عقل، تدبر ۽ باريڪ بينيءَ سان جائزو وٺندڙ اُستاد
دنيا ۾ ڪجهه انسان اهڙا آهن، جيڪي پنهنجي اخلاق ۽ ڪردار سان سڃاتا ويندا آهن، سندن اهڙي عمل جي ڪري، اُهي هميشه يادن ۾ زندهه رهن ٿا.
محترم ارشاد احمد ڀٽو صاحب به پنهنجي زندگيءَ جي لمحن ۾ پنهنجي اخلاق ۽ ڪردار جو عملي نمونو آهي، جنهن جو ثبوت سندن پڙهيل ڪافي شاگردن ۽ سندن پنهنجي اولاد کي باعزت ۽ باوقار زندگي گذاريندي ڏسي سگهجي ٿو.
هونئن ته سائين محترم جن سان جيڪي لمحا محبت ۾ گذارياسين اهو دور تقريباً 2004ع کان اڳ جو آهي، تن ڏينهن کان پوءِ پنهنجي ملاقات ۽ ڪچهريءَ جو سلسلو نه هجڻ جهڙو رهيو، ڇو ته زندگيءَ جي مصروفيتن اڪثر ڪري انساني ميل جول کي گهٽائي ڇڏيو آهي، پر سائين جن سان گذاريل گهڙين ۾ جيڪو مون مشاهدو ڪيو آهي ته اُستاد ارشاد احمد فطري طور طبيعت جا ڏاڍا نرم ۽ حساس دل جا مالڪ آهن. ڇو ته پاڻ جيڪي گهڙيون گڏ ويهندا هئاسين ۽ هاڻي به جڏهن سائين جن سان ملاقات ٿيندي آهي ته سائين جن کي ڏسندو آهيان، جو سائين جن ڳالهائيندڙ سان ته مصروف هوندا آهن پر سائين جن جي نظر غير محسوس انداز ۾ پسگردائيءَ ڏانهن به متوجه هوندي آهي ۽ هر ننڍي يا وڏي منظر کي تمام باريڪ بينيءَ سان فوري جائزو وٺي ويندا آهن ۽ پوءِ اهڙي منظر ڏانهن، اسان کي به متوجه ڪرائڻ لاءِ هڪ وڏي ٽهڪ سان اشارو ڪندا آهن. جيڪو سائينءَ جو هڪ منفرد اسٽائيل آهي. جيترو عرصو مون سائين جن کي جانچيو آهي، ته سائين جن وقت جا ڏاڍا پابند رهي ڪري زندگي گذارين ٿا ۽ پنهنجي ذميواريءَ کي وَس وِت آهر پوري ڪرڻ جي وڌ ۾ وڌ ڪوشش ڪن ٿا. جيڪڏهن سنگت ساٿيءَ سان ملاقات جو وقت مقرر اٿن، ته تمام مصروفيات کي پاسيرو رکي، دوستن کي فراخ دليءَ سان آڌر ڀاءُ ڪن ٿا ۽ ڏاڍي دل جَمعِي سان اهي گهڙيون انهن سان گذارين ٿا.
استاد صاحب جن ۾ مون اها ڳالهه پڻ ڏٺي آهي ته ڪڏهن به ڪنهن جي خلاف سازش جو حصو نه ٿيندا آهن، بلڪ اهڙي عمل کي ويجهو ڏسي جلدي انسانيت جي ناتي پاسيرو ٿي ويندا آهن. حقيقت ۾ اهڙي خوبي هڪ خوفِ خدا رکندڙ انسان ۾ هوندي آهي. ڪڏهن به ڪنهن سان ذاتي رنجش هوندي ان کان ذاتي انتقام وٺڻ کان پري رهندا آهن ۽ اهڙو عمل سُنتِ نبويءَ صلي الله عليھ وآلھ وسلم جي دائري ۾ اچي ٿو.
سائين جن کان ڪڏهن ڪوئي ماڻهو جيڪڏهن تعاون ڪرڻ لاءِ چوي ٿو ته سائين جن پنهنجي طاقت آهر اهڙي ماڻهوءَ سان تعاون ڪرڻ لاءِ تيار رهن ٿا. جيڪا پڻ هڪ سنت آهي.
سائين جن جي هڪ وڏي وصف هي به آهي ته پاڻ حقوق الله پوري ڪرڻ لاءِ هميشه فڪرمند رهندا آهن ۽ انهن کي ادا ڪرڻ لاءِ ڪڏهن به روايتي سستيءَ جو مظاهرو ڪونه ڪيائون.
استاد محترم بحيثيت هڪ استاد ۽ هيڊماستر هئڻ جي، پڻ پنهنجي مٿان عائد فرضن ۾ ڪنهن به قسم جي ڪوتاهيءَ ۽ لاپرواهيءَ جو مظاهرو ڪونه ڪيائون. بلڪ انتهائي ايمانداريءَ سان شاگردن کي پڙهايائون، سندن زندگي سنواري وڏو اجر جو ڪم سرانجام ڏنائون. انتظامي ذميوارين کي به جنهن عقل ۽ تدبر سان نڀايو اٿائون، تنهن جو مثال ملڻ مشڪل آهي. اها سندن پيشي سان سچائي ئي آهي، جنهن جو پاڻ پورائو ڪَري ٻين جي لاءِ هڪ مثال پڻ قائم ڪيو آهي ته ڪيئن نه فرض شناسيءَ سان ئي معاشري ۾ حقيقي عزت ملي ٿي، جنهن جو طلبگار هر عام و خاص آهي.
سائين ارشاد احمد جن جي شخصيت لاءِ اڃا گهڻو لکجي سگهجي ٿو پر جيئن ته ٻين دوستن پڻ سائين جن جي علمي خدمتن تي پنهنجا تاثرات لکيا آهن، ۽ سندن تاثرات سان سائينءَ جي شخصيت کي وڌيڪ پرکي سگهجي ٿو.
سائين جن لاءِ آخر ۾ دعا آهي ته الله تعاليٰ کين آئنده جي زندگيءَ ۾ به حقوق الله ۽ حقوق العباد جي ادائگيءَ ۾ وڌيڪ توفيق ۽ مدد فرمائيندو رهي ته جيئن پنهنجي رب جي اڳيان نبي ڪريم صلي الله عليھ وآلھ وسلم جن جو هڪ ڪامياب اُمتي بڻائي. شالَ سائين محترم پنهنجي زندگيءَ ۾ سَدا خوش ۽ آباد هجي. (آمين)
اياز احمد سومرو
(مبارڪپور)
اسسٽنٽ پروفيسر (ڪيمسٽري)
گورنمينٽ ڊگري ڪاليج جيڪب آباد