن چونئرن کاڄن وارا گهوريئڙا ۽ هٽن وارا ڏسڻ ۾ ايندا.
جيئن جيئن سج لهي رات ٿيندي آهي تيئن تيئن چائنا ٽائون جي رونق ۽ فٽ پاٿي دڪان وڌندا آهن. پري پري جا واپاري وئگن گاڏين ۾ سامان کڻي هتي اچي نڪرندا آهن ۽ فوٽ پاٿن سان گڏوگڏ وچ رستي تي به ڪيترن ئي شين جا دڪان کلي ويندا آهن_جهڙوڪ واچن، بوٽن، بيلٽن، چئمپلن، بليڊن، تيلن، صابڻن، گنجين، ڪڇن، رڪارڊن، ڪئسٽن، گوڏين عطرن، ٽنگڻين، چاٻي جي ڇلن ۽ ڇٽين جا دڪان. ان سان گڏ رڌ پچاءُ جا دڪان پڻ اڃان به وڌي ويندا آهن. ڪي شيون ٽانڊن تي پچي رهيون هونديون ته ڪي ڪڻڇين ۾ ترجي رهيون هونديون. ديسي ۽ ولائتي شربت، ڳنن ۽ ناريلن جا رس، مڪسڊ ميوا، سلاد ۽ آئرباتو چئمپور (ڳنڍا ڪلفيون) جتي ڪٿي نظر اينديون. ماڻهن جي پيهه پيهان، مينهن جي ڦڙ ڦڙ ۽ ٽيسٽنگ لاءِ وڄندڙ چيني ڪئسٽن جا ڦاٽ ڦاٽان هوندي به دل پيئي چوندي ته خريداري اتان ڪجي. چاهي هڪ قميص يا چئمپل وٺڻ لاءِ اڌ ڪلاڪ سودي بازي ڪرڻي پوي يا اگهه گهٽائڻ لاءِ موٽي چڪر هڻڻا پون. سو اهو ٿي نٿو سگهي ته چائنا ٽائون ۾ توهان کي مزو نه اچي يا بنا ڪنهن خريداريءَ جي هٿين خالي موٽي اچو.
چينين جي چائنا ٽائون وانگر ڪوالالمپور ۾ ملئي نموني جو پڻ علائقو آهي جتي ماڻهو، ملئي نموني جا کاڌا ۽ گهر نطر ايندا. جيڪڏنهن توهان کي وقت گهٽ آهي ۽ ڪوالالمپور کان پري ڀر وارن شهرن ڳوٺن ۾ وڃي نٿا سگهو ته ڪلاڪ ڏيڍ لاءِ تنڪو عبدالرحمان جي ڀر ۾ جالان راجا الانگ، راجا باط، چائو ڪٽ ۽ حاجي حسين واري هن علائقي ۾ چڪر هڻي نج ملئي ڳوٺ جي آئيڊيا وٺي سگهو ٿا، جنهن کي ڪمپونگ بارو (نئون ڳوٺ) سڏجي ٿو.
ان کان علاوه ڪوالالمپور ۾ ڏسڻ لاءِ ٻيون به ڪجهه شيون آهن جهڙوڪ Lake Garden باغيچي ۾ هتي جي پارليامينٽ بلڊنگ، نئشنل ميوزم ۽ قومي نشان آهي. ڪوالالمپور ڏينهنون ڏينهن مسجدن جو پڻ شهر ٿيندو وڃي ۽ ريلوي اسٽيشن ڀرسان مسجد نگارا، تُن پيراڪ روڊ تي (ڪلانگ ۽ گومباڪ ندين جي وچ ۾) مسجد جامي ۽ سنگاپور ايمبيسيءَ جي ڀر سان نئين مسجد ڏسڻ وٽان آهن. ڪوالالمپور انٽرنيشنل هوٽل جي ڀر ۾ هڪ مسجد “پاڪستان مسجد” جي نالي سان پڻ مشهور آهي.
شهر کان ٿورو ٻاهر ڀرو هڪ ته باتو غارون ۽ گنتنگ هاءِ لئنڊس آهن. انهن کان علاوه ڪلانگ بندرگاهه، ميمالئنڊ_جنهن ۾ ٻارن جي وندر جو پڻ ڪيتريون ئي شيون آهن. جهڙوڪ:ٻيڙين جو سير، ٽيهه ڊالرن ۾ هيليڪاپٽر جو سير، سئمنگ پول ۽ پينگهون وغيره آهن. ست اٺ ميل کن پري تمن ميلاوتي جي ڀر ۾ هتي جو قومي چڙيا گهر پڻ آهي. جيڪڏنهن ڪوالالمپور کانپوءِ سنگاپور وڃڻا آهيو ته پوءِ ڪوالالمپور جو هي چڙيا گهر ڏسڻ اجايو آهي. جو سنگاپور ۽ ڪولمبو وارا چڙيا گهر تمام وڏا آهن_۽ڏسڻ لائق پڻ.
۽ اهي مڙيئي شيون ڏسي ڏسي توهان جي ٿڪجي پيا آهيو ۽ ماڳهين ڪوالالمپور ۾ وقت گذارڻ لاءِ ڪا واهه پيا ڳولهيو جو توهان ڏينهن ٻن بدران هفتو ٻه ٽڪڻ لاءِ آيا آهيو ته پوءِ مون وانگر ماٺ ڪري ڪنهن سئنيما هال ۾ وڃي ڪا تامل فلم ڏسو ڇو جو آخر ڪار سئنيما پڻ انهن شين مان هڪ ٿيندي پئي وڃي جنهن جي وجود جي ختم ٿيڻ جو انديشو تمام گهڻو آهي.
هڪ دفعي ڪوالالمپور ۾ هڪ اهڙي هوٽل ۾ رهڻو پيو جنهن جي ڀر واري سئنيما ۾ تامل فلمون ڏسڻ جو ڪو ارادو نه هو، خاص ڪري هن ٻئي شو جو جنهن جو پهريون اڌ هلي چڪو هو.
پر جيئن ئي در وٽ پهچي اندر ليئو پاتم ته گيٽ ڪيپر وڏي قرب سان اندر اچڻ لاءِ چيو ۽ آئون به ٿئنڪ يو ڪري بنا ٽڪيٽ جي، پوئين سيٽن مان هڪ خاليءَ تي ويهي رهيس.
ڪو سالن بعد سئينيما هال ۾ گهڙڻ ۽ فلم ڏسڻ جو وجهه لڳوهو. جو اڄڪلهه ٽي وي ۽ وي سي آر تي فلمون اهڙيون عام ٿيون آهن جو ماڻهن سئينيما ڏي وڃڻ جو رخ ڇڏي ڏنو آهي. هيترن سالن بعد سئينيما هال ۾ ويهي ماڻهوءَ جي قد کان به وڏن فلمي اداڪارن کي پڙدي تي چٽو ۽ صاف چرندو پرندو ڏسي ڏاڍو مزو آيو. پنجن منٽن جي ارادي سان اندر گهڙي ماڳهين اڌ ڪلاڪ کن ويهي رهيس. ٽي ويءَ جي ننڍي پردي تي تروڙن ذريعي فلم ڏسڻ سان شايد ايترو نٿو نٿي ٿئي. فلم جو تامل نالو “پنتم” هو. جنهن ۾ (بقول گيٽ ڪيپر ڇوڪري جي) تامل فلمن جو قبل، پراڻو ۽ مشهور ائڪٽر سيواجي گنشيان هو. ڇا کان مشهور آهي. چئي نٿو سگهجي. يا شايد ڏهاڪو سال کن اڳ مشهور هوندو. شڪل شبيهه ۾ ته مشهور ائڪٽرن جهرو نٿي لڳو ۽ نه وري تامل فلمن جو ڪو ٻيو ائڪٽر لڳندو آهي_چاهي اهو هيرو هجي.
ڪوالالمپور ۾ ڪا نئين سئينيما کلڻ جو ته امڪان ڪونهي باقي پراڻين مان جيڪي وڃي بچيون آهن تن ۾ انگريزي ۽ چيني فلمون جام هلن ٿيون. ٻئي نمبر تي هي تامل ۽ ملئي. ڪڏهن ڪڏهن پنجابي، هندي، مليالم ۽ تيلگو فلمون به هلن ته انڊونيشي به. جيئن اڄڪلهه اميتاڀ بچن، زينت امان ۽ ٽينامنيم جي هڪ فلم “پڪار” هلي رهي آهي. تامل فلمون ۽ اڄ جا حالات ڏسي گدگد ٿين ٿا. آرٽ، ڪهاڻي، فوٽوگرافي، ايڊيٽنگ، پشگي وغيره وغيره جي لحاظ کان ڪي ڪي تامل فلمون تمام سٺيون به چيون وڃن ٿيون. ڪي ته هندي فلمون تامل فلمن تان ڪاپي ٿيل هونديون آهن جيئن راج ببر، سميتا پاٽل ۽ ارونا ايرانيءَ جي هڪ هندي فلم “پيٽ، پيار اور پاپ” دراصل هڪ تامل فلم جو هندي روپ آهي ۽ ان جي اصل تامل فلم کي بهترين انعام مليو هو. پر افسوس رڳو اهو هو تامل فلمن جا ائڪٽر ۽ ائڪٽريسون شڪل ۾ آلو نور آهن. جيڪي هڪ اڌ سهڻا، سنهڙا ۽ سمارٽ اچن به ٿا ته هي هڪدم هندي فلمن ۾ هليا وڃن ٿا (جهڙوڪ ريکا، سري ديوي، ڪملا حسن وغيره) ۽ تامل فلمن ۾ وري ساڳيا دٻلن جهڙا ائڪٽر وڃيو بچن جيڪي اهڙا آهن جو ٻين زبانن جي فلمن جا ولين به ڪي سڌريل ۽ ٺاهوڪا.
هڪ دفعي پنهنجي دوست آصف کي چيم آئون واندڪائيءَ ۾ ٽي ويءَ تي ايندڙ تامل فلمون ڏسندو رهان ٿو. سندن ائڪٽر خبر ناهي ڇو بي سرا آهن.
هي مڃي ئي نه. چئي ائين نه هوندو. ائين جي هجي ها ته پوءِ تامل فلمون ايترو مقبول ڇو هجن ها.
چيومانس ته ان مقبوليت جو سبب ڪهاڻيءَ، آرٽ ۽ تامل زبان ڳالهائيندڙن جي گهڻائي ٿي سگهي ٿي پر ائڪٽرن جي سونهن سوڀيا هر گز نه.
پر آصف کي يقين ئي نٿي آيو. پوءِ انهن ئي ڏينهن ۾ ملاڪا جي هڪ فنڪشن ۾ پرائمري اسڪول جي هڪ تامل ماسترياڻيءَ سان عليڪ سليڪ ٿي ته هن ڇوٽ ۾ ئي مون کي چيو: “تنهنجي شڪل اسان جي تامل فلمن جي ائڪٽرن جهڙي لڳي ٿي” ۽ پوءِ ڀرپاسي ۾ بيٺل ماءُ کي خوشيءَ مان سڏي: “امان! الطاف تامل فلمن جي فلاڻي هيرو جهڙو لڳي ٿو نه!”
چڱو جو آصف ان وقت منهنجي ڀر ۾ بيٺو هو ۽ سڄو لقاءُ ڏسي رهيو هو. تنهن کي رڙ ڪري چيم:
“بس ادا هاڻ ته ٿئي ئي پڪ ته تامل فلمن ۾ ڪهڙن مهانڊن وارا ائڪٽر آهن.”