شاگردن جي رهنمائي ڪندڙ هڪ املھ ڪتاب
سنڌي ٻولي ادب جي حوالي سان مالا مال آهي سنڌي ۾ هڪ پاسي اسان وٽ بهترين شاعر، ڪهاڻيڪار ۽ ناول نگار رهيا آهن جن پنهنجي شاعري، ڪهاڻين ۽ ناولن جي جي ذريعي سنڌي قوم ۽ نوجوانن کي متحرڪ پئي ڪيو آهي ۽ ذهني تربيت پئي ڪئي آهي سنڌي ٻولي ۾ اسان کي سائنس، فلسفي، نفسيات، ۽ ڪيرئير ڪائونسلنگ جي موضوع تي لکيل ڪتابن جي کو ٽ نظر اچي ٿي ۽ آئون سمجهان ٿو تہ نوجوانن کي جي ذهني ۽ فڪري ابياري لاء سائنس، فلسفي ۽ نفسيات جي موضوعن کي پڙهڻ سخت ضررت پوي ٿي اهي ئي موضوع ڪنهن نوجوان کي شين کي پرکڻ ۽ سمجهڻ ۾ مدد ڪن ٿا، ۽ نوجوان ئي جڏهن صحيح دڳ تي هوندو تہ اها قوم ترقي ڪري سگهندي آهي ۽ وري به پوء بہ ڏسون ٿا تہ فلسفسي، سائنس ۽ تاريخ تي ڪجه بهتر ڪم ٿيو آهي، پر ڪيئريئر ڪائونسلگ تي ڪم ڪرڻ جين الاهي ساري ضرورت آهي ڇوتہ جڏهن هڪ شاگرد مئٽرڪ پاس ڪري ٿو تهہ ان کي هڪ صحيح رهنمائي جي سخت ضرورت پوندي آهي اسڪول ۾ پڙهائندڙ استاد پنهنجي حال سارو رهنمائي شاگردن جي رهنمائي ڪن ٿا پر شاگرد کي ان وقت مڪمل رهنمائي جي ضرورت هوندي آهي تہ جئين اهو شاگرد پنهنجي طبيعت مطابق صحيح شعبي جي چونڊ ڪري سگهي. شاگردن جي ان حوالي سان اسان جو دوست ڊاڪٽر شاهرمراد چانڊيو سدائين فڪرمند هوندو آهي ۽ پنهنجي ذهني پورهئي سان شاگردن جي رهنمائي ڪندو رهندو آهي ان حوالي سان سائين جا اڳ ۾ ٻہ ڪتاب ڇپيل آهن آھن ۽ تازو هي “ ڪامياب شاگرد “ ڪتاب آيو آهي .ڊاڪٽر شاهمراد چانڊيو انهن چند استادن مان هڪ استاد آهي جيڪي نہ رڳو پنهنجي محنت ۽ پورهئي سان هن سماج کي تبديل ڪرڻ چاهين ٿا پر ان سان گڏوگڏ اها خواهش پڻ رکن ٿا. تہ هن جا شاگرد پڻ سخت محنت ڪري پنهنجي ڪاميابي سان گڏوگڏ هن سماج لاء ڪارائتا ثابت ٿين . ۽ اها خواهش رکي ڊاڪٽر صاحب ڪيئريئر ڪائونسلنگ تي مسلسل لکي ۽ ڳالهائي رهيا آهن هي ڪتاب بہ ان خواب جي پوراء لاء لکيو ويو آهي .
جئين تڳ هي ڪتاب ٻن حصن تي مشتمل آهي جنهن ۾ پهريون حصو پنهنجي “ ڏات جي ڳولا “ جي نالي سان آهي جنهن ۾ هڪ فرد جو مختلف 34 صلاحيتن جو مختصر جائزو آهي ۽ ٻيو حصو ڪاميابي جي موضوع تي آهي تنهن ڪري اچو تہ هن جو مختصر جائزو وٺو. ن
جئين تہ ڊاڪٽر شاهمراد چانڊيو مختلف ملڪن ۾ ڪجھ عرصو رهيا آهن ۽ انهن ملڪن جي نوجوانن سان ميل ملاقاتون ڪيون آهن ۽ ان کان پوء سنڌ نوجوانن جي نفسيات ۽ سوچ کي بہ پرکڻ کانپوء جيڪو نتيجو ڪڊيو آهي تنهن جو اظهار هن ڪتاب ۾ ڪيو اٿن پاڻ هن ڪتاب جي صفعي 17 تي لکن ٿا تہ مون نوٽ ڪيو آهي تہ اسان جي نوجوانن ۾َصلاحيت جي کوٽ نہ آهي پر سماج ۾ مجموعي طور اسان جي نوجوانن مٿان هر وقت لٽڪندڙ منفي تنقيدي لاڙو ضرور آهي جيڪو کين مُنجهائي ٿو ۽ هو جلد ڪا ننڊڙي ڪاميابي حاصل ڪري سماج ۾ مُروج روين آڏو سرخرو ٿيڻ جي ڪوشش ڪري ٿو ۽ نتيجي طور دورانديشي نڪري وڃي ٿي ۽ هن دنيا لاء ڪجھ منفرد ڪري وڃڻ جي خواب جي کوٽ ٿي پوي ٿي . ڊاڪٽر صاحب جو خيال آهي اسان جي نوجوانن سان وڏي ۾ وڏي ڪمزوري اها آهي تہ ان وٽ وڏن خوابن جو نہ هجڻ بدران ننڊڙا خواب آهن ان جو وڏي ۾ وڏو خواب هڪ ننڊڙي سرڪاري نوڪري حاصل ڪرڻ آهي ۽ اهو ئي سبب آهي نوڪري ملڻ کان پوء اهو ماٺ ڪري ويهي ٿو رهي ائين سماج لاء ڪوبہ غير معمولي ڪم نٿو ڪري، ان حوالي سان ڊاڪٽر صآحب لکي ٿو تہ ”چيو ويندو آهي ته دنيا ۾ اڪثر ماڻهن ان ڪري ناڪام ڪونہ ٿيا آهن جوانهن تمام وڏو خواب ڏٺو ۽ ساڀيان نہ ڪري سگهيا پر اڪثريت ان ڪري ناڪام رهيا آهن جو انهن تمام ننڊڙو خواب ڏٺو ۽ ان کي ماڻڻ ۾ ڪامياب رهيا .“
جئين تہ نفسياتدانن جو خيال آهي تہ هر انسان ۾ ڪي مخصوص خاصيحتون ۽ لاڙا هوندا آهن ۽ هڪ فرد جيڪڏهن انهن پنهنجن لاڙن مطابق پنهنجي شعبي جي چونڊ ڪندو تہ اهو زندگي ۾ غير معمولي ڪاميابي حاصل ڪندو جڏهن مارڪسي دانشورن جو ان نقطي تي اختلاف آهي انهن جو خيال آهي هڪ فرد ۾ خاصيحيتون ان فرد جي ماحول ۽ حالتن مان پيدا ٿين ٿيون پر اهو هڪڙو الڳ بحث آهي پاڻ ڊاڪٽر صاحب هن ڪتاب تي اچون ٿا جنهن ۾ انساني خاصيحتن جي حوالي سان صفعي 22تي ڊاڪٽر صاحب لکي ٿو تہ جڏهن اسين پنهنجي پنهنجي ڏات مطابق ڪم ڪريون ٿا تہ جيٽ جهاز جهڙي رفتار سان ڪريون ٿا پر جڏهن اسان کي ڪم پنهنجي ڏات مطابق نٿو ملي تہ اسين هڪ پٿريلي رستي تي پيرين اگهاڙي جبل جهاڳڻ جهڙي ڪيفيت ۾ اچي وڃون ٿا . ائين انهي انساني صلاحيت جي حوالي سان هن ڪتاب ۾ مختلف هنڌن تي مختلف شخصيتن جا عظيم قول پيش ڪيل آهن جيڪي تمام انسپائر ڪن ٿا جنهن مان هتي پاڻ ڪجھ ڏيون ٿا .
* انسان کي جيڪڏهن پنهنجي شوق مطابق ڪم ملي وڃي تہ پوء اهو ڪم سندس ڪم نہ پر وندر بڻجي وڃي ٿو . ڪنفيوشس
*اچوتہ سڀئي اهو ٿي وڃون جنهن جي اهليت ڏئي اسان کي خلقيو ويو آهي . ٿامس ڪرلائل
ائين اڳيان هن ڪتاب ۾ انسان جي 34 صلاحيتن جو مختصر جائزو ورتو ويو آهي . ان کان پوء هن ڪتاب جو ٻيو حصو ڪاميابي جي رازن تي مشتمل آهي، جنهن جو نچوڙ ڊاڪٽر صاحب جي هنن لفظن ۾ آهي جيڪي صفعي 57 تي آهن، جنهن ۾ ڊاڪٽر صاحب نوجوانن کي مخاطب ٿيندي چئي ٿو تہ“نوجوانو : ياد رکو، توهان جو خواب ڏسڻ، زندگي جو مقصد ٺاهڻ، مقصد حاصل ڪرڻ لاء رٿابندي ڪرڻ ۽ ان رٿابندي مطابق عمل ڪرڻ ئي ڪاميابي آهي “. ائين هن ڪتاب ۾َڪاميابي جي اهم رازن تي سولي سنڌي ۾ لکيو ويو جيڪو شاگردن ضرور پڙهڻ ۽ هيئن ۾َهنڊائڻ گهرجي .