29. ٽٽل تارا
رستي ۾ هڪ چشمي جي ڪناري هو پنهنجي ڪار بيهاري دير تائين هٿ، پير ڌوئيندو، اکين کي ٿڌي پاڻيءَ جا ڇانڊارا هڻندو، هڪ پهاڙي گيت ڳائيندو ۽ پاڻي کڻي گرڙيون ڪندو رهيو، آهستي، آهستي هن جي اکين تي ڇانيل خمار گهٽبو ويو ۽ بيئر جو ڪسارو ذائقو مٽبو ويو، هينئر سندس چپ سڪل هئا، اکين ۾ ساڙو محسوس ٿيڻ لڳس، بک ۽ اڃ به! هن ٿرماس کولي گرم چانه ڪڍي ٿڌي توش تي مکڻ لڳائي کائڻ لڳو. جسم ۾ گرمي ۽ تازگي اچي رهي هئي، جسم جي ٿڪاوٽ گهٽجڻ لڳس، هاڻ هو راهه ويندڙ ماڻهن، موٽرن ۽ لارين جا موڙ وڌيڪ دلچسپيءَ سان ڏسڻ لڳو. انهيءَ واديءَ ۾ بيڪانير جا مارواڙي پنهنجين ٿلهين متارين گهر وارين کي پهل گام جو سير ڪرائڻ لاءِ وٺي وڃي رهيا هئا. انهيءَ ڪار ۾ هڪ انگريز مرد هڪ هٿ سان ڪار هلائي رهيو هو ۽ هن جو ٻيو هٿ سندس گهر واريءَ جي چيلهه ۾ پيل هو جيڪا پنهنجن چپن تي سرخي لڳائڻ ۾ رڌل هئي. انهيءَ لاريءَ ۾ بيمار ڪلارڪ ۽ سندن مرزيل زالون ويٺيون هيون ۽ انهن جا بيشمار ٻار لاريءَ جي درين کان بيهي گوڙ مچائي رهيا هئا، ان لاريءَ جي سک ڊرائيور جي پڳڙي ڍري ٿي وئي هئي ۽ کيس ننڊ جا گهيرٽ اچي رهيا هئا، هن کي خيال آيو ته چند ميلن کان پوءِ اهو سک ڊرائيور پنهنجي لاريءَ کي کاهي جي وسيع خلا ۾ اڏائڻ جي ڪوشش ڪندو ۽ پوءِ ٻئي ڏينهن هو اخبار ۾ هڪ ننڍڙي خبر پڙهي وٺندو ته مري .......... ڪشمير روڊ تي هڪ حادثو! لاري جهلم ندي ۾ وڃي ڪري، سڀ مسافر ٻڏي مئا پر ڊرائيور سلامت بچي ويو ۽ لاري موڙ کان گذري وئي.
ان لاريءَ ۾ ويٺل ماڻهو جن ۾ پنجاب جا ڪجهه پهلوان به هئا ڏاڍو خوش نظر پئي آيا ۽ ان خوشيءَ ۾ غلباََ ڪشمير جي ناسپاتين ۽ عورتن جي نزاڪت ۽ سونهن جو وڏو دخل هو مگر هنن کي ڪهڙي خبر ته چند ميل اڳيان هنن کي موت سان مقابلو ڪرڻو پوندو ۽ پنهنجي پهلوانيءَ جو ثبوت ڏيڻو پوندو ۽ هو ٿوريءَ دير بعد عورتن جيان رڙيون ڪندا کاهيءَ ۾ ناسپاتين جيان قلابازيون کائيندا ويندا --------! ان لاريءَ ۾ ڪجهه ريشمي برقعا سر پر ڪري رهيا هئا مگر ڪيترين ئي نقاب هٽائي ڇڏيا هئا، هڪ بدصورت عورت جنهن نهايت خوبصورت برقعو پاتو هو زور سان چٻاڙيل پان جي ٿڪ سڙڪ تي اڇلي ۽ ڦينگون اٿي ڪري چشمي جي ويجهو اچي پيون ۽ هو پري سرڪي ويو. ٽي مزدور پنهنجن مضبوط مٿن تي سوڙهيون ٽوپيون پائي، ڪلهن تي لوڻ جا وڏا وڏا ڳنڍا کنيو وڃي رهيا هئا، سندن ناسون ڦنڊيل ۽ ڳل ڳاڙها ۽ پيرن ۾ چپليون پاتل هيون، هن کي هڪدم اها چوڻي ياد آئي ته ”ڪشمير وڃي اسان ڏٺي هڪ عجيب ڳالهه، عورتون آهن مثل پرين جي ۽ مرد جي ذات ----!،“ ٻه گجر عورتون، جوان سانوريون سلوڻيون، ڳاڙهيون ڳٽول، جيئن پڪل ڄمون، تيز تيز وکون کڻنديون لنگهي ويون.
هڪ ڊرائيور پنهنجي لاري چشمي جي ڪناري بيهاري انجڻ کي ٿڌو ڪرڻ لڳو، لاري ۾ هڪ ٿلهي سيٺ جو متارو ڪتو هن کي ڏسي ڀونڪڻ لڳو ”ٽامي شٽ اپ“ ٿلهي سيٺ ڪئي ڀيرا چيو مگر ڪتو نه مڙيو ۽ لاريءَ جي موڙ تائين ڀونڪندو رهيو، هاڻ صبح، صبح ۽ ٻنپهرن جي وچواري وقفي ۾ اچي ويو هو، هن هلڻ جو سوچيو، هن سوچيو ته هو اڄ رات چو ميل جي ڊاڪ بنگلي ۾ ترسندو، ڳڙهي ته هو اڄ رات ڪنهن به طرح پهچي ڪين سگهيو هو، هن پنهنجو ٻڪ چشمي جي صاف ۽ شفاف پاڻي پيئڻ لاءِ ڀريو، ايتري ۾ خاموش قدمن سان هڪ عورت هن جي ڀرسان اچي وئي، جوانڙي، ڀريل جسم، کيس نيرن گلن واري سوسيءَ جي وڏي سلوار پاتل هئي. هن کي سندس ڪاري قميص تي هن جي اڀريل ڇاتيءَ جا ٻه گول گول اڀار نظر آيا ۽ چشمي جو صاف ۽ شفاف پاڻي هن جي ٻڪ کان ٻاهر ڇلڪڻ لڳو ۽ ڪجهه عرصي بعد هن جون نگاهون انهن اڃايل ڳاڙهن چپن کي ڏسي ڪري هن کي پنهنجو سوال اجايو محسوس ٿيڻ لڳو، عورت چشمي مان ٻڪ ڀري، ڀري پنهنجي اڃ اجهائڻ لڳي مگر هن جي اڃ اڃان به تيز ٿيندي وئي، عورت جا چپ ۽ ڳٽا ڀڄي ويا ۽ ڪنن جي ڀرسان وڪڙ کائيندڙ زلف به ----! ۽ پوءِ اوچتو ٻنهي جون نگاهون مليون عورت مسڪرائي پنهنجي اکين کي ٿڌي پاڻيءَ جا ڇنڊا هڻڻ لڳي، هن پڇيس ”تون ڪيڏانهن وڃي رهي آهين؟
عورت کلي وراڻيس ته ”اسان ڌنار ماڻهو آهيون ۽ رڍن، ٻڪرين جا ڏڻ پاليندا آهيون، هن موسم ۾ انهن مٿانهونهن علائقن تي ڏاڍا گهاٽا گهٽا گاه برف جي ڳرڻ کان پوءِ ڦٽي پوندا آهن جن کي اسان جا جانور ڏاڍي شوق سان کائيندا آهن ۽ چشما ته اتي هن کان به وڌيڪ ٿڌا ۽ مٺا آهن“ هن ڳالهه بدلائيندي چيس ته ”تون ڪڏهن موٽر ۾ سوار ٿي آهين“
ها هڪ ڀيرو لاريءَ ۾ چڙهي هيس جڏهن منهنجي شادي ٿي هئي“، گهڻو عرصو ٿيو؟ ”ٻه سال.“
هو پنهنجو سامان سهيڙڻ لڳو، عورت جي نڪ تي پاڻيءَ جا ٻه ڦڙا اڃا به چمڪندا نظر پئي آيو ۽ ڀڳل وار سندس کٻي ڳل سان چهٽيل هيس، هن وراڻيس ته ”تنهنجي نڪ تي پاڻيءَ جون بوندون آهن“ ۽ پوءِ هڪ ٻئي گڏوگڏ کلڻ لڳا، ٻه ٻوندو، ٻه سال، ٻه گولائيون ۽ پوءِ هن آهستي چيس ته ”اچ تون منهنجي ڪار ۾ ويهه، گهٽ ۾ گهٽ ستن اٺن ڪوهن تائين ته مان توکي گڏ وٺي هلي سگهان ٿو، هن ان عورت جو هٿ پڪڙي ورتو، عورت ٿورو شرمايو، ليڪن موٽر جو دروازو کليل هو ۽ هن کيس اندر ڌڪو ڏنو، ۽ پوءِ ڇا هيءَ موٽر به ٻن ماڻهن جي سفر لاءِ نه بڻائي وئي آهي ڇا؟“. هڪ مرد ۽ گهڻو ڪري ٻي عورت ۽ هن غيرارادي طور تي پنهنجو هڪ هٿ عورت جي چليهه ۾ وجهي ڇڏيو، عورت جي جسم ۾ معمولي چرپر پيدا ٿي، ڄڻ ته ڪنهن ستل سمنڊ جون لهرون جاڳي پيون هجن، موٽر ڊوڙندي رهي، ۽ هن جو انگ انگ باهه جيان ٻرڻ لڳو، باهه ۽ سمنڊ جنهن ۾ بلند ڪوٽ جون بلنديون .... به غرق ٿي وينديون آهن ۽ وقت جو فاصلو مٽجي ويندو آهي. جڏهن هو چوميل جي ڊاڪ بنگلي وٽ پهتو ته هر طرف شام جي اداسي ڇانيل هئي، سامهون وارو ڪارو پهاڙ ڪنهن ڪشاده قلعي جي ديوار جيان معلوم ٿي رهيو هو ۽ وڻن جون چوٽيون ڄڻ پهريدارن جون بندوقون، کيس ماحول جي تنهائي کان خوف محسوس ٿيو. پنهنجو پاڻ کان ۽ انهي اونداهي کان به جيڪا هن جي روح تي ڇانيل هئي. رات جي گهرن پاڇولن جيان ڄڻ ته هو انهيءَ مجبوريءَ جي ڌٻڻ ۾ اندر ئي اندر لهندو رهيو هجي، هن ڊاڪ بنگليجي بيري کي سڏ ڪيو ”هڪ وائيٽ هارس کولي ڇڏ“ ۽ پوءِ هُن ڏهين رپئين جو نوٽ بيري کي هٿ ۾ ڏنو. ههڙي پياري شيءِ جي ڀيٽ ۾ ڏهين رپئين جي نوٽ جي ڪهڙي حيثيت! ڪاغذ جو حقير ٽڪرو، بوتل پنهنجي اکين اڳيان ڏسي هن سوچيو ته هاڻ مان بچي ويندس، هاڻ انهيءَ ڌٻڻ ۾ ڪونه ڦاسندس ۽ هن بوتل جي ڳچيءَ کي زور سان پڪڙي ورتو ته جيئن هو هن کان پاڻ ڇڏائي ڀڄي نه وڃي. هن بيري کي آواز ڏنو.
”جي سرڪار“
”هڪ مرغي ڀُڃي وٺ، ڏس سنهي ۽ سُڪل نه هجي“
”حاضر سائين“، ۽ هان ڏس ”هن بيري جي هٿ ۾ پنجين جو نوٽ ڏيندي چيس ته هڪ .... وٺي آءُ، ڏس سنهي ۽ سڪل نه هجي، توکي به انعام ملندو، بيري جون واڇون ٽڙي ويون، اکين ۾ چمڪ اچي ويس، سندس ڪنڌ جون رڳون به ڪاسائيءَ جيان ڇڪجي ويس. هن خوش ٿيندي وراڻيو ته ”؟ سائين فڪر نه ڪريو اهڙو عمدو چوزو آڻيندس جو.....!
”وڃ، وڃ“ هن جلدي ۾ چيس ۽ بوتل کي گلاس ۾ اوتڻ لڳو، ڊاڪ بنگلي جي باغ ۾ طوطو ۽ مئنا واري، واري سان ٻولي رهيا هئا، طوطو چوي پيو، پين پين پين ۽ مئنا پئي چيو ٽري – ري –ري، پوءِ ٻئي چپ ٿي ٿي ويا ۽ انهيءَ مهل ڪوئي نظر نه ايندڙ پکي ڪنهن وڻ تي پنهنجا پرڙا ڦڙ ڦڙائڻ لڳو، پوءِ مئنا ٻولڻ لڳي ٽري – ري-ري، ۽ طوطو پي پي پي ۽ هو پيئندو ويو ۽ هُن جي دل جي اداسي وڌنڌي وئي، ڊاڪ بنگلي ۾ ان وقت ڪوبه ڪونه هو ۽ هن سوچيو ته هو هن وقت گيريج ۾ وڃي پنهنجي موٽر کي چنبڙي پوي ۽ رئي روئي کيس چوي ته ”مان اڪيلو آهيان، منهنجي جان مان اڪيلو آهيان، مونکي توسان محبت آهي“ .... ٽري ري ري جي جي – جي ..... پي.... پي ..... پي، ڇا هو جيئي يا پيئي.......! بوتل خالي ٿي وئي ۽ هو ميز تي مٿو ٽيڪي جهڪڻ تي هو ته اوچتو ڪنهن هن جي ڪنڌ کان وٺي لوڏيس، بيرو هن جي ڀر ۾ بيٺو هو ۽ هن سان گڏ هڪ عورت به هئي ”تون ڪير آهين؟“ هن هٻڪندي پڇيس، ”منهنجو نالو زيبده آهي“ عورت ڏڪندڙ آواز ۾ وراڻيو ”هو ڪرسيءَ جو سهارو وٺي اٿيو ۽ ڪمري اندر وڃڻ لاءِ مڙيو“ مان ڪمري ۾ پاڻ ئي هليو ويندس، هو انهيءَ وقت پاڻ کي ان بهادر سياح جيان محسوس ڪري رهيو هو، جيڪو ڪنهن ڀوائتي قبرستان مان گذري رهيو هجي، هڪ اونداهي چادر هر طرف ڦهليل هئي، صرف ڪمري جي هڪ ڪنڊ ۾ ننڍڙي بتي ٻري رهي هئي ...... چئني پاسي انڌيري جو راڄ ۽ وچ ۾ روشني جو مينار.......!
هو انهيءَ روشنيءَ طرف وڌندو ويو، شايد هو هاڻ بچي ويندو. اوچتو هن پٺيان دروازي بند ٿيڻ جو آواز ٻڌو ۽ هو رڪجي ويو، بيري عورت کي ڪمري اندر ڌڪو ڏئي دروازو ٻاهران بند ڪري ڇڏيو ۽ عورت دروازي سان لڳي بيهي رهي.
اچ.... اچ .... هن عورت طرف هٿ لوڏيندي ۽ جهومندي چيو ”هيڏانهن اچ، روشني هيڏانهن آهي“
عورت هوريان هوريان وکون کڻندي هن جي ويجهو اچي وئي، هن جي وارن جي پوري وچتي هڪ سڌي سينڌ نڪتل هئي، چانديءَ جي تار مثل ۽ هن اُن سينڌ جي ٻنهي پاسي خوبصورت انداز ۾ سٿو لڳايو هو جيڪو ميڻ بتيءَ جي روشني ۾ بار بار چمڪيو پئي ۽ هن جي ڪنن ۾ چانديءَ جي هڪ، هڪ والي به لڙڪي رهي هئي، هن عورت جي ڪلهي تي جهڪي رازدارانه لهجي ۾ چيس ته اداس ڇو آهين؟.... تنهنجو نالو ڇا آهي؟
زبيده، هن بيجان انداز ۾ وراڻيو
ق”شبيده..... شبيده.... هن کلندي چيو ”شبيده .... هون! ...... ڏاڍو سٺو ....... هن جي چمڪندڙ وارن تي هٿ ڦيريندي چيو، هي ڇا آهي.... شبيده.... پياري ..... ش......ش..... شبيده! هي سٿو آهي، جيڪو جهنگل جي جيگن مان ٺهندو آهي، هن سان وار خوبصورت....! خوب شورت؟ ...... خوب شورت شبيد آ .....آ.....! هن مرڪ ۽ سزڏڪي جي گڏيل لهجي ۾ ورڻيو ”تون ڏاڍي خوبصورت آهين شبيده“. هن زبيده جي صفا ۽ گلابي رخسارن تي آڱريون ڦيريندي چيو، پوءِ هو جدا ٿي پري هٽي بيهي رهيو ۽ آڱر سان هن طرف اشارو ڪري چوڻ لڳو ”تون .... تون...... شبيده آهين؟ .....؟ ..... نه ...... تون منهنجي ماءُ آهين! هي هي هي“ ۽ هو هن جي ويجهو ٿي ويو، عورت هڪدم هن جي ٻانهن کي جهٽڪو ڏنو، ڄڻ ته هن کي ڪنهن نانگ ڏنگيو هجي ”ها ..... ها..... ها....“ هن رڙڪ ئي ”ش..... ش..... شبيده مان گنهگار آهيان، شبيده تون هتي ڇو آئي آهين ...... اخ .... هي هي هي؟“
”مان غريب آهيان“ زبيده آهستي چيو، ”غريب؟“ ها .... ها.... ها، منهنجو ٻار بيمار آهي جيرو، منهنجو ننڍڙُ جيرو، ڏاڪدر چيو آهي ته هن کي نمونيا ٿي وئي آهي، ڏاڪدر چار رپيا في گهري ٿو ۽ بيري مونکي صرف ٽي روپيا ڏنا آهن، خدا جي واسطي مونکي هڪ رپيو ٻيو به ڏي“.
نومونيا؟ ها.....ها....ها، هن کي خ....خ.... خيراتي اسپتال ۾ کڻي وڃ؟ ..... نمونيا...... ننڍڙو جيرو .....“ هت هڪڙي اسپتال ئي ته آهي ”عورت اداس لهجي ۾ وراڻيو ۽ اها به خيراتي ...... منهنجا خدا مان ڇا ڪريان ..... مان توکي پيرين ٿي پوان ....... خدا جي واسطي مونکي هڪ رپيو ٻيو به ڏي ..... صرف هڪ رپيو.“
بس بس، فڪر نه ڪر ..... نه ...... نه ننڍڙي شبيده، هو هن جي ڪنڌ ۾ ڀاڪر وجهي چوڻ لڳو ته ”مان توتي مران ٿو، خوبصورت شبيده“، مان اڪيلو آهيان ...... مان اڪيلو آهيان..... مون کي توسان محبت آهي ..... مان اڪيلو آهيان..... مون کي بچاءَ شبيده، هو عورت جي ڪلهي تي مٿو رکي زار زار روئڻ لڳو.
هو ستو پيو هو، عورت جي ڳچيءَ ۾ هن جو ڀاڪر هو، جهڙيءَ طرح وائٽ هارس جي بوتل تي، هن جون آڱريون..... بتيءَ جي مدهم روشني لڏي لمي رهي هئي، اونداهي رات جي خاموشي ۾ نظر نه ايندڙ طوطو ۽ مئنا، اڃان تائين ٻولي رهيا هئا .... جي ..... جي.... جي...... پي ...... پي..... پي..... مگر هنن کي ٻڌڻ وارو اتي ڪوبه ڪونه هو، کاهي هنن جي مٿان هموار ٿي چڪي هئي، هو جڏهن جاڳيو ته نشي جو خمار لهي چڪو هوس، بتي اجهامي چڪي هئي اونداهي جا پاڇا غائب ٿي چڪا هئا، طوطو ۽ مئنا خاموش هئا، صبح جي هلڪي روشني چئني پاسي بکي رهي هئي ۽ هوءَ اڃان تائين هن جي ڀاڪر ۾ مدهوش .... پئي هئي .... اگهاڙي، سٿي سان سينگاريل وار وکريل هيس، سندس خوبصورت ڳچيءَ تي سرخ نشان هيس جنهن کي هو بار بار چُمي رهيو هو، هن پنهنجي اڌ کليل اکين سان هن کي پيرن کان چوٽيءَ تائين ڏٺو، سڊول، گداز، قالب ۾ ڍليل جسم ..... هو آهسته آهسته هن جي خوبصورت پنين تي آڱريون گهمائڻ لڳو، عورت جي سڄي وجود ۾ هڪ لرزش پيد اٿي .... ڄڻ ته ستل سمونڊ جون لهرون سجاڳ ٿيون هجن. هن جي چپن مان هڪ سرد آه نڪتي ۽ هن آهستي ئي آهستي انهيءَ مدهوشيءَ جي حالت ۾ چيو ”جيرا ...... منهنجا پيارا ....... ننڍڙا جيرا ......“ ۽ پوءِ هن جا اڌ کليل چپ اهڙيءَ طرح پاڻ ۾ مليا، جيئن ماءُ پنهنجي پياري ٻچي کي چمي رهي هجي.
...... ننڍڙو جيرو؟ ..... اوچتو ئي اوچتو هن ڇرڪ ڀريو. گذريل رات جا پوائتا پاڇا هن جي اکين اڳيان ايندا ويا ...... ننڍڙو جيرو .... نمونيا ..... ڏاڪدر ..... هو ..... ڏڪڻ لڳو ....... ٽي رپيا .... چار رپيا ... صرف هڪ رپيو، هن هڪدم پنهنجون ٻانهون هن جي ڳچيءَ مان ڪڍي ورتيون، منهنجو ننڍڙو جيرو ..... ۽ هن کي ائين محسوس ٿيو ڄڻ ته هو پنهنجي ماءُ سان زيادتي ڪري رهيو آهي ... هو هڪدم بستري تان ٽپو کائي زمين تي اٿي بيٺو، ۽ حيران، حيران نگاهن سان انهيءَ عورت کي ڏسڻ لڳو، جيڪا هينئر جاڳي چڪي هئي ۽ اگهاڙي هئي، ۽ سڄي رات هن جي ڀاڪر ۾ گذاري چڪي هئي.
هن رڙ ڪئي چيس ته ”ڍڪ ڍڪ پنهنجو پاڻ کي ڍڪ، هن ڪمبل ۾ ...... هٽي وڃ منهنجي اڳيان .... ڇو ههڙي طرح پريشاني وچان مونکي ڏسي رهي آهين!..... ٻڌين نٿي ڇا؟ ..... مان چوان ٿو، اٿي .... اٿي ... منهنجي بستر تان ... وٺ ..... وٺ.... هڪ رپيو، ٻه رپيا.... ٽي رپيا.... چار رپيا.... هي سڀ وٺي ڇڏ. ڀڄي وڃ هتان! ڀڄ! ڀڄ!! ڀڄ!!! ۽ هن انهي عورت کي ڪمبل ويڙهائي، هن جا ڪپڙا سندس هٿ ۾ ڏئي کيس ڪمري کان ٻاهر ڪڍي ڇڏيو.
گهڻي دير تائين هو بستري تي ٻئي هٿ مٿي کي ڏيئي پريشان ويٺو رهيو، دل ۽ دماغ تي هڪ نامعلوم پريشاني ڪوريئڙي جي تانيءَ مثل ٺهيل هئي جيڪا هن کي بار بار پريشان ڪري رهي هئي ۽ هن کي ڪابه ڳالهه سمجهه ۾ ڪانه ٿي آئي. هو بار بار پنهنجن الجهيل وارن ۾ آڱريون وجهي انهي ڪوريئڙي جي تاني کي هٽائڻ جي ڪوشش ڪندو رهيو، آخر جڏهن بيري اچي کيس چيو ته ”صاحب! غسل خاني ۾ گرم پاڻي پيدو اٿو“ تڏهن هو بيدليءَ سان اٿيو ۽ پوٽيشم پرمئگنيٽ جي پچڪاري کڻي غسل خاني ۾ هليو ويو. طبيعت بي مزي ٿي پئي هيس ۽ وات جو ڪسارو ذائقو هوش ۾ اچڻ کان پوءِ به نه مٽيو هوس، ڪلها ٿڪيل هيس، غسل ڪري ورانڊي ۾ پيل ميز تي ٺونٺيون اڀيون ڪري ناشتي جو انتظار ڪرڻ لڳو، ۽ پنهنجو پاڻ کي لعنت ملامت به!!، حالانڪه بيري ناشتي تي به بيئر جي بوتل حاضر ڪئي.
بيئر جي خوشبودار ذائقي هن جي خيالن کي بدلائي ڇڏيو، هن جي طبيعت خوش ٿي وئي ۽ هو آهستي آهستي گنگنائڻ لڳو. گذريل رات جون گهڙيون خوشگوار ۽ دلڪش ٿينديون ويون، سٿي سان چمڪدنڙ وار ..... ڪاري قميص تي ڇاتيءَ جا اڀريل خم .... نهالو جو لافاني حسن ....... بلبل جو گيت .... پيهي جي پي پي پي ۽ صوف جا گل چانڊويڪءَ ۾ کلندڙ.....!
اوچتو ئي اوچتو ڪنهن رستي ۾ چشمي جو ٿڌو ۽ مٺو پاڻي، هن جي اکين اڳيان (تصور ۾) بڙ بڙ ڪري ٻاهر وهندي نظر آيو ۽ هن کي پنهنجي ڪار ياد اچي وئي، جيڪا گيرج ۾ بيٺي هن جي واٽ نهاري رهي هئي، هو اٿي بيٺو ۽ بيري کي انعام ڏيندي کانئس پڇيو ته ”ڳڙهي جو ڊاڪ بنگلو هتان کان گهڻا ميل پري آهي؟“
”هڪ سو ڏهه ميل سائين.“
”هان“ بيري جو نالو ڇا آهي؟.
”خام شاه سائين“
”هو“
”ڏاڍو سٺو ماڻهو آهي“ بيري چيو، توهان جهڙن صاحبن جو پراڻو خادم آهي سائين“
ڊاڪ بنگلي جي ويجهو موڙ ڪٽيندي نيري رنگ جي ڪار کيس ملي جيڪا ڊاڪ بنگلي ڏانهن اچي رهي هئي. هڪ متاري جسم ۽ ڪشادي پيشاني وارو ماڻهو جنهن کي ڪاري ڦندڻ واري رومي ٽوپي پاتل هئي، ڪار هلائي رهيو هو، هن جي بغل ۾ هڪ عورت ويٺي هئي. نيري سوسيءَ جي سلوار، ڪاري قميص تي ڇاتيءَ جا اڀريل خم ۽ اکين ۾ عادي ڏوهارين جهڙي اداسي ۽ هو دل ئي دل ۾ کليو، ”واقف نه آهين تون ئي هڪ هن راز جو....“ .... غريب عورتن پنهنجي خيالي عصمت جي خاطر پهاڙن تي بلند ڪوٽ بڻايا هئا، مگر حقيقت اها هئي ته هنن جا پيڪا ۽ ساهرا هڪ مٺي چشمي کان ٻئي مٺي چشمي تائين ۽ هڪ ڊاڪ بنگلي کان ٻئي ڊاڪ بنگلي تائين محدود هئا. هن دل ئي دل ۾ خدا تعاليٰ جا لک لک شڪر ادا ڪيا جنهن انهن ماڻهن کي غريب بڻائي هنن لاءِ دلڪش راتيون مهيا ڪيون هيون....! زبيده وائيٽ هارس ۽ ڀڳل مرغي ... خدا يا تو ڪهڙيون ڪهڙيون نه نعمتون بڻايون آهن..... هن جي تخيل ۾ ڳڙهي جو ڊاڪ بنگلو هڪ پرستاني قلعو نظر اچڻ لڳو ۽ هن پنهنجي ڪار جي رفتار تيز ڪري ڇڏي.
موڙ جي اڳيان ۽ پٺيان، ديال ۽ چيل جي گهاٽن ۽ ساون جهنگلن جي وچ ۾ چاندنيءَ جي تار وانگر چمڪندڙ پڪي سڙڪ ڦهلي رهي هئي. هڪ مٺي چشمي کان ٻئي مٺي چشمي تائين، هڪ ڊاڪ بنگلي کان ٻئي ڊاڪ بنگلي تائين، هڪ امير جي کيسي کان ٻئي امير جي کسي تائين، هيءَ اهائي چانديءَجي تار آهي جنهن انسانن جون دليون اونداهيون ۽ عورتن جون عصمتون ويران ڪري ڇڏيون آهن ۽ سماج جي روح کي سوزاڪ جي جهنم ۾ ساڙي ڇڏيو آهي.
(سنڌيڪار: عطاءُ الله ابڙو)