سفرناما

نواڙي کان نيشاپور تائين

هي ڪتاب راز علي گل جو عراق ۽ ايران جي مقدس زيارتن بابت سفرنامو آهي. هي ڪتاب رڳو سفرنامو نہ پر ٽوئرسٽ گائيڊ پڻ آھي، جيڪو ايران ۽ عراق ويندڙ زائرين جي ھر پل ۽ هر قدم تي رهنمائي ڪري ٿو. ڪتاب جي لکڻين ۾ رواني، دلچسپي ۽ معلومات ڀريل آهي. نواڙي کان گمبٽ، گمبٽ کان ڪراچي، ڪراچي کان دبئي ۽ اتان نجف اشرف پھچڻ ۽ اتان زيارتن جو سلسلو، عقيدتون، محبتون... ڪوفي پھچڻ، وري ڪربلا جو ذڪر ۽ منظر. عراق کان ايران ۽ زيارتون ڪندي، مشاهدا ماڻيندي واپس سنڌ پهچي ٿو. 

Title Cover of book نواڙي کان نيشاپور تائين

مسجد جمعڪران

ڪنهن مقامي بزرگ کي امامِ زمانه خواب ۾ آيو ۽ مسجد جوڙائڻ جو ارشاد فرمايو. تنهن کانپوءِ سن 373هه ۾ ان بزرگ مسجد جمعڪران جي نالي سان جوڙائي، جنهن جي ڀر سان هڪ ڪمرو آهي، جنهن ۾ داخل ٿيڻ لاءِ ڏاڪڻيون چڙهڻيون پون ٿيون. هن ڪمري ۾ هر وقت هڪ عالم موجود رهي ٿو. زيارتين کي مسجد ۽ دين متعلق معلومات ڏيندو رهي ٿو.
عالم تعارف ۾ پڇيو ته اوهان سنڌ کان آيا آهيو. جواب ۾ ڪراچيءَ جي اردو ڳالهائيندڙ جواب ۾ ڪراچي پاڪستان ٻڌايو ۽ باقي دوستن سنڌ واسي ٻڌايو. عالم پڇيو شيعا آهيو؟ جواب ڏنو ويو ته سني شيعا گڏ آهيون. عالم چيو ته هتي ڪافي سُني ڀائر به ايندا آهن. ان عالم جو هڪ ملازم سنڌي هيو. جنهن ٻڌايو ته هو نذر محلي لاڙڪاڻي جو رهاڪو آهي، باقي نالي ۽ ذات ٻڌائڻ کان لنوائي ويو. شايد ڪو مسئلو هئس. هي عالم اردو، عربي، فارسي ۽ انگريزي سٺي روانيءَ سان ڳالهائي پيو سگھي. ساڻس اڌ ڪلاڪ کن ڪچهري ٿي. تبرڪ طور ڪمري ۾ ويٺل هڪ زيارتيءَ کي هڪ ٽافي، لوڻ جي پڙي ۽ امام زمانه جي نالي پاڪ وارو هڪ سڪو ڏنائين. آخر ۾ فلاح انسانيت لاءِ دعا گھريائين ۽ پوءِ اسان کانئس موڪلايو ۽ ڏاڪڻيون هيٺ لهي اچڻ کانپوءِ نفل ادا ڪري مسجد جو جائزو ورتو سي. مسجد جو گنبذ اٺن ٿنڀن تي بيٺل آهي. ڀتين ۽ ڇتين تي وڏي مهارت سان چٽسالي ٿيل آهي.
مسجد جو فرش غاليچن سان ڍڪيل آهي. چوڌاري ڪشادا ورانڊا اٿس. مسجد جي وچ ۾ هڪ وڏو مک گيٽ ۽ ٻنهي پاسن کان ٻه ٻه ننڍا گنبذ اٿس. ڇتيون اوچيون ۽ ورانڊا هجڻ ڪري مسجد ڏاڍي هوادار آهي. مسجد جي ٻاهرئين صحن ۾ ٽنهي پاسن کان عاليشان ورانڊا اٿس. انهن کان به اتر کان ٻه ۽ ڏکڻ کان ٻه وڏا دروازا آهن. انهن دروازن جي ٻنهي پاسن کان ٻه ٻه نهايت ئي اوچا مينار آهن جيڪي تمام پري کان نظر اچن ٿا. مسجد جي اندر وڃڻ واري مک دروازي جي ٻنهي پاسي چٽسالي ٿيل هڪ هڪ مينار آهي. مسجد جمعڪران پنهنجي تاريخي اهميت ۽ قدر و منزلت جي ڪري وڏي قدامت رکي ٿي.