روحاني رمز
[b]نماز جو طريقو
[/b]
اي فرزند! تون شڪايت ڪرين ٿو ته ھن جي عبادت ۽ نماز ۾ توتي وِسوِسا پون ٿا. تنھن ڪري تون ھن جو نالو وٺڻ به پسند نٿو ڪرين! ڀلا ٻڌاءِ سھي توکي وسوسا ڇونه پوڻ گھرجن؟ تون جڏھن ساري جھان کي روشن سمجھندين، تون جڏھن پنھنجي اندر خواہ ٻاھر فقط ائين محسوس ڪندين ته تون ھن کي ڏسي رھيو آھين يا گھٽ ۾ گھٽ ھو توکي ڏسي رھيو آھي، تون جڏھن ھي يقين ڪندين ته ھو ظاھر ۽ باطن ۾ تو ساڻ آھي، جڏھن تنھنجي پاڻ تي يا جھان تي نظر پوي، يا خوشبوءِ اچي، يا ھوا لڳي، يا گرمي ٿئي يا سردي، رنج ۽ راحت ۾ محسوس ڪرين ته ھو ھر شيءِ جو خالق ۽ ھر شيءِ جي پٺيان ھو پشيدہ آھي، بلڪ فقط ھو موجود، ھو زندہ ۽ ھو قائم آھي. توکي پنھنجي قرئت، پنھنجي قيام، پنھنجي رڪوع پنھنجي سجدہ ۾ فقط ھو ئي ھو نظر ايندو. پوءِ جنھن ھنڌ ھو آھي، ھن جو نُور آھي ۽ ھن جو جلوہ آھي، ھن جو حضور آھي، ھن جو قرب آھي، ھن جو لقاءُ آھي، ھن جو ڪلام آھي، ھن سان ڳالھيون آھن، ھن سان رھاڻ آھي، ھن سان راز ۽ نياز آھي، شڪوہ ۽ شڪايت آھي، ڏک ۽ ڏوراپو آھي، زاري ۽ نيزاري آھي، دعا ۽ محبت آھي، ھن جو حمد ۽ ثنا آھي، ذڪر ۽ اذڪار آھي. پوءِ جڏھن ھن کي تون پنھنجي اکين ۾، سيني ۾، قلب ۾، دماغ ۾، خيال ۾ جاءِ ڏيندين تڏھن وسوسا توکان ڀڄي پري ٿيندا. پر ھن وقت اي فرزند! تنھنجي حالت اھا آھي جو تون ھن کان ڀڄي پري ٿيو آھين.
تو ھن کي پاڻ کان دور ۽ جدا رکيو آھي. پوءِ تون جڏھن جدائي لڳايو ويٺو آھين تڏھن تو وٽ شيطان ۽ وسوسا نه ايندا ته ٻيو ڇا ايندو؟
[b]قلندر جي حالت
[/b]
اسان قلندر سارو جھان گھميو ويٺا آھيون. ھي جھان به ڏٺو اٿئون ھو جھان به ڏٺو اٿئون. اسانجو ھڪ ھنڌ ٽڪاڻو نه آھي. دوستن سان گڏ آھيون، ڪڏھن ڪٿي ته ڪڏھن ڪٿي. ھڪڙي ٽٻيءَ ۾ ستن جھانن جو سير ڪري وٺون. يار جي تلاش ۾ اسان لوڪ، پرلوڪ، ترلوڪ، آڪاسن ۽ پاتال، دنيا ۽ آخرت جو چڪر لڳايو ويٺا آھيون. اسان چنڊ تي چڙھائي ڪئي، سج جا سلامي ٿياسين، تارن ۽ ستارن کي ستائي پڇيوسين ته اسان جو يار ڪٿي آھي؟ اسان ديس پرديس جي ھر درويش کان به ساڳيو سوال ڪيو؟ دريائن ۾ غوطا ھنياسين، بيابانن ۽ جھنگلن جي ھر ھڪ ذري ۽ ھر ھڪ ٻوٽي ۽ ھر ھڪ پتي کان پڇا ڪئي سين ته ٻيلي اسان کي ڪو پنھنجي يار جو پتو ڏي. اسانجا ڦاٽل ڪپڙا ڏسو، بدن جا ڦٽ ڏسو، پيرن جا زخم ڏسو، سڄو سينو داغ داغ آھي، اسان ھر زيارت گاہ تي پھچي وياسين، طورسينا، مقام ابراھيم، بيت المقدس، ڪعبته االله، غار حرا جي دروازن تي بيھي ڪري پنھنجي درد ڀري صدا بلند ڪري پڇيوسين ته آھي ڪو قلندر جي سوال جو جواب ڏيڻ وارو؟ ڪٿي آھي اسانجو مولا مھربان، ازل جو يار مددگار. غار حرا مان جواب آيو ” اي سرمست ۽ عاشق زار! ڇا تو نه ٻڌو آھي ( ان الله معنا )ڇا تو نه ٻڌو آھي ( وھو معکم اين ما کنتم ) جواب آيو تون اجايو ڀٽڪي رھيو آھين. تنھنجو يار تو ساڻ آھي “
خود تو ۾ آھي ديرو دوست جو. قلندر اھو ٻڌي ڏاڍو شاداب ۽ پشيمان ٿيو.
*