تاريخ، فلسفو ۽ سياست

نعره مستانه (ڪالمن جو مجموعو)

نعرہ مستانه سنڌ جي تاريخ ساز شخصيت، سياستدان، صحافي ۽ برصغير جي آزاديءَ جي ممتاز اڳواڻ شيخ عبدالمجيد سنڌيءَ جي تحرير جو نالو آھي، جو الوحيد جھڙي تحريڪ ساز اخبار ۾ شايع ٿيندو ھو.
Title Cover of book نعره مستانه (ڪالمن جو مجموعو)

روزي جو فلسفو

رمضان شريف خير سان آيو ۽ گذري ويو ۽ عيد مبارڪ به خير سان موڪلائي ويئي. راز و نياز جو مھينو آيو ۽ وري موٽي انھن وٽ ايندو جي ٻارھن مھينن تائين جيئرا رھندا. ھر روز دنيا بدلجي رھي آھي ۽ دنيا ۾ نئين دنيا قائم ٿي رھي آھي. فاني دنيا ۾ جاوداني زندگي حاصل ڪرڻ لاءِ قومن جي وچ ۾ جدوجھد جاري آھي. روزن جو ھر روز، روز افزون برڪتن جي نزول جو باعث آھي. جسماني ۽ روحاني صحت ۽ تراوت ۾ اضافو ڪندڙ آھي. قلندرن لاءِ آھي ته عيد، نه ته روزو. يا آھي ته روزو نه ته عيد. جي دل جو دروازو بند آھي ته اسان لاءِ روزو آھي، جي کليل آھي ته عيد آھي. قبض ۾ روزو آھي ۽ بسط ۾ عيد آھي. رزق جا سڀ دروازا کليل ھوا، احد جو جبل ڪيميا ۾ بدلجي وڃڻ لاءِ تيار ھو، تڏھن به روحانيت جو شھنشاھه ڪڏھن ڪڏھن پيٽ تي پٿر ٻڌي ڇڏيندو ھو. قلندرن انھن پٿرن کي پنھنجي ڳچيءَ ۾ ٻڌي ڇڏيو ان لاءِ ته انھن جو ڪنڌ سدائين سائينءَ جي حضور ۾ جھڪيل رھي. انھن جا گوڏا ابدي رڪوع ۾ رھِي مونا طورسينا سدا سنياسين جو سير ڪندا رھن. ماڻھو اشياءِ خوردني جو روزو رکن، پر اسان خيالن، ڪنن، اکين ۽ زبان جو به روزو رکون. چشم بند و گوش بند و لب به بند، گر نه بيني سر حق برما به خند. اندر ۾ کورو کامي پر ٻاھر ٻاڦ نه ڪڍون. ڪو رازدار نه رھيو آھي پوءِ دل جو راز اورڻ اجايو آھي. غمن جا دريا ۽ سورن جا پھاڙ سيني ۾ ساڳي ريت پوشيدہ آھن. جھڙي ريت روح تن جي اندر يا جھڙي ريت مولا پاڻ کي عالم ۾ پوشيدہ رکيو آھي.
ھو منھنجو راز آھي ۽ آءٌ ھن جو راز آھيان. گل بيڪار ٿي ويندو آھي جيڪڏھن راز جي خوشبوءِ ھن مان اڏامي وڃي: جڏھن قوم ھمنوا نه ھجي، جڏھن فضا بي نُور ھجي، جڏھن انسانيت جو زوال ھجي، جڏھن قوميت جو ڪال ھجي، جڏھن وطن جي محبت ايمان جو جزو نه ھجي، جڏھن عالم مان اخلاق اڏامي وڃي، جڏھن دل ۾ ھمدردي نه ھجي، جڏھن عقل جو ڏيوالو ھجي، جڏھن مردم شناسي ۽ قدر شناسيءَ جا معيار اونڌا ۽ ابتا ٿي وڃن، جڏھن علم ۽ حلم جي عالم ۾ خلل پيدا ٿي وڃي، جڏھن اشرفين، سون ۽ چانديءَ جي صندوقن ۾ رھبرن ۽ مرشدن جي تلاش ڪئي وڃي، جڏھن خزانن ۽ ناڻن تي ڪارا نانگ ڦڻ ڪڍيو ويٺا ھجن، ٻوڏون ڪروڙن جو نقصان ڪن، زلزله عاليشان عمارتن جا نشان مٽايو ڇڏين، باھيون شھرن جا شھر چٽ ڪيو ڇڏين، چور ۽ ڌاڙيل لکين لُٽيندا رھن ۽ منھنجي قوم جي دولتمندن کي اھو سڀ ڪجھه منظور ھجي پر الله جي واٽ ۾، قوم جي نالي ۾، مون قلندر کي ڪو ڪوڏي به نه ڏيندو ھجي، تڏھن آئون سال جا ٻارھن مھينا روزا نه رکان ته ڇا ڪريان؟ اسان پنھنجي ھستي مٽايو ويٺا آھيون ته قوم جو مرتبو بلند ٿئي. اسان آزاد ملڪ ۾ به قيد ۽ نظربند آھيون. جھڙي ريت داڻو خاڪ ۾ بند ٿي گل ۽ گلزار ٿئي ٿو تھڙي ريت اسانجي قوم جو بخت بالا ۽ بلند ٿئي، جنھن قوم ۾ ڪو قلندر نه آھي سا مسڪين، ڪنگال ۽ خدا کان ڏور آھي. خاتون جنت کان ڪنھن زڪوات جو مسئلو پڇيو. جواب ڏنائين ته مالدار تي چاليھه سيڪڙو ۽ اسان تي سؤ سيڪڙو! ساڳي ريت اي عيد جي خوشين ڪرڻ واري قوم! توھان تي ٽيھه روزا فرض آھن پر حقيقي قلندرن لاءِ سال جا ٻارھن ئي مھينا روزا آھن. اسان پنھنجي ديس ۾ پرديسي آھيون، آزادي ۾ قيد آھيون. اوھانجي واسطي عيد آھي، اسانجي واسطي پنھنجي يار کان جدائيءَ تي غم ۽ ماتم آھي، ڪراچي ڪالھه ديس ھو اڄ پرديس آھي ۽ مست قلندر پرديس مان سڀني سنڌ واسين کي بانسي عيد مبارڪ چويٿو:

هماري شام غربت پہ بھي دو آنسو بھا دينا
يہ صبح عيد ياران وطن تم ڪو مبارک ھو.

روزانه ” سنڌ “ ڪراچي 13 آگسٽ 1948ع