معلومات جي جهان ۾ جهاتي ڪ
● انسان هڪ سال ۾ ستاويهه مڻ پاڻي پيئندو آهي.
●يونان ملڪ ۾ هڪ اهرو علائقو آهي،جتان جا مانهو هر وقت “ڪارو لباس” پائيندا آهن، ڇو ته سن 1832ع ۾ ترڪن پاران شڪست کائڻ بعد اهي اڄ تائين ڪارو لباس پائي، پنهنجي شڪست جو سوڳ ملهائيندا آهن.
●فيبروري،مارچ ۽ نومبر جا مهينا ساڳي ڏينهن کان شروع ٿيندا آهن
●ڪو به جسم جيترو بلنديءَ تي ويندو،اوترو ان جو وزن گهٽبو ويندو
● ڪائنات ۾ هر شيءَ گرميءَ ۾ واڌ کائيندي آهي ۽ سرديءَ ۾ سوس،پر پاڻي گرميءِ ۾ گهٽبو ۽ سرديءَ ۾ واڌ کائيندو آهي
●برسات وقت کنوڻ اڳ ٿيندي آهي ۽ آواز پوءِ ٿيندو آهي،ڇو ته روشنيءَ جي رفتار آواز کان تيز آهي ۽ منهنجا سائين چمڙي کي ڏسڻ لاءِ اکيون ناهن هونديون.
محترم سامعين: انسائيڪلو پيڊيا آف برٽينيڪا سن 1868ع کان سن 1901ع تائين تيار ٿي،سمورا حق ۽ واسطا آمريڪي حڪومت وٽ محفوظ آهن ۽ اها 24 جُلدن تي مشتمل آهي.
● شمس العلماءُ جو لقب ڊاڪٽر عمر بن محمد دائود پوٽي کان سواءِ مولانا محمد حسين آزاد ۽ مرزا قليچ بيگ کي پڻ مليو.
● هندن جو مقدس ڪتاب “رامائڻ” جنهن لکيو ان جو نالو “بالميڪ” هيو ۽ هو ڪتاب لکڻ کان اڳ وڏو ڌاڙيل هو.
● جڳ مشهور شاعر فيض احمد فيض ٻي مها ڀاري جنگ ۾ فوج ۾ شامل هو ۽ پوءِ ڪراچيءَ جي هڪ ڪاليج جو پرنسپل بڻيو.
● سنڌ جو مشهور شاعر قادر بخش بيدل سن 1814ع ۾ روهڙيءَ ۾ پيدا ٿيو،سنڌي،عربي،اردو ۽ هنديءَ ۾ شاعري ڪيائين.
● مسلمان ڪيميا دان ابوبڪر بن ذڪريا الرازي ڪيميا جي عنوان تي ڪل 21 ڪتاب لکيا ۽ مسلمان شائنسدان موسيٰ جابر بن حيان 300 ڪتاب ڪکيا.
● سنڌيءَ ۾ پهريون مڪمل سفر نامو حاجي حسين بخش“مرتضائي” باريجي سن 1931ع ۾ “ڪراچيءَ کان ڪربلا تائين” نالي لکيو ۽ مشهوي مفڪر،طبيب ۽ مصنف ابنِ سينا جي مزار همدان ۾ آهي.
محترم سامعين: سنڌي ادب جو پهريون شاعر قاضي قاضن آهي
● چچ نامو اهو ڪتاب آهي جنهن ۾ ڪيترن ئي سياحن جو ذڪر آيل آهي
●مولانا محمد علي جوهر جيڪا اخبار ڪڍندو هيو ان جو نالو“ڪامريڊ” هيو
● مرد جي دماغ جو وزن 15.21 آئونس ۽ عورت جي دماغ جو وزن 14.52 آئونس آهي
●انساني جسم ۾ پاڻيءَ جو مقدار هڪ سؤ پائونڊ ۽ وزن ڏيڍ سؤ پائونڊ آهي
●سڪندرِ اعظم مصر 332 قبلِ مسيح ۾ فتح ڪئي
●پکين جا ڪل اٺ هزار ڇهه سؤ قسم آهن
●سن 59ع ۾ فرانس جو مشهور شهر “ليونز” باهه لڳڻ ڪري تباهه ٿي ويو
●دنيا جي پهرين جمهوري حڪومت حضرت عيسيٰء جي پيدائ کان اٽڪل ڇهه سؤ ورهيه اڳ “اٿينز” ۾ قائم ٿي
● همايون بادشاهه جو موت ڏاڪڻين تان ڪرڻ ڪري ٿيو.
محترم سامعين: سوره بقره جي فقط هڪ آيت حجته الوداع جي موقعي تي مڪي پاڪ ۾ نازل ٿي ۽ باقي پوري سوره مديني منوره ۾ نازل ٿي
●هجري سن 16 جولاءِ 622ع کان شروع ٿئي ٿو
● 30 سيپٽمبر 786ع اها مشهور تاريخ آهي،جنهن تي هڪ عباسي خليفو مامون پيدا ٿيو،هڪ عباسي خليفو هادي فوت ٿيو ۽ هڪ عباسي خليفو هارون تخت تي ويٺو
●قرباني ۽ جهاد جوحڪم سن 2 هجريءَ ۾ ٿيو
● خانه ڪعبه جي هڪ دروازي جو نالو“ بابِ النبي” آهي
● امام حنيفه نعمان بن ثابت رضه ولادت 80 هه ۾ ٿي ۽ وفات 150هه ڪوفي ۾ ٿي
●امام مالڪ بن انس رضه جي ولادت 93هه ۽ وفات 179ع مديني منوره ۾ ٿي
● امام محمد بن ادريس رضه ولادت 150هه غزه ۽ وفات 204هه مصر ۾ ٿي
●امام احمد بن حبل رضه ولادت 164هه ۽ وفات 241هه بغداد ۾ ٿي
● خليفي هارون الرشيد ۽ سندس گهر واري زبيده مڪي ۾ پاڻي آڻڻ لاءِ هڪ واهه “ زبيده واهه” کوٽايو● مسجد نبوي جي زمين حضرت ابوبڪر رضه خريد ڪئي ۽ صلحِ حديبه جو متن حضرت عليء تحرير ڪيو.
سائين منهنجا: ويانا شهر کي رات جي نغمن جو سر زمين سڏيو وڃي ٿو
● تبت ملڪ کي ”دنيا جي ڇت” سڏيو ويندو آهي ۽ اڀرندڙ سج جي زمين جاپان کي سڏيو ويندو آهي
● ٻيٽن جو ديس اندونيشيا،نوابن جو شهر حيدرآباد دکن ۽ ڪيڪن جو ملڪ اسڪاٽ لينڊ آهي
● هوائن جو شهر شڪاسو،ڀارت جو روم دهلي،بحرِهند جو موتي سريلنڪا،لونگن جو شهر زنجبار،ريگستان جو چمن حبشا،گرجا گهرن جو شهر برسٽل،مندرن ۽ پادرين جو شهر مدراس ۽ يورپ جو ڪشمير سوئٽزرلينڊ کي چيو وڄي ٿو،شاعرن جو شهر فلورنس روم، گنبذن جو شهر استنبول،ڳاڙهين عمارتن جو شهر ڪوريا ۽ گلابن جو شهر شيراز آهي
● ڪولمبيا کي مانگر مڇن جي گاديءَ جو هنڌ،ترڪيءَ کي يورپ جو بيمار مرد ۽ سڊنيءَ کي ڏکڻ جي راڻي سان ياد ڪيو ويندو آهي
●نيو يارڪ جو پراڻوپ نالو نيو ايمسٽرڊم،آگره جو پرانو نالو جيپور،استنبول جو پراڻو نالو قسطنطنيه آهي
●دنيا جو سڀ کان بلند شهر“آڪن ڪوئليڪا” چلي،سڀ کان هيٺ برازيل ۽ دنيا جو گرم هنڌ “عزيزه ” لبيا آهي.
محترم سامعين: سج زمين کان نوَ ڪروڙ ٽيهه لک ميل پري آهي
● چنڊ جي وچ ۾ نوَڪروڙ ستاويهه لک ٻاهتر هزار ميل جو مفاصلو آهي
●سج جي چوڌاري زمين پنهنجو هڪ چڪر ٽي سؤپنجهٺ ڏينهن پنج ڪلاڪ اٺيتاليهن منٽن ۽ ڇائيتاليهن سيڪنڊن ۾ پورو ڪندي آهي
● سج جي چوڌاري گردش ڪندي زمين سج جي ويجهو جولاءِ مهيني ۾ ۽ سج کان پري ڊسمبر مهيني ۾ ٿي ويندي آهي
● سج جي ڪشش زمين جي ڀيٽ ۾ اٺاويهه ڀيرا وڌيڪ آهي
● سج ٻين گئسن جي ڀيٽ جو مقدارگهڻو آهي
● سج جا شعلا هڪ سؤ پنجٽيهه هزار ميل بلند آهن
● پنجاهه سير وزن سج تي هڪ هزار چار سؤ سير ٿي ويندو
● سج گرمي جو هڪ ڀاڱي ويهه ڪروڙهون حصو زمين تي پهچي ٿو
● سج جي طرف زمين هڪ سيڪنڊ ۾ ڇويهه هزار ڇهه سؤ ميل سفر ڪري ٿي
● سج کير ڌار جي چوڌاري پنجويهه ڪروڙ وهين ۾ پنهنجو چڪر پورو ڪري ٿو
● سج زمين کان ٽي سؤدفعا وڏو آهي ۽ سج گرميءَ جو درجو ٻه ڪروڙ نوي لک فارن هائيٽ آهي
محترم سامعين: هن دنيا ۾ جيتري به ڄاڻ حاصل ڪجي، اها اوتري ئي گهٽ آهي. ڄاڻ جو خزانو تمام گهڻو وڏو آهي، جنهن مان جيڪڏهن چند موتي به هٿ اچي وڃن تڏهن به ماڻهوءَ جو ذهن اتم بڻجي وڃي ٿو. هن دنيا ۾ جنهن جي جيتري جهولي هوندي ان کي ڄاڻ خزاني مان اوترا ئي موتي ملندا.
● مشهور سائنسدان الفريڊ نوبل 21 آڪتوبر 1833ع ۾ پيدا ٿيو
● سڪندرِاعظم جي ماءُ جو نالو اولمبايس ۽ پيءُ جو نالوفيليقوس هو
● اڪبر بادشاهه جي نون رتنن ۾ جيڪي شامل هئا تن ۾ بيربل، ابوالفضل فيضي، توڏر مل، بيرم خان، ملان دوپيازو، حڪيم همام سنگهه ۽ ابوالفتح شيرازي شامل هئا ● ٻي اسلامي سربراهه ڪانفرنس ۾ افغانستان جو نمائندو عبدالرحمان، ماريطانيا جو مختيار الداد، مصر جو انورالسادات شامل هئا
● سلطان صلاح الدين ايوبيءَ جو تعلق ڪرد قبيلي سان هو
● تارپين جو تيل “ چيل ” جي وڻ مان حاصل ڪيو ويندو آهي
● برِصغير جي پهرين مسجد ڀنڀور سنڌ ۾ جوڙائي ويئي ۽ سڀ کان پهريان لوهه جي ٽڪلي ڀوٽان ملڪ جاري ڪئي.
سائين منهنجا: هڪ نظر ڪيون ٿا معلومات جي جهان ڏانهن، جتي اسان کي هيءَ ڄاڻ ملي ٿي ته “منصر قلس” ۽ “حيدره” سنڌ جي منصوره واري علائقي جي بادشاهه جي جنگي هاٿين جا نالا هيا
● ننگر پارڪر جو علائقو“ سورا چند ” ان ڪري مشهور آهي جو اتان اڇي، پيلي ۽ ڳاڙهي رنگ جو لوڻ ملي ٿو.
● سنڌيءَ ۾ پهريون قصيدو مولانا ابوالحسن ٺٽوي لکيو.
محترم سامعين اوهان کي خبر آهي ته سيوهڻ پرڳڻي ۾ “انون ٻيلو” هوندو هيو، جنهن ۾ سرمي۽ ٽامي جون کاڻيون هونديون هيون.
● انگريز حڪمران جنرل نيپئر سنڌ کي ٽن ضلعن ڪراچي، حيدرآباد ۽ شڪارپور ۾ ورهايو.
● شاهه سائينءَ جي رسالي جو سر رامڪلي سر سنگيت جي “ڀيرون ٺاٺ” ۾ آهي.
● گوڙي جو مندر ننگر پارڪر شهر کان اٽڪل پنجيتاليهه ڪلوميٽر پري آهي.
● گوڙي جي مندر ڀرسان “پولن جو آستان” نالي پڪين سرن جو ٺهيل برج آهي.
● ٿر جو مشهور “فتح ڪوٽ” ٽالپرن سن 1858ع ۾ ٺهرايو.
● سنڌو درياءَ جي انڌي ٻلهڻ جو وجود 14 لک سال پراڻو آهي.
● سوانح عمري تي سنڌيءَ ۾ پهريون ڪتاب نرمل داس گربخشاڻيءَ لکيو.● موئن جي دڙي ۾ ايڪيتاليهه هزار ٻه سؤ پنجاهه گهر هيا.●
سائين منهنجا: ڪجهه ذڪر ڪريون ٿا سونهاريءَ سنڌ جو. سنڌي ٻولي دنيا جي قديم ترين ٻولين مان هڪ آهي.
● يورپي عالمن سڄي دنيا جو پهريون نمبر ۽ عظيم شاعر حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ کي تسليم ڪيو آهي.
● شاهه سائينءَ جي برٽش ميوزم لنڊن ۾ رکيل قلمي نسخي ۾ 28 سُرُ “سر بسنت” ڄاڻايل آهي.
● ڀٽ شاهه تي رکيل شاهه جي رسالي جو پهريون بيت “ وڍيل ٿي وايون ڪري، ڪُٺل ڪوڪاري” آيل آهي
● شاهه سائين جي 203 عرس تي خاص مهمان محمد ايوب کهڙو هيو
● قران شريف جو پهريون ترجمو سن 280هه ۾ سنڌي ٻوليءَ ۾ ٿيو.
● امام الحرمين جو منصب سنڌي عالمن کان شروع ٿيو.
● ڪڻڪ سڀ کان اول سنڌ ۾ اپائي ويئي.
● سڀ کان جهونو ڪتاب “ رگ ويد ” سنڌ ۾ لکيو ويو، تنهن زماني ۾ سنڌ اڄ کان تمام گهڻي وڏي هئي، جنهن کي “سپت سنڌو” چيو وڃيٿو.● دنيا جي قديم ترين تهذيب سنڌو ماٿر جي آهي
● راءِ سهيرس جي وقت ۾ سنڌ تي چار گورنر مقرر هئا.
● ملا احمد ٺٽويءَ کي اڪبر بادشاهه پنهنجي دور ۾ هڪ هزار ورهين تائين تاريخ لکڻ لاءِ مقرر ڪيو هو.
● نارنگي اهو ميوو آهي جيڪو سنڌ مان يورپ ۾ پکڙيو.
● پنجاب جو هڪ سِکُ مسلمان ٿي سنڌ ۾ آيو، سنڌ جي ڌرتيءَ جي پيار هن کي ايڏو ته متاثر ڪيو، جو هن سموري حياتي “سنڌي” چوائڻ پسند ڪيو، اهو ايشيا جو عظيم اڳواڻ امامِ انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي هو، جنهن چيو ته سنڌ هندستان جي استاد آهي.
سائين منهنجا: دنيا جهان جي ڄاڻ مان هي به ڄاڻ آهي ته دنيا جي پهرين ڊاڪٽر عورت جو نالو ايزبيٿ بليڪ ويل هيو.
● دنيا جي مشهورسخي حاتم جو تعلق طائي قبيلي سان هيو.
● آمريڪا ۾ پهرين گشتي لائبريري بنجمن فرينڪلن قائم ڪئي.
● جرمنيءَ جو حڪمران هٽلر تقرير ڪندي پنهنجي هٿ ۾ جهليل عينڪ ڀڃي ڇڏيندو هو، جنهن ڪري سندس سيڪريٽري عينڪن جو سيٽ ساڻ کڻي هلندو هيو. ● مشهور مسلمان سياح ابنِ بطوطه 28 ورهين جي عمر ۾ 75 هزار ميل سفر ڪيو.
● بلب جي ايجاد ڪندڙ ايڊيسن جي موت جو سوڳ ۾ سموري آمريڪا جي بجلي هڪ منٽ لاءِ بند ڪئي ويئي.
● چنڊ جو پهريون نقشو ٿامس هيرٽ تيار ڪيو.
● دنيا جي پهرين پريس ڪانفرنس آمريڪي صدر وليم ميڪلي گهرائي ۽ دنيا ۾ سڀ کان گهاٽا جهنگ يا ٻيلا انڊونيشيا ۾ آهن.
سائين منهنجا: معلومات لاءِ ڏاها چئي ويا آهن ته ان کي جيترو ٻين ماڻهن ۾ ورهائبو اوترو ئي معلومات جي خزاني ۾ اضافو ٿيندو ويندو. خزاني جي دري کوليون ٿا جتي اسان کي ڄاڻ ملي ٿي ته سن 978 هجري ۾ سلطان محمود بکر واري قلعي تي ٻيهر ڪاهه ڪئي.* سر غلام حسين هدايت الله کانپوءِسنڌ جي وڏ وزات لاءِ خان بهادر الله بخش سومري کي دعوت ڏني.* شاهه لطيف جي سر مارئيءَ ۾ سنڌ جي ثقافت جي تصوير چٽيل آهي.* سنڌ ۾ هن وقت تائين 337 تاريخي ماڳ موجود آهن.* سنڌ صوبي جي سال 2000/2001ع واري بجٽ 29 جون 2001ع تي پيش ڪئي ويئي.* شاهه سائينءَ جي ڇهه سؤ بيتن جو انگريزيءَ ۾ محترما ايلسا قاضيءَ ڪيو.*پ پاڪستان جو قومي ترانو سن 1954ع ۾ منظور ڪيو ويو.* پکيڙ جي لحاظ کان خيبر پختون خواهه ( ڪي پي ڪي ) پاڪستان جو ننڍي ۾ ننڍو صوبو آهي.* پاڪستان جو قومي گل ياسمين آهي.
سائين منهنجا: هڪ نظر هن جهان جي جهروڪن ۾. چون ٿا ته سقراط جي ڪيترن ئي شاگردن مان ٻه شاگرد تمام گهڻا مشهور ٿيا، تن ۾ هڪ جو نالو افلاطون ۽ ٻئي جو نالو زينوفون هيو.* مشهور ڪيميا دان ۽ انجنيئر الفريڊ نوبل سن 1822ع ۾ اسٽاڪ هوم ۾ پيدا ٿيو.* ڪامريڊ مائو زيتنگ، چيانگ ڪائي شيڪ کي شڪست ڏيئي، چين ۾ پنهنجي “قومي عوامي جهموري” حڪومت قائم ڪئي.* ٽيليفون ايجاد ڪندڙ گراهم بيل جو تعلق اصل ۾ ڊاڪٽر پيشي سان هو ۽ سڀ کان اول جن ٻن ماڻهن ٽيليفون وسيلي گفتگو ڪئي اهي گراهم بيل ۽ واٽسن هئا.* ترڪيءَ جي صبيحه بيگم کي اهو اعزاز حاصل آهي ته هوءَ دنيا جي پهرين پائلٽ عورت بڻي.* ناروي جي رولڊ ايمنڊس کي اهيو اعزاز حاصل آهي ته هن ڏکڻ قطب کي ڳولي ورتو.* مشهور مسلمان سياح ابنِ بطوطا طنجا ۾ پيدا ٿيو، هن اٺاويهن ورهين ۾ پنجهتر هزار ميل سفر ڪيو.* مسلمان سائنسدان ابوالقاسم بن فوناس اندلسي دنيا جو پهريون سائنسدان هيو، جنهن پهريون ڀيرو هوائي جهاز جو تجربو ڪيو.* بحرِ ايٽلانٽڪ تي پهرين اڪيلي سِرِ پرواز ڪندڙ شخصيت کي چارلس جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو، جيڪو آمريڪي هيو.
سنڌ پاڪستان جي چئن صوبن مان هڪ صوبو آهي، جيڪو ملڪ جي ڏاکڻي اوڀر طرف واقعي آهي. سنڌ، سنڌي قوم جو تاريخي وطن آهي، جنهن کي عام طور واديءَ مهراڻ پڻ چيو ويندو آهي. ايراض جي لحاظ کان سنڌ ٽيون نمبر وڏو صوبو، ۽ پنجاب کان پوءِ آبادي جي لحاظ کان ٻيون نمبر وڏو صوبو آهي. اولهه طرف سنڌ جا حدون بلوچستان، اتر طرف پنجاب، اوڀر طرف هندوستان جي راجستان ۽ گجرات سان لڳن ٿيون. سنڌ جي ڏکڻ ۾عربي سمنڊ واقعي آهي. سنڌ جي سر زمين گهڻو ڪري سنڌو درياھ جي وهڪري سبب آباد آهي، جڏهن ان جي ڏکڻ اوڀر ۾ ٿر رڻپٽ واقع آهي جيڪو انڊيا جي رياست گجرات ۽ رڻ ڪڇ ريگستان سان ملي وڃي ٿو. سنڌ جي اولھ ۾ کيرٿر جبل واقع آهي. سنڌ جي آبهوا اونهاري جو سخت گرم ۽ سياري جو سخت ٿڌي رهندي آهي. سنڌ صوبي جي گادي جو هنڌ ڪراچي پاڪستان جو سڀ کان وڏو واپاري مرڪز آهي.
ڪراچي پاڪستان جو ٻيو سڀ کان وڏو صنعتي شهر آهي جيڪو صوبي جي گادي جو هنڌ پڻ آهي جتي لاتعداد ملڪي ۽ بين الاقوامي بينڪن جو سسٽم موجود آهي، پاڪستان جا ٻه اهم بندرگاھ پورٽ قاسم ۽ ڪراچي بندرگاھ پڻ سنڌ ۾ آهن. باقي سنڌ زراعت واري صنعت تي مشتمل آهي، جيڪي لاتعداد ميوا، ڀاڄيون، ۽ فصل پيدا ڪري ٿي جيڪي سموري ملڪ استعمال ڪيا وڃن ٿا. سنڌ صوبو پاڪستان جي دوا ساز صنعت جو پڻ مرڪز آهي. سنڌ پنهنجي مختلف ثقافت جي ڪري مشهور آهي، جنهن تي گهڻو تڻو اثر صوفي ازم جو آهي، ڪيتريون ئي اهم صوفي مزارون سڄي سنڌ ۾ موجود آهن جيڪي لاتعداد عقيدتمند کي پنهنجي طرف ڇڪن ٿيون. سنڌ پاڪستان جو اڪيلو صوبو آهي جنهن ۾ سڀ کان وڌيڪ هندو رهن ٿا ان کان علاوه ڪراچي به پاڪستان جو واحد شهر آهي جتي جدا جدا قومون آباد آهن جن ۾ مهاجر (جيڪي 1947ع ۾ انڊيا مان هجرت ڪري آيا هئا( برمي، ملباري، بنگالي، وغيره جنهن جي نتيجي ۾ ڪراچي ۾ ڪيترائي ڀيرا نسلي جهيڙا پڻ ٿيا آهن. سنڌ ۾ يونيسڪو(UNESCO) طرفان ٻه مقام عالمي ورثو قرار ڏئي پنهنجي نگرانيءَ ۾ آندا ويا آهن جنهن ۾ هڪ مڪلي جون ٽڪريون (ٺٽو) ۽ ٻيو موهن جو دڙو(لاڙڪاڻو) شامل آهن.