تاريخ، فلسفو ۽ سياست

نعره مستانه (ڪالمن جو مجموعو)

نعرہ مستانه سنڌ جي تاريخ ساز شخصيت، سياستدان، صحافي ۽ برصغير جي آزاديءَ جي ممتاز اڳواڻ شيخ عبدالمجيد سنڌيءَ جي تحرير جو نالو آھي، جو الوحيد جھڙي تحريڪ ساز اخبار ۾ شايع ٿيندو ھو.
Title Cover of book نعره مستانه (ڪالمن جو مجموعو)

عارفانه تلقين

اڙي مدعي! تون دعوى ڪرين ٿو ته ھن کي ياد ڪندو آھين؟ ھائو مونکي ٻڌاءِ ته سھي ته تون ڪيترا ڀيرا ھن جي حضور ۾ حاضر ٿيو آھين؟ ڪيترا ڀيرا محسوس ڪرين ٿو ته ھو توکي ڏسي رھيو آھي؟ ڪڏھين پنھنجي اکين ۾ به ھن کي جاءِ ڏني اٿئي يا نه؟ ڪڏھن پنھنجي دل ۾ به ھن جو جلوہ ڏٺو اٿيئي يا نه؟ ڪڏھن سڪ سان به سجدو ڪيو اٿيئي يا نه؟ ڪڏھن تنھنجي زبان تي ويھي ھن ڳالھايو به آھي يا نه؟ سمجھين ٿو ته ڪنھن جو ڪلام چئي رھيو آھين؟ آسمان جي سج ۽ چنڊ جي طرف ته ھر روز نھارين ٿو پر ڪڏھن به ھي خيال ڪيو اٿيئي ته ھڪڙو سج ۽ چنڊ تنھنجي اندر ۾ به روشن آھي جنھن جي طرف نھارڻ سان دل ۾ سرور ۽ اکين ۾ روشني پيدا ٿئي ٿي؟ جڏھن انھن ڏانھن نھاريندين تڏھن تون نُور ئي نُور ٿي پوندين. تنھنجي اڳيان پٺيان، ھيٺ مٿي، سڄي کٻي، اندر ٻاھر، جسم جان، گفتار، رفتار، ھوش حواس ۽ دل ۽ دماغ ۾ نُور ئي نُور ھوندو. سڄي دنيا توکي نُور مان ٺھيل نظر ايندي. پر تون انڌو آھين. ڪير توکي سمجھائي ته تنھن جو اصل اعلى آھي ۽ تنھنجو خاندان اعلى آھي. تنھن جي مٽيءَ مان ڪيميا ۽ سون ٺھي ٿو. تنھنجي نظر رڳو پاڇي تي پوي ٿي پر خود توتي نه ٿي پوي. تون به ڪنھن جو پاڇو آھين ۽ اصل تنھنجو ڪو ٻيو آھي. ان کي ڳولي ھٿ ڪر. ھو توکي ويجھو آھي. تنھنجي ساہ واري رڳ کان به وڌيڪ ويجھو آھي. بلڪ تنھنجي ساہ کان به وڌيڪ آھي. تون دل جي دنيا ۾ھڪ چڪر لڳاءِ پوءِ جو توکي ڏسي رھيو آھي تنھن کي تون به ڏسڻ لڳندين. تو پنھنجي دل تي پردا وجھي ڇڏيا آھن. تون دنيا ۾ خونريزي ۽ فساد ڪرين ٿو. حقارت ۽ عداوت پکيڙين ٿو. پاڻ کي پڏائين ٿو ۽ ٻي مخلوق کي حقير سمجھين ٿو. تون جيڪي پوکيندين سو لڻندين، محبت سان مخلوق جي تسخير ٿي سگھندي نه نفرت سان.
تون دعوى ڪرين ٿو ته تون انسان آھين پر تو ڪڏھن پنھنجو امتحان به ورتو آھي ته تون انسان به آھين يا نه؟ تون خدا جي اڳيان ڪھڙو جواب ڏيندين جڏھن توکان پڇيو ويندو ته تو انسانيت جا ڪھڙا ڪم ڪيا آھن؟ خدا قيامت جي ڏينھن پڇندو ته:-
” اي منھنجا بندؤ
 آئون بکايل ھوس توھان مونکي روٽي نه ڏني،
 آئون اڃايل ھوس توھان مونکي پاڻي نه پياريو ۽
 آئون ننگو ھوس توھان مونکي ڪپڙا نه ڏنا. “

ڇا تو اھا حديث قدسي ٻڌي ۽ پڙھي آھي يا نه؟ ڇا ان سوال جو خود خدا ڪھڙو جواب ڏيندو سو تنھنجي ڪنن تائين پھتو آھي يا نه؟ خدا جواب ڏيندو ته:-
” منھنجو فلاڻو بندو بکايل ھو تنھن کي توھان روٽي نه ڏني.
منھنجو فلاڻو بندو اڃايل ھو تنھن کي توھان پاڻي نه ڏنو.
منھنجو فلاڻو بندو ننگو ھو تنھن کي توھان ڪپڙا نه ڏنا.“
ھاڻي ٻڌاءِ اي انسان ھئڻ جي دعوا ڪرڻ وارا! اي اسلام زندہ باد جا نعرا ھڻڻ وارا!! ھاڻي ٻڌاءِ ۽ سچ ٻڌاءِ ته تون ڪيترن بکايلن کي روٽي کارائين ٿو ۽ ڪيترن اڃايلن کي پاڻي پيارين ٿو ۽ ڪيترن اگھاڙن جو انگ ڍڪين ٿو ۽ ڪيترن حقدارن جا حق ادا ڪرين ٿو؟ ڇا تو بلئڪ مارڪيٽ ۾ واپار ڪري خدا جي بندن تي روٽي ۽ ڪپڙي ملڻ جو دروازو تنگ ۽ بند ڪيو آھي يا نه؟ ڇا تو رشوتون وٺي لکن ماڻھن لاءِ اَن، گيھه، تيل، کنڊ، گاسليٽ، ماچيس، کير ۽ مکڻ ملڻ ۾ تنگي پيدا ڪئي آھي يا نه؟ تون پاڻ کي مسلمان سڏائين ٿو يا ليگي سڏائين ٿو يا ڪنھن ٻئي نالي سان سڏائين ٿو پر تون سچ ٻڌاءِ ته تنھنجي ڪرتوتن کان خدا جي خلق کي تنگي پھتي آھي يا نه؟ تو امانت ۾ خيانتون ڪيون آھن يا نه؟ تون ٻڌاءِ ته تو ٺڳيون ڪري دولت گڏ ڪئي آھي يا نه؟ ڇا توکي معلوم نه آھي ته تنھنجي ملڪ ۾ لکين اھڙا آھن جن کي ھڪ ويلو مس کائڻ لاءِ ملي ٿو؟ ڇا بنگال ۾ تنھنجي ڪرتوتن جي ڪري لکين بندا بک جي وگھي ڦٿڪي ڦٿڪي مري نه ويا ۽ تو محلاتن ۽ بنگلن ۾ موجون پئي ڪيون؟ ڇا توکي معلوم نه آھي ته تنھنجي ملڪ ۾ ماڻھن کي رھڻ واسطي پورو اجھو نه آھي پر تون پنھنجي واسطي بنگلا خريد ڪندو رھيو آھين؟ ڇا توکي معلوم نه آھي ته تنھنجي قوم جا ماڻھو ھر سال لکين روپيا شڪار تي خرچ ڪن ٿا، جوا ۾ وڃائين ٿا، عياشين تي خرچ ڪن ٿا، ڪتن ۽ ٻلين کي کارائين ٿا پر انسانن کي کائڻ واسطي اٽو نه آھي، پائڻ لاءِ لٽو نه آھي ۽ رھڻ لاءِ اجھو نه آھي. تون سمجھين ٿو ته توکي ماڙين ۽ محلن ۾ رھڻ جو حق حاصل آھي پر ٻين کي رھڻ لاءِ رواجي جاءِ جي به ضرورت نه آھي؟ ٻڌاءِ! تون ڪيترن ماڻھن جي روزيءَ تي لت ڏيو ويٺو آھين، ڪيترن جا حق غضب ڪيو ويٺو آھين، ڪيترن کي پنھنجو غلام بڻايو ويٺو آھين؟ ٻڌاءِ! ته تون ڪيترن خونن ۾ جوابدار آھين، ڪيترين چورين ۾ ڀائيوار آھين، ڪيترن ظلمن ۾ حصه دار آھين، ڪيترن گناھن م گرفتار آھين، ڪيترن فسادن جاڳائڻ ۾ شريڪ آھين، ڪيترين عصمت درين ۾ مبتلا آھين. جيڪڏھن تون سمجھين ٿو ته خدا جي بندن ۾ حساب وٺڻ جي ڪا طاقت ڪانھي، خود خدا توکان حساب وٺندو. خود خدا ڪمزورن کي طاقتور ڪندو. خود خدا مظلومن جي مدد ڪندو. خود خدا توتي فرياد ڪندو ۽ ان جي توکي سزا ڏيندو ته تون خلق ۾ انڌير ۽ ظلم مچايو آھي. تو انھن کان اجھو کسيو آھي، تو انھن کي اگھاڙو رکيو آھي ۽ تو انھن کي بکيو رکيو آھي، تو انھن کي جاھل رکيو آھي ۽ تو انھن کي بدڪار ڪيو آھي.

*