متحرڪ ڪهاڻيڪار : فرزانه شاهين

رسول ميمڻ، ڪهاڻي کيتر ۾ اهو نانءَ آهي، جيڪو بغير ڪنهن فل اسٽاپ ۽ ڪاما جي لکندو رهيو آهي ۽ ڪهاڻيءَ سان سندس اٽوٽ ۽ سنجيده رشتو آهي. هُو هڪ بهترين ڪهاڻيڪار آهي جنهن ڪهاڻيءَ کي نئون ڍنگ ۽ انداز ڏنو. هن ڪهاڻيءَ جي ميدان ۾ نت نوان تجربا ڪيا ۽ ڪهاڻين جي نواڻ جي عنصر کي ظاهر ڪيو. هي اهو نفيس لکندڙ آهي جنهن نازڪ ۽ نفيس موضوع کڻي انهن کي دلڪش انداز ۾ پيش ڪيو. رسول ميمڻ جي تخليقي فن تي پنهنجي انفراديت غالب آهي. هن جو فن مختلف خوبين سان هڪ همه گير صفت بنجي پيو آهي، جو اهي خوبيون ڪڏهن به ڪهاڻيڪارن ۾ يڪجا نظر نه ٿيون اچن. فڪري عظمت ۽ فن جي عظمت ۾ قريبي رشتو هوندو آهي جنهن مان ئي هڪ سُٺي ڪهاڻي جنم وٺندي آهي، فنڪار اڪثر زندگيءَ جي پکڙيل مواد مان ئي تصويرون ٺاهيندا آهن، ليڪن ربط ۽ آهنگ صرف ڪهاڻيڪارن جي فڪر مان ئي پيدا ٿيندو آهي. جنهن ڪري ئي ان مان هڪ دائمي وحدت جي تاثير اڀري ٿي. اها ساڳي خوبي ڊاڪٽر رسول ميمڻ جي فن ۾ ملي ٿي. ليڪن ان سان گڏ هن وٽ جذبي جو به گهڻو حصو آهي، ان ڪري هو صرف مشاهدي جي رنگين تصوير ڏيکارڻ تي اڪتفا نه ٿو ڪري بلڪه ان تصوير جا خدو خال اهڙي طرح ظاهر ڪري ٿو ۽ پڙهندڙ کي ڏيکاري ٿو جو ساڳي لمحي ۾ دل اندر درد به محسوس ڪن ٿا ليڪن سندن چپن تي هلڪي مسڪراهٽ به تري ايندي. ڊاڪٽر رسول ميمڻ زندگيءَ کي بدلائڻ جي خواهش ۽ بهتر زندگيءَ جي تشڪيل لاءِ اشارو به فراهم ڪري ٿو. هو پنهنجي دور جي باطني قوتن کي بي نقاب ڪري استحصالي ادارن ۽ ذهنيت خلاف چوڌاري جنگ لڙي ٿو. رسول ميمڻ ڪهاڻيون هنگامي واقعن کان فورن متاثر ٿي لکيون آهن. هو پنهنجي اردگرد جي ماحول ۽ حالات کي گرفت ۾ آڻي ڇڏي ٿو. هن وٽ ذهانت آهي، فوري اثر قبول ڪرڻ وارو مزاج آهي. سندس ڪهاڻين جي پهرين مجموعي “امن جي نالي” ۾ سندس سڀئي ڪهاڻيون اهڙن ئي موضوعن جي نمائندگي ڪن ٿيون. “بستيون ۽ پستيون” افسانو، رسول ميمڻ جي منظر ڪشيءَ ۽ ڪردار نگاريءَ جو نادر نمونو آهي، هن افساني ۾ اهڙي بستيءَ جو منظر چٽيو ويو آهي، جتي بک، بيروزگاري، مفلسي ۽ مجبوريءَ جو راڄ آهي، جتي نه رڳو گند ۽ ڪچري جا ڍير آهن پر انساني سماج جي بڇڙايُن ۽ گندگين جا انبار آهن، انسان، ان جي ماحول، ڇيهون ڇيهون ٿيل زندگي جي عڪاسي، رسول ميمڻ جي مشاهدي جي قوت ۽ حساس دليءَ جو چٽو ثبوت آهي. ائين ٿو لڳي ته نه رڳو ليکڪ ان بستيءَ ۾ رهي انسانن جي اهنجن کي محسوس ڪري ٿو پر اهو درد سندس لفظن ۾ به چٽو آهي.
رسول ميمڻ جون ڪهاڻيون انقلابي سوچ ۽ سنڌيت جي جذبي سان سرشار آهن، سندس ڪهاڻي لکڻ جو پنهنجو ئي نرالو انداز ۽ اسلوب آهي، وقت سان گڏ ڪهاڻين جي فن ۾ جدت پيدا ڪرڻ جي ٽيڪنيڪ کان به بخوبي واقف آهي. اهو ئي سبب آهي جو سندس ڪهاڻين به وقت پٽاندر سفر ڪيو آهي، انهن ۾ به اها جدت آهي ۽ نواڻ جو آهنگ ملي ٿو. ڪهاڻي کيتر ۾ ڪهاڻي لکڻ جي کوٽ شدت سان محسوس ڪئي وڃي ٿي. پر رسول ميمڻ ان کوٽ کي ڪنهن حد تائين پورو ڪيو آهي ۽ پنهنجي حصي جو ڪم نهايت سنجيدگيءَ ۽ خاموشيءَ سان ڪندو رهيو آهي. ادب جي واڌ ويجهه لاءِ هُن پنهنجو ڪردار ادا ڪيو آهي. هن جي مختصر ڪهاڻين ۾ هڪ معيار پيمانو آهي، جنهن جي اندروني خوبين سبب ئي سندس فن چمڪي پيو، ڊاڪٽر رسول ميمڻ پنهنجي پڙهندڙن ۾ ان ڪري به ڪشش رکي ٿو جو هو فن جي تقاضائن کي پنهنجي ڪهاڻين ۾ احسن طريقي سان پورو ڪري ٿو. هو هڪ حقيقت نگار قومي درد رکندڙ مفڪر هئڻ سان گڏ هڪ فنڪار به آهي، سندس ادبي تجربو فنڪارانه خوبين سان ٽمٽار آهي...
رسول ميمڻ صاحب هن سفر ۾ لاڳيتو محنت ۽ جذبي سان پنهنجو سفر جاري ساري رکيو آهي ۽ اڳتي به دعا آهي ته سندس هي سفر انهيءَ حوصلي ۽ همت سان جاري رهي ۽ هُو سنڌي ادب کي مالا مال ڪندو رهي ۽ سندس بي بها ڪتابن ۾ اضافو ٿيندو رهي ۽ پڙهندڙ انهن ڪتابن مان حيرتون دريافت ڪندا رهن، جيڪي حيرتون صرف رسول ميمڻ جي ئي ڪهاڻين ۾ آهن.

•

شخصيتون ۽ خاڪا

رسول ميمڻ (پوپٽ نمبر)