تاريخ، فلسفو ۽ سياست

موڪلاڻي

هن ڪتاب ۾ سقراط جي حياتيءَ جي پوئين ڏينھن جو احوال ڏنل آهي، جنھن ڏينھن هن زهر جو پيالو پيتو ۽ رحلت ڪئي. جڏهين سقراط ٻيءَ دنيا جي سفر جي سنبت ڪري ٿو ۽ هن دنيا کان ڪولائي ٿو، تڏهن سندس دوستن جي اندر ۾ اندوھہ پيدا ٿئي ٿو تہ هو روڄ ۽ راڙو ڪن ٿا. سقراط کي پنھنجي دستن جي هن رواجي ليڪن ٻاراڻي هلت تي افسوس ٿئي ٿو ۽ هنن کي چوي ٿو تہ کين ڪوبہ سبب غمگين ٿيڻ ڪونھي، ڇو تہ زهر پيئڻ سان سندس حياتي پوري ٿي ڪانہ ويندي. هو هنن کي دلجاءِ ڏئي ٿو ۽ سمجهائي ٿو تہ زهر جو اثر فقط سندس خاڪي پتلي تي پوندو جو ڊهي پوندو، ليڪن سندس اندر واري اعليَ شيءِ کي ڪي ڪين ٿيندو ۽ اها سلامت رهندي.

  • 4.5/5.0
  • 89
  • 14
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • افلاطون
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book موڪلاڻي

33

هن جواب ڏنو ته، آءُ توکي ٻڌايان ٿو ته ڪيئن، جڏهن فيلسوفي روح کي رسي ٿي، تڏهن هو بدن سان بلڪل ٻڌل ۽ جڙيل آهي. هو (روح) ڪجهه به ازخود سمجهي نٿو سگهي، پر فقط ايتروئي معلوم ڪري ٿو، جيڪو ڪجهه وٽس سندس قيد خاني جي سيخن مان يعني بدن جي وسيلي اچي ٿو،مطلب ته هو بلڪل جهالت ۾ غرق آهي. فيلسوفي ڏسي ٿي ته هن گرفتاريءَ ۾ خوفناڪ ڳالهه هيءَ آهي ته اها هوس جي ڪري ٿئي ٿي، ۽ قيد ۾ ڦاٿل پنهنجي گرفتاري ۾ پاڻ رفيق آهي. آءُ ورائي چوان ٿو ته، علم جي عاشقن کي خبر آهي ته جڏهن روح اهڙيءَ حالت ۾ آهي تڏهن فيلسوفي هن کي سهارو ڏئي ٿي، ۽ هن کي نرمائي سان همتائي ٿي، ۽ هن کي سندس گرفتاري مان ڇڏائڻ جا جتن ڪري ٿي، ۽ هن کي ڏيکاري ٿي ته جيڪي اک سان ۽ ڪن سان ۽ ٻين حواسن سان معلوم ڪجي ٿو، سو بلڪل دولابي سان ڀريل آهي، ۽ هن کي نصيحت ڏئي ٿي ته حواسن کان الڳ گذارڻ گهرجي، ۽ انهن کي فقط ضرورت وقت ڪم آڻڻ گهرجي ۽ فيلسوفيءَ هن تي زور آڻي ٿي ته پنهنجو پاڻ ۾ خيال رکڻ کپي، ۽ آڌار پاڻ تي ئي ڌرڻ کپي، ۽ سچي هستيءَ تي جنهن جي پروڙ پاڻ مان پيدا ٿئي ٿي؛ ۽ قبول ڪرڻ گهرجي ته ڪابه شيءِ جنهن ۾ بدل ٿي سگهي ٿي، ۽ جيڪا ٻين طاقتن سان معلوم ڪري سگهجي ٿي، تنهن ۾ سچ نه لڀندو، ڇو ته اهڙيون شيون ظاهر ۽ پڌريون آهن، ۽ جيڪي هو پاڻ (يعني روح) ڏسي سگهي ٿو سو ڳُجههُ آهي ۽ منطق سان معلوم ٿئي ٿو. سچي فيلسوف جو روح سمجهي ٿو ته هن گرفتاريءَ مان رهائي کي آڏو اچڻ غلط آهي، ۽ تنهنڪري جيترو ٿي سگهيس ٿو هو اوترو لذت، خواهش، ڏک ۽ خوف کان الڳ گذاري ٿو، ڇو ته هو ڀائني ٿو ته جڏهن ڪنهن ماڻهوءَ کي ڪا سخت لذت، يا خوف، يا ڏک يا خواهش اچي ٿي تڏهن، هن کي نه رڳو رواجي مصيبتون برداشت ڪرڻيون پون ٿيون؛ پر بيماري، يا ڪو ٻيو وڏو نقصان پڻ جيڪو خواهشن کي ڇڙواڳ ڇڏڻ سان ٿئي ٿو، بلڪهن کي سڀ کان سخت پوئين مصيبت جنهن جو هو خيال نٿو رکي سهڻي پوي ٿي.
ڪيبيز چيو ته، سقراط، تنهنجو مطلب ڇا آهي؟
منهنجي معنيَ آهي ته، جڏهن ڪنهن ماڻهوءَ جي روح کي سخت لذت يا روڳ لڳي ٿو، تڏهن هو لاچار ائين سمجهي ٿو ته انهن احساسن ۾ سمايل شيءِ، کڻي ڪهڙي به هجي، ته به ضرور بلڪل صاف ۽ سچي هوندي، جيتوڻيڪ ائين نه آهي. اهڙيون شيون گهڻو ڪري ظاهر ۽ چٽيون آهن، برابر؟
برابر.
۽ ائين ڪين آهي ته هن حالت ۾ روح بلڪل بدن جي گرفتاريءَ هيٺ آهي؟
اهو ڪين؟
ڇو ته سڀ ڪنهن لذت ۽ درد کي هڪڙي قسم جي ڪلي آهي جا هن کي بدن سان کپائي ۽ کوڙي رکي ٿي، ۽ هن کي جسماني سيرت ڏئي ٿي، ۽ هن کي ڀنڀلائي وجهي ٿي ته جيڪي به بدن چوي ٿو سو سچ آهي؛ ۽ تنهنڪري آءُ ڀانيان ٿو ته، بدن جهڙين خواهشن ۽ لذتن هئڻ سبب هو پاڻ، هن (بدن) جهڙا رستا ۽ حياتيءَ جا طور طريقا اختيار ڪري ٿو. جڏهن هو بدن ڇڏي ٿو تڏهن ضرور بدن جي صحبت ڪري خراب ٿيل آهي، ۽ ٻيءَ دنيا ۾ پهچڻ وقت پاڪ ۽ پوتر نه آهي؛ ۽ تنهنڪري هو جلد موٽي ٻئي جسم ۾ اچي ٿو، ۽ هن ۾ ائين پاڙ پويس ٿي جيئن ٻج پوکبو آهي. تنهنڪري هن جو مقدس، پاڪ ۽ منتشر ڪجهه به لاڳاپو نٿو ٿئي.
ڪيبيز چيو: سقراط، اها ڳالهه بلڪل برابر آهي.