33. دريون
چوڏهين جي رات هئي، ڄڻ سڄو منظر چنڊ جي روشني ۾ ڌوپي صاف ٿي ويو هو. ڪٿي ڪٿي ڪڪر آسمان ۾ هڪ ئي جڳهه تي ائين بيٺا هئا، ڄڻ هلي هلي ٿڪجي پيا هئا. ڍنڍ جي ڪناري تي ڪلب جي شاندار عمارت ائين بيٺي هئي. جيئن ڪو جوڳي پٿلي ماري ويٺو هجي. ڍنڍ جي وچ ۾چنڊ اهڙي طرح لڏي رهيو هو. جيئن ڪو ٻار پينگهي ۾ لڏي رهيو هجي. ڍنڍ جي چوطرف وڻن جي ڇانو مان سڙڪ ائين ڏيکارجڻ لڳي، جيئن ڪا حسينه آرسي جي ڀرسان پنهنجي ربن کي رکي پوءِ وساري ڇڏي. بيحد شاندار ڏيکاءُ هو. مگر هوٽل به بيحد خوبصورت هئي. ڪناري طرف کلندڙ درين جا فريم سفيد رنگ جا هئا. درين تي سائي رنگ جا ريشمي پردا هوا ۾ لهرائي رهيا هئا. انهن پردن جي اندران جهاتي پائڻ واريون جوانڙيون به بيحد خوبصورت هيون.
پهرين دري:
هڪڙي پارسي حسينه ٻاهر چنڊ طرف نهاري رهي هئي هن جي چهري تي اهڙي من موهيندڙ مرڪ رقص ڪري رهي هئي، ڄڻ هوءَ خوبصورت دوشيزه چنڊ کي نه، بلڪ پنهنجي شاديءَ جي ڪيڪ کي ڏسي رهي هئي. هن پهريائين آهستي تاڙي هنئي ۽ پوءِ پنهنجي دل تي هٿ رکندي چوي ٿي:
”فرام روز“
”ڇاهي“ اندران کهرو آواز اچي ٿو،
”جلد اچ نه!“
”آيس“
ٿوري دير بعد هڪ مرد به دريءَ وٽ اچي بيٺو هو. بيحد گنجو ۽ بيحد بدصورت هو، ايترو ئي بدصورت هو جيتري هوءَ عورت خوبصورت هئي. سندس نڪ اهڙو هو، جنهن کي ڍنڍ ۾ وجهي آسانيءَ سان مڇيون ڦاسائي سگهجن ها.
مرد پهريائين بلڪل خفا ٿيڻ لڳو، مگر ٻاهر نظارو ڏسي ڪجهه ٿڌو ٿيو. ۽ آهستي آهستي سندس چهري تي ماضيءَ جون يادگيريون رقص ڪرڻ لڳيون. هوءَ پارسي حسينه، هن جي بلڪل قريب اچي ٿي ۽ هو سندس هٿ پنهنجي هٿ ۾ جهلي چوي ٿو:
”کورسيد“ (خورشيد)
”جي فرام روز“
”پياري، توکي ياد آهي ايڏو ئي وڏو چنڊ هو. بلڪ ان کان به ڊبل هوندو، جڏهن پاڻ تنهنجي گهر ويٺا هئاسين. تنهنجي پيءُ، تنهنجي شادي مون سان ڪرائڻ کان بلڪل انڪار ڪيو هو.“
”ها ياد آهي، پوءِ تو منهنجي پيءُ کي، پنهنجي پيءُ جو پاس بوڪ ڏيکاريو، پوءِ بابا کي خاطري ٿي ته تنهنجو پيءُ به مون جيان لکاپتي آهي.“
”پوءِ تنهنجي پيءُ منهنجي پيءُ جو پاس بوڪ واپس ڪيو ۽ اسان جي شادي ٿي.“
پوءِ هن حسينه پنهنجو مٿو هن جي ڪلهي تي رکي ڇڏيو، ٿوري دير ٻئي خاموش بيٺا هئا. پوءِ هن پنهنجي خاموشيءَ کي ٽوڙيندي چيو:
”کورسيد (خورشيد)!“
”جي فرام روز“
”ايندڙ سال پاڻ دار جلنگ هلنداسين، ٻڌو اٿم اتي ”مون لائيٽ“جو نجارو (نظارو) هاءِ ڪلاس جو ٿئي ٿو.“
”مون لائيٽ نه ڊارلنگ! ”سن سيٽ“ جڏهن سورج پهاڙن پٺيان گم ٿئي ٿو.“
”ته پوءِ ايندڙ سال اسان دارجلنگ ۾ سن سيٽ ڏسڻ هلنداسين، ليڪن اتي جو مون لائيٽ به گجب (غضب) جو آهي.“
پوءِ ٻئي تعريفي نگاهن سان چنڊ طرف ڏسڻ لڳا.
ٻي دري:
گهنڊيدار وارن شاعراڻن اکين ۽ رنگين بشرٽ وارو خوبصورت وصفن وارو هڪ نوجوان دريءَ وٽ بيٺو هو، هن چنڊ طرف ڏسندي ٿڌو ساهه کنيو. اوچتو ڪمري مان آواز آيو:
”دنيش! دنيش!“
نوجوان سگريٽ مان هڪ زوردار ڪش لڳائي، سگريٽ دريءَ مان ٻاهر اڇلي، بڇڙو منهن ڪري چوي ٿو:
”ڇاهي سوشما!“
”يارهن ٿيا آهن، ڪيڏيءَ مهل سمهندين؟“
آواز آيو.
”دنيش!....... دنيش“
نوجوان دريءَ مان منهن هٽائي، ڪمري طرف نهاري چوي ٿو:
”اڃا ننڊ نٿي اچي.“
”پلنگ تي سمهندين ته ننڊ اچي ويندي.“
”تون سمهي رهه، مان اچان ٿو. هڪڙو سگريٽ ڇڪي وٺان.“
ائين چئي نوجوان سگريٽ دکائي ٿو. ۽ پوءِ وري چنڊ کي مخاطب ٿي چوي ٿو.“
”ڇو ڀلا سڄي رات ننڊ نٿي اچي.“
ايتري ۾ سوشما دريءَ وٽ اچي ٿي. قد جي بندري، ٿلهي ننڍڙن کسيل وارن واري. بلڪل بدصورت جنهن کي سندس ميڪ اپ پاڻ وڌيڪ بدصورت بنايو. ايندي شرط دنيش کي ٻانهن کان جهلي اندر ڪمري ڏانهن گهلي ٿي.
”سڄي رات چنڊ طرف نهاريندين ته ننڊ ڪٿان ايندي ڏسين نٿو يارهن ٿيا آهن. هل ته هلي سمهون.“
”تون وڃي سمهه، مان پوءِ سمهندس.“
”سوشما پيار مان چوي ٿي.
”هل نه دنيش!“
ائين چئي هوءَ وري سندس ٻانهن کان جهلي ڇڪي ٿي.“
دنيش کي غصو لڳي ٿو بلند آواز ۾ چوي ٿو.“
”چيم ته مان پوءِ سمهندس نه، گهڙي گهڙي پريشان ڇو ٿي ڪرين.“
سوشما جي اکين ۾ ڳوڙها اچن ٿا، هو رئندي چوي ٿي.
”جڏهن به توکي ڏسان ٿي ته چنڊ طرف نهاريندو رهين ٿو، مون ڏانهن ته ڪڏهن به نٿو ڏسين، خبر ناهي انهيءَ مئي چنڊ ۾ ڇا رکيو آهي.“
سوشما روئندي روئندي هلي وڃي ٿي، چند منٽن تائين هن جي سڏڪن جو آواز اچي ٿو ۽ دنيش ڪاوڙ مان دري بند ڪري ٿو.“
ٽين دري:
هڪ قد جو پورو پنو نوجوان گنڀيرتا سان دريءَ مان چنڊ طرف نهاري رهيو هو. چنڊ طرف ڏسندي ڏسندي پنهنجن خيالن ۾ ايترو ته محو ٿي ويو، جو هن کي ڪنهن جي به خبر ڪانه هئي، هو چنڊ طرف نهارڻ ۾ مشغول هو. ايتري ۾ هڪ دوشيزه دٻيل قدمن سان آهستي آهستي هن طرف وڌندي رهي. ان دوشيزه کي هن جي حالت تي کل پئي آئي. هوءَ جيئن تيئن ڪري پنهنجي کل روڪيندي، مرڪندڙ چپن کي ڏندن ۾ ڀڪوڙيندي هن وٽ پهتي. تڏهن به هن کي ڪا خبر ئي ڪانه پيئي. هو اڳي جيان پنهنجن ئي خيالن ۾ گم هو. اوچتو ئي اوچتو دوشيزه جو کلندڙ چهرو بدلجي ويو.
”مون کي بک ستائي رهي آهي- مان ڇا کان“
”اندر ماني رکي آهي، وڃي کاءَ.“
ٿوري دير لاءِ هو غائب ٿي ويئي ۽ پوءِ ماني کائيندي ٻاهر اچي ٿي.
”تو ڇا پئي ڪيو.“
”مان چنڊ کي ڏسندو رهيس ۽ تنهنجو انتظار ڪندو رهيس.“
”ڪوڙو! تون ڪنهن ٻئي جي ياد ۾ هئين. توکي ڪنهن جي ياد ستائي رهي هئي؟“
”تنهنجي، تنهنجي موجودگي ۾، هن خوبصورت رات ۾ ٻئي ڪنهن جي ياد ستائي سگهي ٿي.“
”هي چنڊ ڪهڙو نه خوبصورت آهي، هن هميشه اسان کي محبت جو رستو ٻڌايو آهي.“
”مان چوان ٿي ڪو مون کان سڄي دنيا وٺي ۽ ان جي عيوض، چنڊ منهنجي حوالي ڪري، هڪ ڏينهن اهڙو به ايندو. انسانن چنڊ تي مصنوعي گره اڇلايا آهن. چنڊ سڀ کان اول اسان جي هٿ ايندو. پيارا، منهنجي دل چاهي ٿي ته مان اسپوتنڪ ۾ ويهي سڀني کان اڳ چنڊ ڏي وڃان.“
اوچتو دريءَ هيٺان هڪ آواز بلند ٿئي ٿو:
”هڪڙي روٽي، بابوجي، ميم صاحبه جي جوڙي سلامت رهي، هڪ روٽي جو سوال آهي.“
دوشيزه ۽ جوان گهٻرائجي هيٺ ڏسن ٿا. هيٺ هڪ بلڪل پراڻن، ڦاٽل ۽ ميرن ڪپڙن ۾ اڌ اگهاڙي اٺن نون سالن جي نينگري بيٺي هئي. سنهڙو، نٻل، ڏٻرو جسم، بکايل چهرو، بکايل نظرون، بکايل پيٽ، سنهڙيون ۽ سڪل ٻانهون، مٿي کڻي ليلائي چئي رهي هئي:
”هڪ روٽي جو سوال آهي سائين.“
هوءَ عورت اڃا تائين کائي رهي هئي. هن نوجوان جهڪي هيٺ نهاريندي چيو:
”چوڏهين جو چنڊ گهر جيئي.“
”روٽي سائين.“
ڏس ڏس چوڏهين جو چنڊ ڪهڙو نه خوبصورت آهي، ٻڌاءِ چنڊ تي وينديئن.“
”هڪ روٽي جو سوال آهي، بابو جي!“
هن مسڪين کي ڇو ٿو پريشان ڪرين، دوشيزه نوجوان کي ٽوڪيندي چيو ۽ پوءِ ان دوشيزه هڪ ماني ان انگ اگهاڙي ۽ پيٽ بکئي ڇوڪري جي جهولي ۾ اڇلي.
ماني ملنديئي ان بکايل ڇوڪريءَ تڙ تڪڙ مان هڪ وڏو گره ڀڃي پنهنجي وات ۾ وڌو. ۽ پوءِ ان کي چٻاڙيندي پوئتي نهاريندي، تيزيءَ سان ڊوڙندي ويئي.
”جيڪي انسان مٿئين طبقي ۾ رهن ٿا، اهي ماڻهو ضرور چنڊ تي پهچندا، چنڊ کي حاصل ڪندا. چنڊ تي وڃڻ ٺيڪ آهي. انسانيت جي بهتري آهي، مگر اهي انسان جيڪي هيٺاهين طبقي ۾ رهن ٿا اهي ڪروڙين انسان جيڪي سڄو ڏينهن محنت ۽ مزوري ڪن ٿا. ته به انهن کي اڃا تائين اهو چنڊ نه مليو آهي، جيڪو اڌ پاءُ اٽي مان تيار ٿئي ٿو.
اي مٿئين طبقي وارا خلائي مسافرو، هڪ نظر هيٺين طبقي ۾ رهندڙن طرف ڪريو، ۽ ڏسو ته اهي ڪروڙين انسان ڪهڙين مصيبتن ۽ مشڪلاتن سان ان ننڍڙي اسپوتنڪ کي ڳولي رهيا آهن، جنهن کي روٽي چئجي ٿو.“
”هي فلسفي جو ڪلاس نه آهي، تون هتي آرام ڪرڻ آيو آهين، هلي آرام ڪر. اڌ رات ٿي چڪي آهي.“ دوشيزه پنهنجي سرتاج کي چئي رهي هئي. ۽ پوءِ هو ٻئي هٿ هٿ ۾ ڏيئي دريءَ کان پري هليا ويا ۽ هيٺ چنڊ ڍنڍ جي پاڻي ۾ تڙڳي رهيو هو ۽ مسڪرائيندي پنجين دري ڏي نهاري رهيو هو.