ڪَنهن سان شَلَ اِيئَن نه ٿِئَي!
آئون اُها بدنصيب ناري آهيان، جنهن جي زندگيءَ ۾ ڏکن پٺيان سُکَ، ڪڏهن آيا ضرور آهن، پر تمام مختصر عرصي لاءِ. مون انهن مان سَهنجُ، محسوس مَسَ ڪيو آ، ته رُسي ويا آهن، آئون وري ڏکن جي ڏيهه ۾ ڌِڪجي وئي آهيان. امان ٻڌائيندي هئي، آئون ڄايَس ته بابا ڏاڍو خوش ٿيو، مٺايون ورهايون هُيائين، ماڻهو ڌيءُ ڄمڻ تي خوشي ملهائڻ ڪري، کيس چريو چوڻ لڳا. نظرن جا ڀالا قسمت کي ايئن لڳا، جو تنهنجو پيءُ جوانيءَ ۾ فوت ٿي ويو.
بابا جي وفات کانپوءِ نَنڍِي نَيٽِي هئڻ، ۽ سَهارَي لاءِ امان وڃي ٻيو ورُ ڪيو، مرضيءَ سان شادي نه ڪري ها، ته لالچي ڀائر پيسن عيوض وِڪڻَنِسِ ها، ناڪاميءَ جَي صورت ۾ وري کيس ٻيءَ جاءِ کپائن ها، اهو سلسلو جاري رهي ها جيستائين، امان وڪامڻ جي قابل هجي ها.
دَردَ شَلَ نه ڪو دَرُ ڏِسَنِ، پوءِ ان جا ديوانا ٿيو پَوَنِ، امان ٻيو وَرُ ڪري سهارو ڳولهيو، پر کيس خبر نه هئي، نِڳو رشتو صرف ماءُ جو نه، پيءُ جو به ٿيندو آ، جيڪو سَڳن جِيان، نِڳَنِ کي ناهي ڀانئيندو. مون سان نِڳَي پيءُ جو رَوَيو، شروع ۾ خراب نه هو، جڏهن کيس اولاد ٿيو، ته مون لاءِ ساڳيو نه رهيو.
آئون نوڪرياڻين جِيان ڪم ڪندي رَهيَس، امان کي ڏُکُ ٿيندو هُيو، پر مُڙسَ آڏو ڪُڇي نه سگهندي هُئي. مون کي تَسليُون ڏيندي چوندي هئي؛ ”منهنجي جانِ، تون ڄاڻ اچي وڏي ٿي آهين، تنهنجي جلد شادي ڪري ڇڏينديَس، پوءِ سڀ سُورَ لهي ويندئي.“
شاديءَ لائق ٿيَس، امان منهنجي وَرَ لاءِ، پُنهل جِي چونڊ ڪئي، وَيڳَي پيءُ اعتراض ڪيو، منهنجو سڱ پنهنجي مائٽ کي ڏيڻ لاءِ چيائين، امان کي ڳالهه پسند نه آئي، جنهن تان سندن جهيڙو ٿيو. امان کي سَمجھايُم، مُنهنجَي ڪري پنهنجو گهر برباد نه ڪر، پر هُوءَ مون سان زيادتيءَ لاءِ تيار نه هئي. جهيڙو روز جو معمول بڻجي ويو، هڪ ڏينهن ويڳي پيءُ ڪاوڙ ۾، کارُ جي ٽِينَ هيٺان ٻرندڙ ٿُلهي ڪاٺِي هَڻِي، امان کي ماري وِڌو. امان جا ڪپڙا ۽ جسم سڙڻ ڪري، ماڻهن کي ٻُڌايائين ته، هُن خودڪشي ڪئي آهي. آئون ۽ امان جا ٻِيا ٻارَ، حقيقت جِي خبر هُوندَي، ڪنهن کي ٻڌائي نه سگهياسين، اسان کي ڊڄ هو، ته جنهن امان کي ماريو آهي، اُهو ٻيو به ڪجهه ڪري سگهي ٿو.
امان کانپوءِ هُن ظالم مُنهنجِي شادي، پَنهنجي مرضيءَ سان ڪَرائِي، پاڻ مُنهنجَي مُڙسَ جي جوان ڀيڻ سان شادي ڪيائين. مواليءَ سان شادي ٿيڻ کانپوءِ، مون سان ڇا ٿيڻو هو، هرڪو ڄاڻي سگھي ٿو. هُن ظالم سان مُنهنجي نِڻانَ، جيڪا سندس زال بڻجي گهر ۾ آئي، ڇا ڇا نه ڪيو..! هُن جا ٻار جن جي ڪري هُو، مون سان تعديون ڪندو هو، تن جا مائيءَ ماري ماري، بَخيا اُڊيڙي ڇڏيا. مون کي انهن تي ڪَهَلَ ايندي هُئي، آخر هُو مُنهنجي پياريءَ ماءُ جا ٻچا هئا. امان جي ٻارن جو ڇا ٿيو، انهن سان ڪهڙا وَيلَ وَهيا، اهو الڳ داستان آهي.
مون مڙس کي مقدر سمجهي، نڀائڻ جا جَتَنَ ڪيا، پر جيڪو نَشَي لاءِ حدون اورانگهي، گهر ۾ غير مردَ وٺي اچي، اُن سان ڪيئن ٿو نڀاءُ ٿي سگهي. آئون ٻيا ظلم سَهي ٿَي سگهيَس، پر اهو ڪم ڪنهن به صورت قبول نه هو، نتيجي ۾ هُن طلاق ڏئي، معصوم ڌيءُ سميت گهران ڪڍي ڇڏيو.
****
بَي سهارا ٿيڻ تي “عارب خان” مون تي رحم کائي، پنهنجي گھر ۾ پناهه ڏني. چاچي عارب خان کي نياڻيءَ ۽ پٽ جو اولاد هُيو، سندس نِياڻِي شادي شده ۽ پٽ احمد خان، روزگار جي سلسلي ۾، ملڪ کان ٻاهر ويَل هو، جنهن کي مُنهنجي گھر ۾ رهڻ بابت، آگاهه ڪري ڇڏيائين.
ياد اَٿَمِ روزن جو مهينو هو، احمد خانَ، چاچا عارب خان ڏي پارسل موڪليو، جنهن ۾ ڪپڙا، رانديڪا، سُوکڙيون ۽ خط هُيو. خط ۾ حال احوال سان گڏ، موڪليل شيُن جو ذڪر ٿيلُ هو، پِيلَي رنگ وارا ڪپڙا مون لاءِ، گلابي رنگ جا ڪپڙا ۽ رانديڪا مُنهنجي ننڍڙيءَ لاءِ ۽ ٻيا ڪپڙا چاچَي، چاچِيءَ ۽ سندس ڀيڻ لاءِ. احمد خان طرفان موڪليل سُوکڙيون ڏسي، منهنجَي ناڪاره ٿيَل وجُود تي، ويساههَ جِي وِيرَ چڙهڻ لَڳِي، دل جو ڪُوماڻل ٻُوٽو سَرهَو ٿي پيو، جسم ۾ وڻندڙ احساسَ جِي لَهر ڊوڙي وئي.
عِيدَ ڏينهُن چاچا عارب خان جي چوڻ تي مون، احمد خان پاران موڪليل ڪپڙا پاتا، ننڍڙيءَ کي به پارايا. نئين لکيَل خط ۾ احمد خان، چاچا عارب خان کان مُنهنجي باري ۾ پُڇيو، چاچا اُهو خط مون کي پڙهي ٻڌايو. احمد خان جَي اَڻ لَکَي احساسَ، مُنهنجَي اندر اُڄاتِي خوشي ڀري ڇڏي. اهڙيءَ طرح آئون پَنهنجَنِ جِي ڌيڪاريلَ، پرائي گهر ۾ سُڪونَ سان زندگي گهارڻ لڳيَس.
ذوالحج مهيني جي پهرين ٻين تاريخ، احمد خان جو خط آيو، عيد تي اچڻ جو لکيائين، چاچا عارب خان ٻڌايو، ذهن ۾ ڪَئين خيال اچڻ لڳا، چَهرَي تي مُرڪَ سان گڏ، مُونجَھه جو تاثر نِمايان ٿي پيو. عجيب ڪيفيت ختم ٿي، سٻاجهو نوجوان گهر ۾ داخل ٿيو، کيس ايندو ڏسي آئون اُٿي بيٺيَس، چاچِيءَ بسم الله چئي ڀاڪرُ پاتُسِ، پيءُ کي صالحُ پُٽُ، پَيرِين پَئي مِليو. چاچَي عارب خان مُنهنجي مٿي تي هٿ رکندي ٻڌايُس، هيءَ آهي ڌيءَ سرتاجِ. احمد خان مون ڏانهن نِهاريو، منهنجون نظرون جهُڪِي ويون، ننڍڙيءَ کي کڻندي چيائينس؛ ”مون تو لاءِ اِلاهي سارا رانديڪا آندا آهن.“ ان وقت احمد خان ۽ ننڍڙيءَ جي بَي نانءِ رِشتَي تي، ڏاڍو پيارُ آيو.
احمد خان جي اچڻ سان، چاچي عارب خان ۽ چاچيءَ وچ ۾، سندس شاديءَ بابت ڳالهه ٻولهه ٿيڻ لڳي.
چاچو عارب خان؛ ”ڀلا ان ۾ بُرائي ڪهڙي آ، ته احمد خان جِي شادي، سرتاجِ سان ٿئي، هوءَ عمر جي ننڍي، خوبصورت ۽ بااخلاق آهي، باقي طلاقيَل هجڻ بابت پاڻ ڄاڻون ٿا، ته ڏوهي ڪَيرُ آهي.“
چاچِي؛ ”تون صحيح ٿو چوين، پر احمد خان کان مرضي پڇڻ ضروري آهي.“
”ها ڀاڳڀري بلڪل ضروري آهي، مون کي پڪ آهي احمد خان جو جوابُ، ها ۾ هوندو.“
ٻئي ڏينهن ڪمري ۾ چاچِي، احمد خان کان سندس مرضي پُڇي رهي هئي. مُنهنجي دل بيهڻ لڳي، بدن ٿڌو ٿي ويو، پر جڏهن احمد خان جا لفظ؛ ”امان جيئن اوهان جِي مرضي، آئون اوهان جَي خوشيءَ ۾ خوش آهيان.” ڪَنَنِ تي پيا، ته دل جِي ڌڙڪن تيز ٿي وئي، جانِ ۾ گرمي اچي ويئي.
احمد خان سان شادي ٿي، هُن جي پِريتِ ماضيءَ جي زخمن کي مِٽائي ڇڏيو، زندگيءَ جو اهو رُوپُ، خدا شَلَ هر ناريءَ کي نصيب ڪري. احمد خان ننڍڙيءَ سان پيار ڪندو هو، آئون کيس چوندي هُيَس؛ ”احمد، ايڏو قربُ نه ڏِينس، جنهن کي رت ڄاوَن کانپوءِ، برقرار رکي نه سگهين.“
وراڻيندو هُيو؛ ”سرتاجِ، هيءَ ننڍڙي مونکي سڀن کان پياري رَهندي، اِهو وقت ثابت ڪندو.“
احمد خان جَي ساٿ ۾ زندگيءَ جا ست سال، ايئن گذري ويا جو احساس ئي نه ٿيو، ته گھر ۾ ڪير سڳو آهي، ڪير وَيڳو. ان عرصي دوران چاچو عارب خان ۽ چاچِي، فاني جهانُ ڇڏي چُڪا.
جَنتَ کي نظر لڳي ويئي، ڪو نانگ سراپَي ويو، آئون معمول مطابق ڪمَ ۾ مصروف، دروازو کڙڪيو، در کوليُم ايمبولينس کي بيٺل ڏٺم، پيرن هيٺان ڌرتي نڪري وئي، ڪنهن ٻڌايو؛ ”احمد خان حادثي ۾ فوت ٿي ويو آهي.“
بهارن ڀري زندگي، خزان ۾ بدلجي وئي، ڪجھه وقت احمد خان جا مِٽ مائٽ، پاڙي وارا ايندا ويندا رهيا. احمد خان مالدار نه هيو، گڏ ٿيل پئسا ختم ٿيا، مون کي گهر هلائڻ لاءِ مجبوراً ٻاهر نڪرڻو پيو، مَنَ ۾ ٻارن جي مستقبل ۽ احمد خان جي يادن کانسواءِ ڪجهه ناهي. ماڻهو وحشي نِگاههَ وجھندي، جُملا ڪَسِينِ ٿا، مجبور عورت جو احساسُ ڪرڻ بجاءِ، آڱريون کڻن ٿا مُون مٿان...، دل مان صدا نڪري ٿِي، ”ڪنهن سان شَلَ اِيئن نه ٿئي!!!.“