3
اڳئين ڏينهن تي آءُ ۽ ٻيا صبح جو ڪيس هلڻ واري ڪورٽ وٽ گڏ ٿيندا هئاسون، جا ترنگ (قيد خاني) جي ويجهو آيه، ۽ پوءِ اسين سقراط وٽ ويندا هئاسون. جيسين ترنگ کلندو هو تيسين اسين بيهي ڳالهيون ڪندا هئاسون. جڏهين هو کندو هو تڏهين اسين سقراط وٽ ويندا هئاسون ۽ سارو ڏينهن هن وٽ گذاريندا هئاسون. پر انهيءَ ڏينهن اسين هميشه کان سويل آيا هئاسون، جو اڳئين ڏينهن شام جو جيل کان موٽڻ وقت اسان ٻڌو هو ته ڊيلاس ڏي ويل جهاز موٽي آيو آهي. انهيءَ ڪري سان سويل اچڻ جو فيصلو ڪيو هو. جڏهن اسين جيل وٽ پهتاسون تڏهن بوانب اسان کي چيو ته ڪجهه ترسو جو يارهن سرڪاري عملدار سقراط جا زنجير لاهي رهيا آهن ۽ اڄ هنن جي موت لاءِ وقت مقرر پيا ڪن. سگهوئي وري دربان اسان وٽ آيو ۽ اسان کي اندر هلڻ لاءِ چيائين. اسين ادنر وياسون ۽ ڏٺوسون ته سقراط جا زنجير لٿل هئا ۽ سندس زال، ”زنٿيپي“، ٻار کنيو وٽس ويٺي هئي. جڏهن ”زنٿيپي“ اسان کي ڏٺو تڏهن زناني فطرت موجب زار زار روئڻ لڳي ۽ چوڻ لڳي ته، ”سقراط، توکي پنهنجن دوستن سان ۽ هنن کي توسان ڳالهائڻ لاءِ اڄ آخري ڏينهن آهي.“ انهيءَ تي سقراط ڪريٽو ڏانهن نهاريو ۽ چيائين ته، ”ڪريٽو، هن کي گهر اماڻ“ پوءِ ڪريٽو جا ڪي نوڪر هن کي دلاسا ڏيندا اُتان وٺي ويا ۽ هوءَ زار زار روئندي ۽ ڇاتي ڪٽيندي هلي ويئي. سقراط هنڌ تي اُٿي ويٺو ۽ ٽنگ ڊگهي ڪري انهيءَ کي مهٽڻ لڳو ۽ چوڻ لڳو ته اها ڪهڙي نه عجيب شيءِ آيه، جنهن کي ماڻهو خوشي ٿا سڏين! درد سان انهيءَ جو ڪهڙو نه عجيب لاڳاپو آهي جو ڏسڻ ۾ انهيءَ جي ابتڙ آهي! هو ٻئي ڪنهن وٽ به گڏ نٿا اچن، پر جيڪڏهن ڪو انهن مان هڪ جي پٺيان پوي ٿو ۽ انهيءَ کي هٿ ڪري ٿو ته ٻيو به هن وٽ پاڻ اچي ڪڙڪي ٿو، ڄڻ ته ٻه نراليون شيون هڪ نوڪ تي پاڻ ۾ مليل آهن. ۽ هن چيو ته جيڪڏهن ايسپ هنن ڏانهن ڌيان ڏئي ها ته جيڪر هڪڙي آکاڻي ٺاهي وٺي ها ته: جڏهن خدا هنن جو جهيڙو ڏٺو، تڏهن هنن جي ٺاهڻ جو خيال ڪيائين، پر جڏهن سمجهيائين ته ٺهراءِ جو امڪان ڪونهي، تڏهن ٻنهي جون نوڪون کڻي ڳنڍيائين، ۽ انهيءَ ڪري جڏهن انهن مان هڪ ڪنهن وٽ اچي ٿي ته ٻي اڻ پڇيو انهيءَ جي پويان اچي ان وٽ حاضر ٿئي ٿي- مون سان به اهوئي حال آهي. زنجيرن جي ڪري منهنجي ڄنگهه ۾ عذاب ٿي پيو هو، هاڻي ڏسجي ٿو ته عذاب پٺيان فرحت اچي پهتي آهي.