بيشمار خوبين سان مالامال استاد
واديءَ مهراڻ سنڌ ڌرتي، ڪيترن ئي عظيم انسانن کي جنم ڏنو آهي؛ انهن ۾ شاعر، دانشور، اديب، سياستدان، بزرگ، درويش ۽ استاد وغيره اچي وڃن ٿا. اهڙن ئي عظيم انسانن مان هڪ بهترين استادن مان علم جي لاٽ ڦهلائيندڙ استاد ارشاد احمد ڀٽو جو نالو پڻ هڪ آهي.
مان جڏهن 1993ع ۾ ٽيون درجو پاس ڪري، ڳوٺ مير مهراڻ خان بجاراڻيءَ کان ڳوٺ مبارڪپور ۾ آيس ته منهنجو والد صاحب مون کي گورنمينٽ بوائز پرائمري اسڪول مبارڪپور ۾ چوٿين درجي ۾ داخلا وٺرائي ڏني.
واضح ڪندو هلان ته ڳوٺ مير مهراڻ خان بجاراڻيءَ جيڪو هينئر ڪرمپور ويجهو ڪشمور ضلعي ۾ آهي.
هتي مبارڪپور ۾ مون کي نوان دوست ۽ نئون ماحول مليو. نئون اسڪول ۽ نوان استاد ۽ نئون تعليمي ماحول مليو، اسان کي چوٿين ڪلاس ۾ استاد نواب علي مهر پڙهائيندو هو. جيئن ته سائين جن جي اسڪول ۾ مسلسل غير حاضر رهڻ ڪري، اسان جو ڪلاس ڊسٽرب ٿي رهيو هو.
هيڊ ماستر آفيس مان معلوم ٿيو ته سائين ٽيچر ٽريننگ ۾ آهي، جنهنڪري هو نه ٿا اچي سگهن.
ان کان پوءِ سائين ارشاد احمد ڀٽو جيڪو ٽيون ڪلاس لڳو لڳ اسان جي ويجهوئي پڙهائيندو هو.
سائين ارشاد احمد بيشمار خوبين سان مالامال استاد ٿي گذريو آهي. پنهنجي ٽيچنگ وارن ڏينهن ۾ هو تمام گهڻا وقت جا پابند ۽ صفائيءَ طرف به خاص خيال رکندا هئا، شاگردن کي پڻ صفائيءَ جي تمام گهڻي تلقين ڪندا هئا.
اسين سائينءَ وٽ صرف ٽي مهينا پڙهياسين. بظاهر ته اهي ٽي مهينا هئا، پر سندن سکيا ۽ تربيت کي ڏسجي ته گويا اهي ٽي سال لڳندا آهن.
سائين، صبح جو روزانو سفيد پوشاڪ ۽ مٿان ڪاري رنگ جي واسڪيٽ پهري وڏي دٻدٻي سان اسيمبليءَ ۾ ايندا هئا ته هرهڪ ٻار بغير ٻڌائڻ جي فُل ڊسيپلين ۾ اچي ويندو هو. سائين ارشاد احمد جو هر سال ڪلاس بوائز پرائمري اسڪول ۾ گلاب جي گل جيان ڏيک ڏيندو رهيو.
سائينءَ جي بهترين خوبين ۾، ريگيولر هئڻ شاگردن کي ريگيولر بڻائڻ، صفائي سٿرائي ۽ ڪوئز ڪامپيٽيشن ڪرائڻ نمايان ڪردار رکندا هئا.
سياري جي صبح جو ٻاهر بئنچون ڪڍرائي خوبصورت سج جي ڪِرڻن تي جڏهن سائين چٽي تلفظ سان ۽ وڏي آواز ۾ صورتخطي لکرائيندا هئا ته نه لکندڙ ٻار به لکڻ طرف مائل ٿي ويندو هو.
اهڙن محنتي ۽ جفاڪش استادن کي سچ ته حڪومت طرفان وڏي اعزاز ۽ انعامن سان نوازيو وڃي.
فرانس جي عدالت ۾ استاد کانسواءِ ڪنهن کي به ڪُرسي نه ڏني ويندي آهي. اهڙيءَ طرح جاپان ۾ پوليس کي استاد جي گرفتاريءَ لاءِ سڀ کان پهرين حڪومت کان اجازت وٺڻي پوندي آهي. پر افسوس سان چوڻو ٿو پوي ته اسان جي ملڪ ۾ استادن کي بنيادي حقن کان محروم رکيو وڃي ٿو. جڏهن هو پنهنجي الائونس ۽ اسڪيل لاءِ مظاهرا ڪري حڪومت اڳيان آواز اٿارين ٿا ته کين پوليس هٿان تذليل ڪيو وڃي ٿو.
اڄ سائين پنهنجي عهدي تي فائز ناهن ليڪن ڏنل تعليمي خدمتون تاريخ ۾ هميشه ياد رهنديون.
مان جڏهن مهراڻ ڪاليج ٺل ۾ پڙهائيندو هئس ته هڪ ڪلارڪ محترم سعدالله مهر کي مبارڪپور شهر جو هئڻ ناتي پنهنجو تعارف پيش ڪيم ته سائين يڪدم استاد ارشاد احمد ڀٽو صاحب لاءِ پڇيو. هن ٻڌايو ته سائين محترم سان ماضيءَ ۾ بهترين دوستاڻا تعلقات هئا. ان مان ثابت ٿئي ٿو ته سائين سماجي زندگيءَ ۾ به هڪ وڏو نانءُ آهي.
مان نهايت شڪرگذار آهيان پنهنجي ڀاءُ اويس ڀٽو جو. جن مون کي ڪال ڪري، سائين جن جي شخصيت تي شاگرد هئڻ ناتي ڪجهه لکڻ لاءِ چيو ۽ اُتساهيو.
پر اهو اسان مٿان فرض عائد ٿئي ٿو ته پنهنجي پيشي سان سچو هئڻ جو ثبوت ڏيندڙ استادن جي شان ۾ ٻيو نه کڻي چند سٽون ضرور اسان کي لکڻ گهرجن.
مان ڌڻيءَ در دعاڳو آهيان ته الله تعاليٰ سائين محترم کي سٺي صحت ۽ وڏي ڄمار عطا ڪري. (آمين)
محمد عالم مَلڪ/مبارڪپور
ليڪچرار، پاڪستان اسٽڊيز
سينٽ جونز ڪاليج
جيڪب آباد