13 - موڪلاڻي | سنڌسلامت ڪتاب گهر

ارپنا
سنڌسلامت پاران
مترجم متعلق
ديباچو
موڪلاڻي
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

13

هن چيو ته، هن مان ثابت ڪين آهي ته جو ماڻهو موت اچڻ تي ڏک ٿو ڪري سو حڪمت جو شائق نه آهي، پر بدن جو عاشق آهي؟ هو گهڻو ڪري دولت، يا عزت، يا ٻنهي جو چاهڪ آهي.
هن چيو ته، هائو، ائين ئي آهي.
سقراط چيو ته، چڱو، سمئس، ائين نه آهي ته جنهن شيءِ کي دليري چئجي سا خاص ڪري فيلسوفن وٽ هجي ٿي؟
هن جواب ڏنو ته، آءُ ڀانيان ٿو ته ائين برابر آهي.
۽ اها خصلت جنهن کي پرهيزگاري سڏين ٿا، ۽ جنهن جي معنيَ آهي نفساني خواهشن کي ڌڪارڻ ۽ هنن کي ضابطي ۽ حڪم هيٺ رکڻ، سا انهن وٽ ڪين ٿي رهي، جيڪي جسم کي ڌڪاري پنهنجي حياتي فيلسوفيءَ ۾ گذارين ٿا؟
هن جواب ڏنو ته، ضرور ائين آهي.
ڇو ته جيڪڏهن تون ٻين ماڻهن جي دليري ۽ پرهيزگاري تي ڌيان ڏيندين ته توکي خبر پوندي ته اُهي بلڪل نراليون وٿون آهن.
ائين ڪيئن، سقراط؟
سقراط جواب ڏنو ته، توکي معلوم آهي ته ٻيا سڀ ماڻهو، موت کي انسانن لاءِ هڪ وڏي مصيبت ڪري ليکيندا آهن؟
هن چيو ته، هو برابر ائين ليکيندا آهن.
۽ جڏهن انهن مان ڪي بهادر ماڻهو موت قبوليند آهن، تڏهن هو ائين ڪن وڌيڪ مصيبتن جي خوف کان ڪيِنَ ڪندا آهن.
هائو.
تڏهن چئبو ته فيلسوفو کان سواءِ سڀ ماڻهو بهادري فقط خوف ۽ ڊڄ وچان ڏيکاريندا آهن. پر اها عجب جهڙي ڳالهه آهي ته ڪو ماڻهو خوف ۽ بزدليءَ سببان بهادر ٿئي.
تحقيق ائين آهي.
۽ انهن مان پرهيز وارا ماڻهو ساڳي حالت ۾ ڪين آهن؟ هنن جي پرهيز هڪڙي قسم جي بي پرهيزي تي بيٺل ڪين آهي؟ اسين چونداسون ته ائين ٿي ڪين سگهندوم، پر انهن ماڻهن جي بيوقوفيءَ جهڙي پرهيز اهڙي ئي آهي. هو ڪي لذتون چاهيندا آهن ۽ انهن جي وڃائڻ جو خوف هوندو اٿن، تنهن ڪري هو ٻين لذتن کان پرهيز ڪندا آهن، ۽ انهن ۾ ڦاٿا پيا هوندا آهن. ٻي پرهيزي جي معنيَ آهي لذت جي دام ۾ ڦاسڻ. هو ڪن لذتن کان پاسو ڪندا آهن، ڇو ته ٻين ۾ ڦاٿل هوندا آهن. هيءَ ڳالهه ائين آهي جيئن مون چيو ته، هنن جي پرهيز، بي پرهيزي تي بيٺل آهي.
ائين ٿو ڏسجي.
پيارا سمئس، آءُ نٿو ڀانيان ته زهد هن طرح هٿ ڪري سگهبو، هڪ لذت لاءِ ٻي لذت ڦٽي ڪرڻ سان، ۽ هڪ اهنج کي دور ڪرڻ لاءِ ٻئي اهنج کي سر تي کڻڻ سان، ۽ هڪ خوف کان بچڻ لاءِ ٻئي خوف ۾ پوڻ سان، ۽ سڪن وانگر گهٽ وڌ جي پوڪ رکڻ سان. فقط هڪڙو ئي سچو سڪو آهي، جنهن جي عيوض اِهي سڀ شيون ڏئي ڇڏڻ گهرجن، يعني حڪمت. جيڪي به هن لاءِ ۽ هن سان خريد ڪري ويا وڪڻي سگهجي ٿو، پوءِ اها دليري يا پرهيزگاري هجي، يا کڻي انصاف هجي، اهوئي آهي سچو سودو. هڪ جملي ۾ چئي سگهجي ٿو ته، سچو زهد حڪمت کان خالي ٿي نه سگهندو، ۽ ڪابه حرڪت نه آهي ته انهيءَ ۾ لذت، خوف، ڪي ٻيون اهڙيون شيون موجود آهن به يا نه. پر آءُ ڀانيان ٿو ته جيڪو زهد لذتن ۽ خوفن جي ڏي وٺ سان جڙيل آهي ۽ حڪمت کان جدا ٿيل آهي، سو سچي زهد جو فقط پاڇو آهي. سچو زهد انهن شين کان صاف ٿيڻ جو هڪڙو قسم آهي، ۽ پرهيزگاري، انصاف، دليري ۽ خود حڪمت اهي ئي آهن بلڪل برابري. آءُ ڀانيان ٿو جن ماڻهن اسان جا مذهبي راز ٺاهيا هئا، تن هنن ۾ وڏي معنيَ رکي هئي. هو هر وقت اسان کي ڳجهارتن ۾ چوندا رهيا آهن ته، جيڪو به ماڻهو بي دين ۽ ناپاڪ ٿي ٻيءَ دنيا ڏي اچي ٿو سو گپ ۽ چڪڻ ۾ ڦاسي پوي ٿو، ۽ جيڪو صاف ٿي ۽ دين ۾ داخل ٿي اچي ٿو سو خدائن سان گڏ رهي ٿو. رازن ۾ چيل آهي: ”لذتن جا ڪوڏيا گهڻا آهن، پر صاف دل ۽ پرهيزگار ٿورا آهن.“ آءُ ڀانيان ٿو ته اهي پويان فقط سچا فيلسوف آهن. آءُ پنهنجي حياتيءَ ۾ سموريءَ طاقت سان ڪوشش ڪندو رهيو آهيان ۽ پنهنجي وسان ڪين گهٽايو ام ته اهڙو ٿيان. تنهن لاءِ آءُ برابر ڪوشش ڪندو رهيو آهيان، ۽ فتح حاصل ڪئي اٿم. آءُ ڀانيان ٿو ته، جي خدا جي مرضي هوندي ته، گهڙيءَ کن ۾ خبر پئجي ويندي، جڏهين آءُ ٻيءَ دنيا ۾ پهچندس.
سمئس ۽ ڪيبيز، اهو آهي منهنجو بچاءُ، جنهن مان ثابت آهي ته، توهان کان ا۽ هنن پنهنجن آقائن کان جدا ٿيڻ تي افسوس نه ڪرڻ ۽ خفا نه ٿيڻ لاءِ مون وٽ سبب آهي. مون کي ڀروسو آهي ته جهڙو هن دنيا ۾ تهڙو ٻيءَ دنيا ۾ پڻ آءُ چڱن ماڻهن ۽ دوستن سان وڃي ملندس. جيڪڏهن آءُ ڪين جهڙن منصفن وٽ فتحياب نه ٿيس ته حرڪت ڪانهي، ۽ جي اوهان اڳيان پنهنجي بچاءَ پيش ڪرڻ ۾ آءُ سوڀارو ٿيو آهيان ته مون لاءِ اهو ڪافي آهي.

تاريخ، فلسفو ۽ سياست

موڪلاڻي