بهار
آءٌ گهمندي رهيس.... ڦرندي رهيس.... جتي.... شبنم جي موتين جو فرش آهي.... ۽ آءٌ انهيءَ ملڪ جي طرح اچي رهي آهيان.... جنهن جي پيرن ۾ شبنمي هيرا ۽ جواهر لڳل آهن.....
آءٌ گهمندي رهيس.... ڦرندي رهيس...... جتي...... سرخ گلاب ۽ سوسن اڀرن ٿا..... ۽ آءٌ انهيءَ حسين نازنين وانگر اچي رهي آهيان.... جنهن جي سنهري وارن ۾ گل ئي گل هجن.....
آءٌ گهمندي رهيس..... ڦرندي رهيس..... جتي..... ڀونئرا گلن جو رس ٿا چوسين.... ۽ آءٌ ان ڀونئور وانگر اچي رهي آهيان..... جنهن جي چپن تي گلن جي چمندي چمندي..... چمين جا داغ پئجي ويا هجن.....
آءٌ گهمندي رهيس..... ڦرندي رهيس..... جتي...... ساوا چهچ ميدان، جبل ۽ ماٿريون آهن..... ۽ آءٌ ان پکيئڙي وانگر اچي رهي آهيان..... جو سڄو ڏينهن ٻاهر گذاري، شام جو پنهنجي آکيري ڏانهن موٽي.....
هُوءَ ۽ آءٌ
هوا چوڻ لڳي..... ”اي نازنين! ٻاهر اچ ته گڏجي راند ڪيون“
چنڊ چيو..... ”اي حسينه! هيڏانهن ته اچ، آءٌ تنهنجي ڪري آيو آهيان“
تارن چيو..... ”اسين تنهنجي ضرورت محسوس ٿا ڪريون“
مون چيو..... ”اي محبوب! اچ، آءٌ تنهنجو ڪڏهين کان منتظر آهيان“
هوا وري چوڻ لڳي..... ”اي جادوگرڻ! آءٌ تنهنجي ئي ڪري..... خاموش ۽ صبر سان..... نهايت خاموشيءَ سان سرد آهون ٿي ڀريان“
چنڊ وري چيو..... ”اي حسن جي ديوي! مون تنهنجي ئي واسطي چهرو زرد ڪيو آهي“
تارن وري چيو..... ”ايسن سڀ تنهنجي لاءِ منتظر آهيون“
مون وري چيو..... ”اي محبوبه! اچ، مون وٽ اچ..... آءُ تنهنجو ڪڏهوڪو منتظر آهيان.“
هوا..... ساري رات سرد آهون ڀريندي رهي.....
چنڊ..... زرد چهري سان هيٺ مٿي.... تمام مٿي.... صبح تائين انتظار ڪندو رهيو.... تارن جون منتظر اکڙيون پٽجڻ ۽ پورجڻ لڳيون.....
مگر..... هوءَ ۽ آءٌ..... ٻئي اڃا تائين...... ڳالهائي رهيا هئاسين..... آهستي... آهستي.....
چورايل خط
سوشيلا ڏانهن
سوشيلا!
ڪراچيءَ لوٽڻ کان پوءِ پريم پلٽو کاڌو. ان کي جيئري رکڻ لاءِ سڀ ڪجهه موجود ٿي ويو. راتيون اونداهيون ٿي ويون. ڏينهن لوڇ پوڇ ۾ گذرڻ لڳا. انهيءَ اٿل پٿل دل ۽ دماغ کي پاگل پن جي درجي تي پهچايو. آءٌ سواءِ ڪنهن خيال جي سارو وقت تنهنجي ئي يادگيريءَ ۾ گهارڻ لڳس. مون کي پروڙ به هئي ته تون هرگز منهنجي ٿي نٿي سگهين. مگر دل کي ڪينءَ سمجهايان پريت جي ريت نرالي آهي. تنهنجي رسيلن نيڻن جي اشارن مون کي منجهائي ڇڏيو. تنهن کان پوءِ ڇا ٿيو.
مون لاءِ رات ڏينهن ننڊ حرام ٿي ويئي- سيني ۾ هلڪو هلڪو درد، دل ۾ مٺو مٺو سور جاڳي اٿيو. انهيءَ ڏينهن کان منهنجي حالت ٻي ٿي پئي. سوشيلا اهو هڪڙو داستان آهي، منهنجي مرضي ناهي ته آءٌ توکي ٻڌايان. آرزو اٿم ته شل منهنجي دل جي حالت جو تون اندازو لڳائي سگهين. جيڪڏهن تنهنجي دل ۾ منهنجي لاءِ پريت جي ڪڻي آهي. جيڪڏهن تنهنجي دل پٿر جي ناهي ته کڻي ٻاهران نه ئي سهي پر اندردوني طرح محسوس ڪري سگهندينءَ ته سچ پچ ڪو ستايل آهي. جنهن جي زبان بند آهي.... خاموش آهي، مگر ان جي خاموشيءَ ۾ ضرور ڪو نه ڪو سوال آهي. سوشيلا ڪنهن چيو آهي.
چمن ۾ آهه ماتم بي نصيب غنچي جو،
جو رات هڪڙي به شاخ تي نه رهيو.
ها چمن ۾ ماتم هوندو. هن جي شاخ تي نه رهڻ جو! مگر آه.....! هتي ته هڪڙي گهڙي به اهڙي ڪانهي جنهن کان پوءِ آرام نصيب ٿئي. ته پوءِ رات ڏينهن ۾ تفاوت ڪهڙو! شاخ تي رهڻ ۽ نه رهڻ جو غم ڪهڙو! مون کان سواءِ ماتم ڪرڻ وارو ڪهڙو! اڪيلائي آهي جا مددگار آهي ۽ دل کي تسلي آهي ته هيءَ آهي:
جڏهين ٻيو ڪوئي ڪونهي،
شايد ويسين ٿو تون مون وٽ.
هي خط لکندي ان جريت کان ڪم وٺي رهيو آهيان. پر انهيءَ همت جي صدقي جنهن مون کي توسان ٻن چئن ڏينهن گهارڻ جو موقعو ڏنو؛ اميد اٿم ته مون کي جواب لاءِ وڌيڪ منتظر نه ڪندينءَ. آسرو اٿم ته هيءَ خط توکي عجب ۾ نه وجهندو. جيتوڻيڪ منهنجي زبان پريم جي اپٽار کان خالي رهي آهي ته به منهنجي ڪمزور اکڙين توکي سنيهو ضرور پهچايو هوندو. توکي معلوم آهي. پاڻ گڏ هئاسين...... پوءِ جڏهن سامهون حشر ٿئي برپا
ڪريان اظهار تمنا ڪيئن؟
شروعات مون ڪئي آهي..... باقي تنهنجي جواب جو انتظار اٿم..... تنهنجو رميش
رميش!
خط پهتو، لکان ته ڇا لکان. تنهنجي درديلي خط منهنجي دل تي اونو اثر ڪيو آهي. آءٌ سمجهان ٿي ته تون ضرور دکي آهين، تنهنجي خط جو هڪڙو هڪڙو لفظ منهنجي دل تي نشتر ٿي چڀڪيو آهي.
مگر جڏهين مرد جي بيوفائي ڏانهن نظر ٿي ڪيان ته دل ڏڪيو وڃي. شروعات کي ڇڏي انجام کي ٿي سنڀاليان ته آهه! هن مٽي جي پتلي، بيوفائي جي بوتي جي ڪشش ڪهڙي نه رنگين آهي، پر ان جي پڇاڙي ڪهڙي نه خوفناڪ.سچ آهي ته رميش! اهو ئي خيال مون کي بيهوش ڪيو ڇڏي. دماغ چڪر کايو وڃي. اف! مرد ڪيترو نه فريبي ۽ چالاڪ آهي. پٿر وانگر سخت پر ميڻ وانگر نرم. مطلبي، ڌوڪيباز ڪنهن جي ڳڻڻ ڳائڻ تي اچي ته زمين آسمان ڏڪايو ڇڏي. رميش! ڇا تون ئي ٻڌائي ته عورت اهڙي سهڻي آهي جو سڄي دنيا جو حسن منجهس اچي واسو ڪري! نديءَ جي وهندڙ پاڻيءَ ۾ ان جي جهلڪهجي. شفاف چشمي ۾ ان جي تصوير ڇلڪي. صبح جو مٺڙي هير ئي رڳو ان جا ئي رسيلا گيت ٿي ڳائي. ڇا دنيا جو ذرو ذرو عورت جي ڪري ئي وجود ۾ آيو آهي؟ ڪهڙا نه فريب ڏيندڙ آهن اهي اکر، عورت کي بيوقوف بنائڻ لاءِ! ڪهڙا نه وڻندڙ پردا عياري لڪائڻ لاءِ! مون لاءِ ته پريم جي هيءَ قيمت آهي ته پريم پاگل پڻو آهي. چريائي آهي، جا ٿيو پوي. لهيو وڃي ته سڀ ڪجهه ٿيو اڏاميو وڃي. ها آءٌ چوان ٿي ته پريم جي ريت مرد لاءِ اها آهي ته جيسين ڪو پريم ڪندو رهي ته پريم آهي ۽ پوءِ....... بس.......
پريم به وري ڪهڙو ته ٻيو سندس غلام ۽ نوڪرياڻي ٿي رهي. زباني وعدن جي ڪمي ڪانهي پريم هي آهي پريت هيءَ آهي ريت هوءَ آهي. پريت دنيا جي ٻنڌڻن کان آزاد آهي وغيره وغيره.
رميش! اهي بيقراريون، آه زاريون، اونداهيون راتيون...... آءٌ نٿي سمجهان، ڇا جي لاءِ آهن. ڇا تون انهن ۾ شاديءَ جي تصوير ٿو ڏسڻ چاهين ڇا خط به انهيءَ ڪري لکيو اٿئي ته آءٌ ڀنڀلجي آئينده تنهنجي ٿي رهان؟ هائو تنهنجو اهو ئي خيال هوندو....... پر افسوس آءٌ اهڙي خيال تي همراءِ ٿي نٿي سگهان. پريم جي دعويٰ ڪرڻ ۽ ان جي شاديءَ جو پوش چاڙهڻ جهڙو دفتريءَ تي بخمل چاڙهڻ آهي. پريت اها هئڻ گهرجي جا معصوم هجي زبان سان نه پر دل سان هجي.
زياده ڇا لکان. مون کي اهو ڪجهه سمجهه جو تون آهين. تو رباب کي ڇيڙيو ۽ تارون وڄڻ مگر فرق سو اهو آهي. تنهنجي تمنا آهي ته منزل تي جلد پهچين، منهنجي مرضي آهي ته پريم جو رستو اڃا اڙانگو ٿئي. تنهنجو پريم پوڄا جي لائق آهي مگر تنهنجي طبيعت نه...... آخر تون به ته انهن مان آهين جن کي آءٌ ڌڪاريان ٿي.ان ڪري تون مون کي ياد ڪندو رهه ۽ آءٌ توکي ياد ڪندي رهنديس.
تنهنجي سوشيلا-