غير موزون موسم جون ڪھاڻيون
ادب انساني سماج ۾ رونما ٿيندڙ واقعن،لقائن، حالتن ۽ ڪارنامن جو تخليقي اظھار آھي ھڪ ليکڪ سماج ۾ ٿيندڙ لقائن، واقعن، حالتن کان متاثر ٿيندو آھي ۽ ان جو اظھار افسانوي انداز ۾ پنھنجي تخليق ۾ پيش ڪندو آھي تنھن ڪري ادب ھن سماج ۾ ماڻھن جي سوچن، خيالن جو اولڙو سمجھيو وڃي ٿو جڏھن تہ جيترو انسان ترقي ڪري رھيو آھي انسان جون سماجي حالتون تبديل ٿي رھيون آھن تہ دنيا جي علمن توڙي ادب ۾ وسعت وڌي رھي آھي اڄ دور جديد دور ۾ ڪائنات جي ھر نقطي کي تخليقي انداز سان، شاعري، ڪھاڻي، ناول مضمون ۾ پيش ڪرڻ کي ادب ليکيو وڃي ٿو، ھڪ تخليقڪار سماجي تُوڙي سياسي حالتن کي بہ ادب ۾ پيش ڪري ٿو تہ سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جي حيرت انگيز ڪارنامن کي بہ ادب جو موضوع بڻائي ٿو، ان کانسواءِ ادب ۾ انسان جي داخلي ڪيفييتن، انساني جذبن کي ڀرپور نموني اظھاريو وڃي ٿو اُن سلسلي سنڌي ادب ۾ بہ موضوع جي حوالي سان ڪافي وسعت آئي آھي دنيا جي اھم موضوعن تي ناول، ڪھاڻيون لکجي رھيون آھن ان ئي سلسلي ۾ مجيب اوٺو جو ڪھاڻي ڪتاب” غير موزون موسم جون ڪھاڻيون “ ھن دور جي فردن جي داخلي ڪيفيتن جون اھم ڪھاڻيون آھن جيڪي پڙھندڙ جي دل ۽ دماغ کي ڌڪ ھڻڻ ٿيون پڙھندڙ ھن ڪھاڻين جي ڪردارن جي ڪيفيتن، اڪيلائي، ويڳاڻپ، ابنارملٽي تي سوچڻ ۽ ڀوڳنا کي محسوس ڪرڻ لڳي ٿو جيڪا يقينن ليکڪ جي ڪاميابي آھي، مجيب جون ھي ڪھاڻيون ھن دور جي ايببنارمل ۽ نارمل ماڻھن جون ڪھاڻيون آھي جيڪي داخلي پيڙائن، شخصي ۽ سياسي ويڳاڻپ فردي اڪيلائي ۽ سماجي روش سبب ايبنارمل ٿي ويا جيتوڻيڪ ھي دور ئي ايبنارملٽي جو آھي جنھن ۾ ھڪ سوچيندڙ ۽ تخليقي ذھن لاِءِ نارمل رھڻ ڏکيو آھي ۽ جيڪو ھن دور ۾ نارمل آھي ان جي نفسياتي صحت تي شڪ ڪري سگھجي ٿو تنھن ڪري ھن ڪھاڻين جا ڪردار ھن سماج ۾ مس فٽ آھن ويڳاڻا ۽ اڪيلا آھن ۽ ان اڪيلائي ۽ ويڳاڻپ کي ختم ڪرڻ جي جستجو ۾ آھي تنھن ڪري مجيب جي ڪھاڻين جا ڪردا ر نہ مايوس آھن پر پڙھندڙ جي اتساھ جو سبب بڻجن ٿا جئين ھڪ ڪردار چئي ٿو ” سوچ ئي نئين زندگي جو ٻيو نالو آھي “ تنھن ڪري مجيب جون ڪھاڻيون سنڌي ادب ۾ منفرد قسم جون ڪھاڻيون آھن جن جي اڀياس ۽ پرک جي ضرورت آھي جڏھن تہ پاڻ ھن مضمون ۾ ھن ڪتاب مان ڪجھ ڪھاڻين جو جائزو پيش ڪريون ٿا .
خواب آور ماڻھو جي دماغ جو ايڪسري .. ھن ڪھاڻي جو ڪردار پنھنجن خوابن ۾ ھڪ اھڙي ماڻھو سان ملاقات ڪري ٿو جيڪو سجاڳ آھي،جيڪو گھڻو سوچي ٿو ۽ سوچڻ کي ئي زندگي سمجھي ٿو، ھُن کي ھن ڌرتي ۽ ھن ڌرتي تي رھندڙ مخلوق جو فڪر آھي ھُن کي فطرت سان ھٿ چُراند ڪندڙ ماڻھن سان نفرت آھي ھي شخص پنھنجي روزمرھ زندگي جي ڪمن مان بيزار آھي تنھن ڪري ھُو زندگي کي ڀرپور جيئڻ چاھي ٿو پر ھُو اڪيلو آھي تنھا آھي ۽ پنھنجي تنھائي ۽ اڪيلائي کي دور ڪرڻ لاءِ زندگي کان فراريت چاھي ٿو .
لٽجي ويل ديس جو آخري گواھ .. ھي ھڪ اھڙي نوجوان جي ڪھاڻي آھي جيڪو پنھنجي پاڻ کي پنھنجي وطن، پنھنجي ڌرتي تي ھوندي بہ پنھنجي پاڻ کي ويڳاڻو ۽ جلاوطن محسوس ڪري ٿو ھُو پنھجي خيالي ڌرتي،پنھنجي خيالي وطن جي خوشحالي، امن ۽ درياءِ کي ياد ڪري ٿو اھو درياءَ جنھن جو پاڻي آب حيات ھو،اھا ڌرتي جيڪا ھن جي محبوبا جيان حسين ھئي اھا ڌرتي ۽ ان جا رھواسي وڏن لانگ بوٽن جي ھيٺان چيڀاٽجي رھيا ھئا . ھن ڪھاڻي ۾ ليکڪ سنڌ جي حقيقي حالتن جو ڇيد ڪيو آھي،ھي ڪھاڻي سنڌ،سنڌين ۽ سنڌو درياءَ جي ڪھاڻي آھي اسان پنھنجي ڌرتي، پنھنجي وسيلن ھوندي بہ ھن ڌرتي تي ويڳاڻا آھيون ھي سنڌ جيڪا خوشحال ھئي جنھن جو درياءٌ اسان جو جياپو آھي اھو سُڪي ٺوٺ ٿي ويو آھي سنڌ جا ماڻھو جيڪي سگھارا ۽ طاقتور ھئا اھي بکن ۽ ڏکن ۾ ڪمزور نٻل ٿي ويا تنھن ڪري مجيب جي ڪھاڻي ڌرتي ڌڻين جي ڪھاڻي آھي ۽ ڪھاڻي جا ھي جملا سنڌ جي ھر محب وطن ماڻھو جي اندروني ڪيفيت جا حقيقي ترجمان آھن .
” منھنجي ديس مان ھڪ درياءَ وھندو ھو جنھن جي پاڻي جي تاثير اڃ بہ محسوس ڪندو آھيان،اھو پاڻي صرف پاڻي نہ ھو .. آب حيات ھو .
تنھنجا اھي ڀريل ڳٽا منھنجي وطن جي سونھن جا ساکي آھن .
سندس ديس سندس ئي ھٿن مان کسڪي ويو ھو .
کيس وڏو خوف ھوندو ھو تہ ماڻھو جي قد کان وڏا بوٽ سندس ديس جي ھر نئين اُسرندڙ سلي کي چٿڻ لڳا آھن .. ۽ ائين ھڪ ڏينھن سارو ديس نون گونچن کان محروم ٿي ويندو .“
منزل ماڻھو کائيندي آھي .. جئين مجيب جي ڪھاڻين جا ڪردار لڪل ۽ علامتي آھن انھن جي ڪابہ سڃاڻپ ناھي اھي پڙھندڙ جي تخيُل ۽ سمجھ تي ڇڏيل آھن تہ انھن کي ڪئين ٿو سمجھي جئين ھن ڪھاڻي جو علامتي جو ڪردار آھي جيڪو سجاڳ ھو، جنھن جو ديس غلام آھي ھن ديس جا ماڻھو بدحال آھن ھن ي ديس جو درياءَ جي مستي ختم ٿي وئي آھي،ان پنھنجي وطن، پنھنجي ڌرتي جي خوشحالي، امن جا خواب ڏٺا ۽ ان لاءِ پورھيو ڪيو ھن جون سوچيون پنھنجي وطن جيان وسيح ھيون ھن جي جذبن ۾ پنھنجي وطن جي درياءَ جيان جارحيت ھو، ۽ ھن پنھنجي وطن جي خوشحالي جا اثر پوري جھان تي ڇڏڻ تي چاھيا، پر اھو بي اثر ٿي ويو ان مفلوج ڪيو ويو ڇوتہ ھن جي سجاڳي ھن جو شعور، ھن جو پنھنجي پاڻ جي سڃاڻپ مفلوج ڪندڙ مخلوق لاءِ تمام خطرناڪ ھئي .ھن ڪھاڻي جو ڪردار ھڪ محب وطن جي علامت بہ ٿي سگھي ٿو تہ پنھنجي قوم ۽ ڌرتي سان ڪميٽمينٽ رھندڙ ليکڪ بہ سگھي ٿو. جيڪو پنھنجي سڃاڻپ، پنھنجو فڪر وساري ويٺو آھي .
خوشبو کان خوفزدا ٿيل شخص .. ھي ڪھاڻي ھڪ اھڙي فرد جي ڪھاڻي آھي جيڪو پنھنجي ماءٌ توڙي پيءُ جي شفقت کان محروم آھي ھي ٻن جوڙن طرفان ڪيل گناھ جو نتيجو آھي تنھن ڪري ھن وٽ ڪابہ سڃاڻپ ناھي تنھن ڪري سڃاڻپ جو ڳولا، محبت ۽ ماني جو متلاشي آھي ۽ اھي ٽيئي شيون ھن جي زندگي جو وڏو ڏک آھن، جئين ھن جو ھڪ جملو آھي ”ماءَ، محبوبہ ۽ ماني ئي سندس زندگي جا وڏا ڏک آھن .“ ھي ڪھاڻي شھري سماج جي حقيقي ڪھاڻي آھي جتي ڪيترائي ٻار پنھنجي سڃاڻپ جي ڳولا ۾ آھن .
بي وسي جي بارش .. ھن ڪھاڻي جو ڪردار جيڪو جيڪو ھڪ آدرشي ڪھاڻيڪار آھن جنھن پنھنجن ڪھاڻين جي ذريعي ھن جھان ۽ ھن ڌرتي کي بدلائڻ جا خواب ڏٺا جنھن پنھنجي ڪھاڻين ۾ ھن ڌرتي جي مخلوق سان پيار جو درس ڏنو ٿي ھن جو ايمان ھو تہ ھڪ ڏينھن جي ڪھاڻين جا ڪردار ھن حقيقي دنيا ۾ پيدا ٿيندا ۽ اھي ھن ڌرتي ۽ ھن جھان سنواريندا پر .. ائين نہ ٿي سگھيو ۽ ھي ليکڪ ايبنارمل ٿي ويو ھن کان لکڻ جي صلاحيت ٿي وئي ۽ ھي شيءَ کان لاتعلق ٿي ويو ويندي پنھنجي زال کان بہ،جيڪا ھن محبت لاءِ ترپي ٿي ھن ڪھاڻي ۾ ليکڪ ٻن ڪردارن جون ڪھاڻيون پيش ڪيون آھن ھڪ طرف ھڪ ڪھاڻيڪار جو آدرشي ڪردار، جنھن سماج کي تبديل ڪرڻ ٿي چاھيو ان سماج جا ماڻھو ئي ھرشيءَ کان لاپرواھ ٿي ۽ ان سماجي حالتن سبب ئي اھو آدرشي ڪھاڻيڪار ايبنارمل ٿي ويو تہ ٻئي طرف ليکڪ پنھنجي ڪھاڻي ۾ اُن ڪردار جي گھر واري کي پنھنجي مڙس جي محبت لاءِ بي وس ڏيکاري ٿو ائين ڪھاڻي جو ڪلائيميڪس بہ تبديل ٿي وڃي ٿو اھا ٽيڪنڪ مجيب پنھنجي ھر ڪھاڻي ۾ استعمال ڪئي آھي . ان کانسواءِ ھن ڪتاب جون ٻيون ڪھاڻيون ھڪ فرد جي اڪيلائي،ھڪ فرد جي داخلي بحران، شخصي ڀڃ ڍاھ، ۽ فرد جي اندروني تضادن، ڪيفتن ۽ سياسي ۽ قومي ويڳاڻپ جو اظھار آھن جنھن کي مجيب علامتي ۽ فلسفياڻيا انداز سان پيش ڪيون جيڪي يقين اڃ جي جدت پڄاڻان دور جي ھڪ فرد جي حقيقي ڪھاڻيون آھن جن کي ھن اڳ سنڌي ادب ۽ سنڌي ڪھا ڻي ۾ پيش ناھي ڪيو ويو تنھن ڪري مجيب جو پڙھندڙن کي ڪھاڻين جو ھڪ نئون جھانمتعارف ڪرائڻ ھڪ وک کڻڻ تمام اھم آھي .