ناول

موٽڻ جنين مهڻو

ھي ڪتاب مشھور يورپين ليکڪ هنري رائڊر هيگرڊ جي جڳ مشهور ناول Allan Quartermain جو ترجمو آھي، جنھن جو سنڌيڪار شاعر ۽ ليکڪ علي نواز ڏاھري آھي.
پنھنجي نوعيت جو نھايت دلچسپ، سبق آموز ناول، زندگيءَ جي لاهن چاڙهن جا اهڙا ته چٽا عڪس پسائي ٿو، جن ۾ همت ۽ حوصلي جي قوت پاڻمرادو مايوسي ۽ ٿڪاوٽ مٿان حاوي ٿيندي ٿي وڃي، هن ناول ۾ ليکڪ هڪ ڪردار جي طويل سفر جي ڪٿا ۾ رڻ پٽ، زميني حياتيات سان ويڙهه، رومانس ۽ سامونڊي مشڪلاتن سان منهن ڏيڻ جي سگهه کي اڀارڻ ۾ مڪمل ڪامياب نظر اچي ٿو، اهوئي سبب آهي جو هن ناول کي فلمبند ڪندي هالي ووڊ جي فلمسازن خوب ناڻو ڪمايو.
Title Cover of book موٽڻ جنين مهڻو

ميلاپ

هاڻ مان هڪ اهڙو واقعو بيان ڪرڻ وارو آهيان جنهن سان خبر پئي ٿي ته رب وڏو غفور، رحيم ۽ ڪريم آهي. رب جڏهن چاهي ته هر وڏي مشڪل آسان ٿي پوي ٿي. مان ۽ گڊ هنري کان ڪجهه قدم اڳيان چشمي جي ڪناري سان چهل قدمي ڪري رهيا هئاسين جيڪو نخلستان کان ٻاهر نڪري ڪٿي غائب ٿيو ٿئي ويو جو اوچتو منهنجا قدم جهڙو ڪر زمين ۾ ڄمي ويا ۽ حيرت مان منهنجون اکيون ڦاٽي ويون، مون کي پنهنجي اکين تان اعتبار ئي کڄي ويو، مون کان ڪي ويهه گز کن پري کجور جي هڪڙي وڏي وڻ هيٺان هڪ جهوپڙي ٺهيل هئي.
”هيءَ جهوپڙي هتي ڪٿان آئي؟ اهو ڪير ٿو ٿي سگهي جنهن دنيا جي هل هنگامن کان منهن موڙي هتي اچي پناهه ورتي آهي؟ يا ڪو درويش آهي جيڪو اڪيلائيءَ ۾ پنهنجي پالڻهار جي عبادت ۾ مصروف آهي ۽ تن کي تسا ڏئي من ماري رهيو آهي”. مان سوچڻ لڳس.
اوچتو جهوپڙيءَ جو دروازو کليو ۽ هڪڙو انگريز منڊ ڪائيندو ٻاهر نڪتو جنهن پنهنجي بدن کي ڪافرن وانگر ڪنهن کَل سان لپيٽي ڇڏيو هو، ۽ سندس ڏاڙهي تمام گهڻي وڌي آئي هئي ۽ هو پاڻمرادو اسان ڏانهن وڌيو.
”ڪٿي مان خواب ته نه پيو ڏسان” مون سوچيو، ڪوشڪاري به شڪار جي تلاش ۾ ههڙي ٻرندڙ رڻ ۾ ايترو پري نٿو رهي سگهي.
هنري ۽ گڊ مون کان چند قدم اڳتي وڌي وڏي حيرت مان ان شخص کي ڏسڻ لڳا، هوءِ اڃان ٻه ٽي قدم مس وڌيا جو ان انگريز زوردار نعرو هڻيو ۽ پنهنجي ٽنگ کي گهليندو، لنگڙائيندو وڏي تيزيءَ سان اسان طرف وڌيو، هنري جلدي وڃي انهيءَ وٽ پهتو.
”اوه،،،، يا خدا،،، تنهنجا لک شڪر،،، هيءَ ته منهنجو ڀاءُ جارج آهي”. هنريءَ جي چهري تي خوشي رقص ڪرڻ لڳي.
هڪڙو ٻيو شخص جنهن جي چمڙي ڪاري هئي سو جهوپڙيءَ مان نڪري اسان طرف آيو ۽ ويجهو پهچي خوشيءَ مان نچڻ لڳو.
”ميڪوميزن!” ان چيو “مون کي سڃاتئي؟ مان جم آهيان،، جم،، موڪلائڻ مهل تو جيڪا چٺي مون کي لکي ڏني هئي سا خدا ڄاڻي الائي ته ڪٿي ڪِري گم ٿي وئي ۽ اسين ٻن سالن کان هن ئي ريگستان ۾ پيا آهيون”.
”تڏهن ته ان لاغرضيءَ جي سزا توهان جام ڀوڳي آهي”. مون کلندي چيس،
”جارج مان ڏاڍو مايوس ٿي ويو هوس، مون ته سمجهيو ته تون خوانخواسته مري به وئين، تنهنجي تلاش ۾ مان آخر ڪوهه سبا جي هُن پار کان به ٿي آيس”. ۽ هنري ۽ جارج هڪٻئي کي ڀاڪرن ۾ ڀڪوڙي زاروقطار روئڻ لڳا. جن جي ڳوڙهن هنن جي پراڻين عداوتن کي وهائي دلين کي ڌوئي صاف ڪري ڇڏيو.
”ٻه سال اڳ مان سليماني خزاني جي تلاش ۾ نڪري آيو هوس ۽ هتي پهچي هڪڙي شاهي ڇپ منهنجي ٽنگ تي اچي ڪِري، جنهن ڪري مان نه اڳتي وڌي پئي سگهيس ۽ نه پٺتي وري پئي سگهيس. بس اتي ئي پيو هوس” جارج هنري کي پنهنجي وارتا ٻڌائي رهيو هو.
”نيول سڃاتئي مونکي؟” مون اڳتي وڌي پڇيو مانس.
”اڙي، مسٽر ڪوارٽرمين،،، تون؟،،، ۽ گڊ تون به،،،،؟” جارج خوشيءَ ۾ نه پئي سمايو.
رات جو مشعل جي چوڌاري اسان جارج جي ڪهاڻي ٻڌڻ ويهي رهياسين، ٻه سال اڳ هو اسٽانڊاز ڪرال کان سليماني خزاني جي ڳولا ۾ نڪتو هو. جارج کي اڄ ڏينهن تائين به ان ڳالهه جو پتو نه پيو ته مون جم کي ڪا چٺي ڏني هئي، جم به ڪڏهن ساڻس اهڙو ذڪر نه ڇيڙيو هو. هو ۽ جم بس اڻپوري ۽ ڌنڌلي ۽ ٻڌل معلومات جي سهاري اڳتي وڌي رهيا هئا، ۽ هڪ ڏينهن کجور جي هن صحرائي باغ ۾ پهتا هئا جو انهيءَ ئي شام جارج چشمي جي ڪناري تي ويٺو هو ۽ ان جي بلڪل مٿي کان جم هڪڙي ڀاري پٿر تي چڙهي ماکي لاهي رهيو هو جو اها ڀاري ڇپ اچي جارج جي ٽنگ تي ڪري ۽ سندس هڏين کي چڪنا چور ڪري ڇڏيائين.
”ٻن سالن کان مان ۽ جم اتي ئي پيا آهيون، جم شڪار ڪري ايندو آهي جنهن مان مڙئي پيٽ قوت ڪري وٺندا آهيون”. جارج ٻڌايو. “اڃان گذريل رات ئي مون جم کي چيو هو ته مون کي اتي ئي ڇڏي تون اسٽانڊاز ڪرال هليو وڃ ۽ اتان ڪجهه ماڻهو وٺي اچ جيڪي پاڻ کي هن صحرا مان ڪڍي هلن، جم به سڀاڻ روانو ٿيڻو هو. مون کي اميد ته ڪانه هئي ته هُو ڪو واپس موٽي ايندو، بحرحال رب پاڪ جا لک شڪر ۽ ڪروڙين ڪرم جو توهان اچي ويا آهيو”.
۽ پوءِ هنري پنهنجو داستان شروع ڪيو ۽ “الف” کان “ي” تائين جارج کي ٻڌايو.
مون جڏهن ڪجهه هيرا ڪڍي جارج کي ڏيکاريا ته جارج چوڻ لڳو “واقعي يار! توهان جا اهي ڪشٽ ڪشالا اجايا نه ويا، باقي مان پنهنجي ٽنگ وڃائي به ڪجهه حاصل نه ڪري سگهيس”. ۽ هن جي اکين ۾ پاڻي تري آيو.
”اهي هيرا ڪوارٽرمين ۽ گڊ جي ملڪيت آهن”. هنري ٻڌايس.
مان سوچ ۾ پئجي ويس ۽ پوءِ گڊ سان صلاح ڪري هنري کي چيم ته “هنن هيرن مان ٽيون حصو تون پنهنجي لاءِ کڻ، جيڪڏهن توکي نه کپن ته ڀلي جارج کي ئي ڏئي ڇڏجانءَ”.
هنري ان ڳالهه تي راضي ٿي ويو.
۽ هاڻ منهنجو خيال آهي ته هن داستان کي هتي ئي ختم ڪجي، ڇو ته جارج اسان سان گڏ هو ۽ سندس ٽنگ مڪمل طور ناڪاره بڻجي چڪي هئي جنهن ڪري اسٽانڊاز ڪرال پهچڻ ۾ اسان کي ڪافي عرصو لڳي ويو. اسٽانڊاز ڪرال رواني ٿيڻ جي ڏهين ڏينهن اسين واپس اتي پهتاسين جتي پنهنجو سامان ۽ بندوقون پوڙهي ڪافر وٽ امانت طور رکي ويا هئاسين. جيڪي واپس کڻي روانه ٿياسين ۽ نيٺ ڊربن پهچي وياسين. ڪجهه ڏينهن منهنجي گهر مهمان رهڻ کان پوءِ هنري، جارج ۽ گڊ مون کان موڪلائي انگلينڊ روانه ٿي ويا. ۽ مان ته اڳواٽ ئي پنهنجي قارئين کان موڪلايو ويٺو آهيان، منهنجي خيال ۾ اهو ٻڌائڻ جي ضرورت به ڪانهي ته هنري ۽ گڊ اڄ به منهنجا گهاٽا دوست آهن ۽ اسان جو هڪٻئي سان خط وَ ڪتابت ذريعي رابطو رهندو آهي، ۽ هيرن اسان کي امير ترين شخص بڻائي ڇڏيو آهي. صرف هڪڙي ننڍڙي هيري جي قيمت مون کي هڪ لک ست هزار هڪ سئو ڊالر ملي آهي. باقي وڏن هيرن جي قيمت ڏيڻ کان آفريڪا توڙي انگلينڊ جا جوهري عاجز آهن.

اهي اٿو پنهنجا احوال، ٻيو مڙئي خير.