تاريخ، فلسفو ۽ سياست

فلسفو، سائنس ۽ ادب

ھن ڪتاب کي ٽن ڀاڱن ۾ ورھايو ويو آھي. پھرين ڀاڱي ۾ فلسفي ۽ سائنس بابت چونڊ ڪتابن تي تجزيا شامل آھن. ان کانسواءِ ھڪ مضمون ۾ ھندستاني فلسفي جي خيالن جو جائزو ورتو آھي تہ ھڪ مضمون ۾ يورپ جي ترقي ۽ عروج تي تاريخ جي مختلف نظريئي تي بحث ڪيل آھي. ٻيو ڀاڱو مختلف شخصيتن جي آتم ڪٿائن ۽ سوانح عمرين جو جائزو آھي ۽ ڀاڱو ٽيون مختلف ناولن ۽ ڪھاڻي ڪتابن تي لکيل تبصرن تي مشتمل آھي، جن ۾ تنقيد جو پاسو نہ ھئڻ برابر آھي ۽ نہ ئي تنقيدي مضمون آھن. اھي صرف تعارفي تبصرا آھن جن جو مقصد صرف ھڪ تخليقڪار جي پورھئي کي ساراھڻ ۽ ٻين تائين پھچائڻ آھي. ھن قسم جي تعارفي سلسلي جو ھڪ سبب سنڌ ۾ ڪتاب پڙھڻ واري رحجان کي وڌائڻ جي ننڍڙي ڪوشش آھي.

Title Cover of book فلسفو، سائنس ۽ ادب

ڪيريئر ڪائونسلنگ تي هڪ اهم ڪتاب

ڪيريئر ڪائونسلنگ تي هڪ اهم ڪتاب

دنيا ۾ ڏينهون ڏينهن علم وڌي پيو هر روز نون موضوعن تي تحقيق ٿئي ٿي نوان ڪتاب لکجن ٿا سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جي بنياد تي مستقبل جون رٿائون ٿين ٿيون ان جون اڳڪٿيون ٿين ٿيون، ٿامس هابس جي چواڻي مطابق ڄاڻ وڏي طاقت آهي هن دور ۾ علم ئي دنيا تي حڪمراني ڪري ٿو سڄي انساني تاريخ کي اڳتي وٺي ايندڙ علم،ادب .فلسفو.۽ سائنس ئي رهيا آھن ۽ علم انساني تاريخ کي تبديل ڪيو آهي سنواريو آهي،قومن جي تبديلي جو سبب علم،ادب فلسفو ۽ سائنس بنيو آهي، ۽ سنڌ جي اها روايت رهي آهي تہ پوري دنيا وانگر سنڌ ۾ بہ وڏا علمي بحٽ رهيا آهن سنڌ جا دانشور اديب، ۽ ليکڪ، پنهنجي ذهني پورهئي سان سنڌ کي علم. ادب.شاعري ۽ ڪتاب ڏيندا رهيا آهن سنڌ ۾ مختلف موضوعن تي علمي تحقيق ٿيندي رهي آهي تہ تحقيقي ڪتاب لکبا رهيا آهن سائنس، فلسفي ۽ تاريخ جي اهم ڪتابن جا ترجما پڻ ٿيندا رهيا آهن .انهي روايت جي تسلسل کي قائم رکندي تازو“ ڪيريئر ڪائونسلگ“ ۽ “شاگردن جي پڙهائي ۽ مسقبل ٺاهڻ“ حوالي سان اسان جو دوست“ ڊاڪٽر شاه مراد چانڊيو صا حب“ بهترين ڪم ڪري رهيا آهن جيڪي پنهنجن ليڪچرس، تعليمي سيشن ۽ ڪتابن جي ذريعي نوجوانن جي رهنمائي ۽ تربيت ڪري رهيا آهن جيڪو تمام اھم ڪم آهي سنڌ ۾ هن موضوع تي ڪم ڪرڻ ۽ شاگردن جي رهنمائي ڪرڻ جي انتهائي سخت ضرورت آهي تہ جئين سنڌ جي شاگردن جي اڪثريت جيڪا پنهنجو ڳوٺ .پنهنجي شهر جي ڪنهن ڪاليج ۾ ڪنڊ جهلي ويهڻ بدران دنيا جي اعلي ادارن ۾ پڙهن ۽ پنهنجو، پنهنجي خاندان ۽ پنهنجي قوم جو مسقبل سنوارين، ۽ ڊاڪٽر شاه مراد چانڊيو اها سوچ کڻي پنهنجو ذهني پورهيو ڪري ان موضوع تي ڪتاب لکي ۽ ترجما ڪري رهيو آهي، تہ جئين سنڌ جا شاگرد پوري دنيا جي تعليمي ادارن ۾ پڙهي سگهن، انهي سوچ جو اظهار ڪندي ڊاڪٽر شاه مراد چانڊيو پنهنجي تازي آيل ڪتاب “يورپ ۾ اعلي تعليم ۽ اسڪالر شپ جا موقعا“ ۾ صفعي تيرنهن ۾ چئي ٿو تہ ”منهنجو خواب آهي تہ سنڌ جي هر ننڊي وڏي ڳوٺ توڙي شهر مان گهٽ مان گهٽ هڪ نياڻي يا نوجوان دنيا جي بهترين يونيورسٽين مان نہ صرف اعلٰي تعليم پرائين پر دنيا جي ڀلي لاء ڪو قانون، ڪا ايجاد، ڪو نسخو يا ڪو نظريو ڏيڻ ۾ ڪامياب ٿين ۽ پنهنجي ڌرتيءَ جو نالو روشن ڪن .“ اسان وٽ سنڌ ۾ هيئنر تہ ڪافي تبديلي اچي چڪي آهي اڃ سنڌي نوجوان هنري ۽ فني تعليم ڏانهن مائل ٿيو آهي سنڌ جا ڪافي نوجوان ميٽرڪ ۽ انٽر ڪرڻ کان پوء مختلف هنري ڪورس ڪن ٿا مختلف هنر سکي پنهنجي روزگار کي لڳل آهن پر ڪو دور هو تہ سنڌ ۾ نوجوان مئٽرڪ انٽر ڪري رڳو نوڪرين جي ڊوڙ ۽ ڳولا ۾ پنهنجي عمر ڳاري ڇڏيندا هئا، جئين تہ ڊاڪٽر صاحب مختلف ملڪن جا دورا ڪري چڪو آهي ۽ انهن ملڪن جي هُنري ۽ فني تعليم جي حوالي سان پنهنجي هن ڪتاب جي باب “بنيادي تعليم کان فني تعليم تائين “ ۾ لکن ٿا تہ ” سڌريل دنيا ۾ روزگار حاصل ڪرڻ لاء هنري تعليم کي وڌيڪ اهميت ڏ ني وڃي ٿي، جنهن ڪري مئٽرڪ يا اي ليول کان ئي ٽيڪنيڪل ايجيوڪيشن ۽ ووڪيشنل ڪاليجز ۾ اڪثر شاگرد دلچسپي وٺن ٿا ۽ اتان جون حڪومتون بہ کين ٽيڪنيڪل ايجيوڪيشن ڏ انهن مائل ڪري ٿي تہ جئين نوڪرين جي گهٽتائي جي ڪري ٽيڪنيڪل ڄاڻ هجڻ جي ڪري نوجوان انڊسٽريز ۾ روزگار حاصل ڪري سگهن.“ يا وري ٻئي هنڌ لکن ٿا تڳ اڄ جپان کان ويندي ڪيناڊا تائين اسڪلڊ ورڪرس وڌيڪ پيدا ٿين ٿا جيڪي ترقي يافته ملڪن جي جي انڊسٽريز لاءِ ريڙ جي هڏي برابر آهن .“ ائين ڊاڪٽر شاه مراد ٻين ترقي يافته ملڪن جو تجربو ٻڌائيندي پاڻ سنڌ جي نوجوانن کي صلاح ڏيندي هن ڪتاب ۾ چون ٿاتہ ٻين ملڪن جيان اسان جي سنڌي شاگردن ۽ نوجوانن کي ٻاهرين دنيا ۾ اسڪالر شپ حاصل ڪرڻ جي ڪوشش ڪرڻ سان گڏوگڏ هنري ۽ فني تعليم ڏانهن پڻ ڏيندا رهن . بحرحال دنيا جي ترقي ٿيڻ ۽ دنيا ۾ علم وڌڻ سان گڏوگڏ تعليم حاصل ڪرڻ جو موقعا ۽ سهولتون وڌي ويون آهن اڄ جيڪڏهن هڪ شاگرد پاڻ ۾ مسقبل مزاجي، اعتماد پيدا ڪري ۽ سخت محنت ڪري ته هو مفت ۾ اعلي تعليم حاصل ڪري سگهي ٿو ۽ ان اعلٰي تعليم لاء هر ملڪ پنهنجن بهترين يونيورسٽين ۾ شاگردن کي اسڪالرشپ مهيا ڪري ٿو، ان اسڪالرشپ جي اهميت، ان جا فائدا ۽ اسڪالرشپ ڪئين حاصل ڪجي، اسڪالرشپ جا قسم ۽ ڳولڻ جي طريقي ڪار تي ڊاڪٽر صاحب پنهنجي هن ڪتاب جي باب “اعلٰي تعليم ۽ اسڪالر شپ “ ۾ تفصيلي طور لکيو آهي جنهن کي پڙهڻ کان پوءِ ڪوبہ شاگرد آساني اسڪالرشپ حاصل ڪري سگهي ٿو ۽پرڏيھ ۾ اعلي تعليم پرائڻ جي اهميت جي حوالي سان ڊاڪٽر صاحب هڪ شاگرد جا انفرادي فائدا ٻڌائندي هن ڪتاب جي صفعي ستثيھ ۽ اٺ ثيھ ۾ لکي ٿوتہ هڪ فرد ۾َ اعتماد پيدا ٿئي ٿو،
نئين ثقافت ۽ ڪلچر جي خبر پوي ٿي .
نيون ٻوليون سکڻ جو موقعو ملي ٿو .
ماڻهو آزاد محسوس ڪري ٿو .
پنهنجن صلاحيتن جي خبر پوي ٿي
ڪيريئر جا نوان موقعا پيدا ٿين ٿا .
اڳتي هلي ڊاڪٽر صاحب گڏيل فائدن جو ذڪر ڪندي چوي ٿوتہ ” گڏيل سائنسي کوجنا جو حصو ٿجي ٿو .
انسان ذات جي مجموعي ترقي ۽ واڌاري لاء ڪردار ادا ڪجي ٿو .
ترقي يافتہ ملڪن ۾ روزگار ۽ رهائش جو موقعو ملڻ ڪري پنهنجي خاندان ۽ علائقي يا ملڪ لاء وڌيڪ ڪارائتو بڻجي ٿو .
تنهن کان پوء هن ڪتاب ۾ ڊاڪٽر صاحب يورپ جي مختلف ملڪن جي اعلي تعليمي ادارن ۽ يونيورسٽين جو تعداد ۽ انهن ملڪن ۾ اسڪالرشپ حاصل ڪرڻ جي طريقي ڪار تي ترتيب وار تفصيلي لکي ٿو، جنهن۾ ڊاڪٽر صاحب هن ڪتاب کي اسڪالرشپ جي حوالي سان چئن حصن ۾ ورهايو آهي ان ۾ پهريون حصو اولھ يورپ جي ملڪن، جرمني،فرانس،بيلجيم، نيدرلينڊ،سئيزرلينڊ،لگزمبرنگ ۾ اسڪالرشپ حاصل ڪرڻ جي موقعن تي لکيو آهي
۽ ٻئي حصي ۾ اتر يورپ جي ملڪن ۾ جي تعليمي ادارن جي حوالي سان ۽ ٽيون ۽ چوٿون ڏکڻ يورپ ۽ اوڀر يورپ جي ملڪن جي يونيورسٽين ۾ اسڪالرشپ جي موقعن تي لکيو آهي ۽ان سان گڏوگڏ ڊاڪٽر صاحب انهن ملڪن جون اهم چوڻيون ۽ پهاڪا پڻ هر باب جي آخر ۾ ڏي ٿو جيڪي ڪتاب کي تمام دلچسپ بنائڻ ٿا تنهن ڪري آئون سمجهان ٿوتہ يورپ جي ملڪن ۾ اسڪالرشپ حاصل ڪرڻ ۽ ڪيريئر ڪائونسلنگ جي حوالي سان تمام ڪتاب آهي جيڪو هر شاگرد کي ضرور پڙهڻ گهرجي ۽ ان مان رهنمائي حاصل ڪرڻ گهرجي.