خوشبوئن جي شھر پئرس جون ساروڻيون
هڪ دفعي آچر واري ڏينھن صبح سوير ڪرسٽين منھنجي ڪمري جو دروازو کڙڪايو ۽ چيائين تہ اسان قبرستان ٿا وڃون ۽ تون بہ جيڪڏهن هلڻ چاهين تہ هلي سگهين ٿو، پاڻ سندس ڏاڏيءَ جي قبر تي وڃي رهي هئي. منھنجي هڪ دل چيو تہ اڃا ٿورو آرام ڪجي، پر پوءِ مون سوچيو تہ اهو هڪ نئون تجربو ٿيندو، سو سمھڻ کي ڇڏ. مون چيو مانس تہ مون کي اڌ منو ڪلاڪ ڏيو تہ تيار ٿي وٺان. قبرستان ۾ پھچڻ سان ڪرسٽين سندس ڏاڏيءَ جي قبر تي گلن جون نيون ڪونڊيون رکيون، ۽ پراڻن گلن کي پاڻي ڏنو، ۽ ٿوري صفائي ڪئي. مون ٿورو غور ڪيو تہ هن قبر تي هڪ کان وڌيڪ ماڻھن جا نالا لکيل هئا، آءٌ ٿورو سوچ ۾ پئجي ويس تہ اها ڪھڙي ماجرا آهي ۽ رهيو نہ ٿيو سو مون کائن ان بابت پڇيو. سندن مطابق تہ هتي هڪ قبر ۾ ٻہ يا ٽي مردا بہ دفنائي سگهجن ٿا. هتي، خاص طور تي هن قبرستان ۾ جاءِ وٺڻ ڏاڍي مھانگي آهي ۽ ان جو حل اهو آهي تہ هڪ ئي قبر ۾ هڪ ئي خاندان جا ماڻھو دفنائجن ۽ ان کي ممڪن ڪرڻ لاءِ قبر کي تمام اونھون کوٽي ان جي ڀتين ۾ ڪاٺ جي تابوتن ۾ مُردن کي دفنايو وڃي ٿو. اها قبر شايد ٻن ماڻھن لاءِ هئي يا شايد اڃا بہ وڌيڪ گنجائش واري هجي ٿي. هن قبر ۾ ان وقت تائين ڪرسٽين جي ڏاڏي ۽ ڏاڏو دفنايل هئا. پوءِ ٿورو غورڪرڻ کان پوءِ مون اهڙي قسم جون قبرون سئيڊن ۾ بہ ڏٺيون جن تي پنج پنج نالا بہ لکيل هئا.
مزي واري ڳالھہ تہ هي قبرستان مون کي خوفناڪ بنھہ ڪونہ لڳو، ڄڻ تہ ڪنھن باغ يا پارڪ ۾ آيا هجون، هرطرف وڻ، ڇٻر ۽ گل ٻوٽا. نہ ڪو قبرن وٽ موالين جا ديرا ۽ هيروئنين جون آماجگاهون ۽ نہ ئي قبرون ڊاهي گهر اڏيل. هتان جا قبرستان بہ اسان جي گهڻن شھرن کان وڌيڪ صاف سٿرا ۽ خوبصورت ٿين ٿا.
فرينچ قوم انگريزن يا انگريزي کي ٿورو گهٽ ئي پسند ڪري ٿي پر چيز سان تمام گهڻو پيار ڪري ٿي، هر ويلي تي مختلف قسم جو چيز نہ کاڌن تہ ڄڻ ماني ئي نہ کاڌن. فرانس ۾ هاڻي ننڍي عمر جا نوجوان جيڪي يونيورسٽين ۾ تعليم حاصل ڪري رهيا آهن اهي هاڻي انگريزي ڄاڻن ٿا پر جيڪڏهن ڪير شھر ۾ ڪٿي ڀلجي پوي ۽ ڪنھن وڏي عمر واري ماڻھو کان کڻي انگريزي ۾ ڪو ڏس پتو پڇي تہ بنھہ ڪونہ مدد ڪندو، ماڻھو ڄڻ ڦاسيو پوي. فرانس جا ماڻھو ٿوري ڳالھہ کي تمام وڏي ڪري پيش ڪرڻ جا عادي آهن. پوءِ ڀلي اهو ڪو ننڍو مسئلو ئي ڇونہ هجي يا ڪا ننڍي خوشي يا ٿورو کڻي مٿي ۾ سور، آسمان مٿي تي کڻندا. ڪرسٽين جي مطابق تہ فرانس ۾ عربن ۽ آفريڪا جي ماڻھن ڏاڍا مسئلا پيدا ڪيا آهن، سندس چواڻي تہ هنن جو پھريون نسل جيڪو فرانس ۾ لڏي آيو هو انھن هتي وڏي محنت ڪئي، پر هاڻي ٻيون ۽ ٽيون نسل بلڪل محنت نہ ٿو ڪري، نہ ٿا گيس ۽ بجلي جا بل ڏين ۽ رڳو نشي آور شين جو وڪرو ڪري سولائيءَ سان پيسا ٿا ڪمائين ۽ انھن جي علائقن ۾ وڃڻ بہ خطري کان خالي ناهي، پر ساڳئي هنڌ ڪافي فرينچ ڇوڪرين يا ڇوڪرن عربن يا آفريڪن سان شاديون بہ ڪيون آهن.
پئرس ۾ زمين اندر هلندڙ ريل گاڏي (جنھن کي اتي ميٽرو چون) جي نظام کي بہ سمجهڻ ۾ شايد عرصو لڳيو وڃي. ڪرسٽين ۽ پئٽرڪ سڄي عمر اتي ئي رهيا آهن، پر تنھن هوندي بہ ڪرسٽين جڏهن اڪيلي وڃي تہ ڀلجيو پوي، پوءِ ان آزار کان بچڻ لاءِ گهڻي قدر ڪار جو استعمال ڪري. ماڻھو فرانس ۾ بہ ريل جي اڳيان ٽپو ڏئي خود ڪشي ٿا ڪن، اهڙي صورت ۾ سڄي ريل گاڏي خالي ڪرائي واپس گئراج ۾ موڪلين ۽ ان کي اتي مڪمل صاف ڪري پوءِ ٽريڪ تي ٿا ڇڏين. ڪنھن همراھہ جيڪڏهن ريل اڳيان خود ڪشي ڪئي تہ ڄڻ ڊرائيور جي سوتلي کلي، کيس ٻن چئن ڏينھن جي لاءِ آرام ڪرڻ جي موڪل مليو وڃي، اهو رڳو ان ڪري آهي تہ متان اهو واقعو ڊرائيور جي ذهن تي نہ سوار ٿي ويو هجي ۽ ڪو وڌيڪ نقصان نہ ٿي پوي.
پئرس ۾ ڏوھہ بہ ڪافي ٿين ٿا، خاص ڪري بشني کيسن مان پرس يا موبائل فونون ڪڍن يا خاص ڪري عورتن کان ڪا شي ڦري ڀڄيو وڃن. نئين يا سياح ماڻھو کي تمام گهڻو چوڪس رهڻو پوي ٿو. اهڙن ڏوهن ۾ خاص ڪري اهي ماڻھو ملوث آهن جيڪي فرانس ۾ غير قانوني آيل آهن ۽ پيٽ گذر ۽ پيسا ڪمائڻ لاءِ ڪجهہ بہ ڪرڻ لاءِ تيار آهن. پوليس انھن تي ٿورو دٻدٻو ڪري وري ڇڏيو ڏئي.
پئرس ۾ اونھاري جي موسم ۾ تمام گهڻا سياح اچن ٿا، ٽولن جي صورت ۾ هر پاسي نظر ايندا. وڏا وڏا شاپنگ مال ۽ وري انھن ۾ خوبصورت چھرا، ڀرسان لنگهن تہ ڪافي دير تائين نہ خوشبو وڃي ۽ نہ ئي انھن جو خيال. هونءَ بہ پئرس حسن، خوشبو ۽ پيار جي حوالي سان مشھور آهي.
جڏهن بہ ڪرسمس واري ٽائيم ۾ خوشبوئن جي هن پئرس شھر ۾ وڃڻ ٿيو آهي تہ جڳ مشھور شانزي ليزي اسڪوائر جو چڪر ضرور لڳو آهي. ڪرسمس واري ٽائيم ۾ اتي وڏو ميلو متل هوندو آهي. ننڍا وڏا خريداري ۽ کائڻ پيئڻ جا اسٽال هر طرف نظر ايندا آهن. ڪرسمس ۽ نئين سال جي تحفن سان اهي اسٽال ڀريل هوندا آهن. مقامي ماڻھن توڙي سياحن جي اتي پيھہ پيھان هوندي آهي. شين جو اگهہ ٻيڻو يا ٽيڻو نہ ٿئي بلڪہ ان جي ابتڙ شيون ڪرسمس ۽ نئين سال جي خوشيءَ ۾ رعايتي اگهن تي وڪڻن.
هڪ ڏينھن آءُ مھمانن واري ڪمري ۾ رکيل سندن ڪمپيوٽر تي ڪا اخبار پي پڙهي تہ اوچتو لائيٽ هلي وئي. ٿوري سوچ ٿي تہ موري ۾ تہ ڪونہ ويٺو آهيان جو لائيٽ هلي وئي؟ اڃا انھي سوچ ۾ ئي هوس تہ ڪرسٽين اچي ٻڌايو تہ ڪو نقص ٺيڪ ڪرڻو اٿن ۽ لائيٽ ويھن منٽن لاءِ وئي آهي ۽ اسان کي پھريان ئي خبر هئي پر توکي ٻڌائڻ وسري ويو هو. بھرحال بجلي ويھن منٽن جي بدران پنڌرنھن منٽن ۾ اچي وئي.
يورپ ۾ ماڻھو ڪتا ۽ ٻليون پالين ۽ انھن کي نالا پڻ ڏين ۽ اهي سندن نالي پٺيان سندن مالڪن جي نالي ئي رجسٽر ٿين. سندن خيال مطابق تہ انسان بہ جان وارا آهن ۽ جانور بہ جان وارا آهن، سو انھن جا بہ نالا هئڻ گهرجن، ۽ مزي واري ڳالھہ تہ انھن جانورن کي جڏهن سندن نالي سان سڏ ڪبو تہ اهي ان جو باقائدي جواب ڏين. ڪتا ۽ ٻليون گهڻن ماڻھن جي اڪيلائي جا ساٿي پڻ آهن. اهي وقت بہ وقت انھن سان پنھنجن ٻارن وانگر مڪمل پيار تہ ڪڏهن ڪڏهن وري ٿوري ڪاوڙ ۽ سختي پڻ ڪن. اها ڳالھہ مون ڪرسٽين ۽ پيٽرڪ وارن کي سندن ٻلي جنھنو نالو مِنٽ هئو، سان ڪندي ڏٺي.
پئرس ۾ مون ڏٺو تہ جاپان يا شايد چين جا سياح ويھن ٽيھن جي ٽولي ۾ گهمن ٿا، تمام گهڻا ڦوٽو ڪڍڻ جا شوقين. آئفل ٽاور وٽ تہ ڄڻ چريا ٿيو پون. وقت جو فائدو وٺندي اتي آئفل ٽاور جي ڀرسان گهورڙيا کين آئفل ٽاور جا ڇلا وڪڻن جيڪي شايد سندن ئي ملڪ مان ٺھي آيا هجن پر هتي عقيدي طور بنا اگهہ چڪائڻ جي خريد ڪن. آئفل ٽاور تي مٿي ڪنھن حصي ۾ ريسٽورنٽ پڻ آهن پر اتي وڃڻ لاءِ پھريان کان بڪنگ ڪرائڻي پوندي آهي ۽ اتي پھچندي پھچندي ڪافي وقت لڳيو وڃي.
پئرس جي آسمان تي هر وقت ڏھہ پندرنھن جھاز نظر ايندا آهن، ڪي لھڻ لاءِ تياري ڪندا هوندا تہ ڪي وري هوائي اڏي تان اٿيا هوندا. هتي رات جو بہ جھاز لھن ۽ اڏن، شايد لنڊن جي شھر واري هوائي اڏي تي رات جو جھازن جي لھڻ ۽ اڏڻ تي ڪنھن حد تائين پابندي آهي. پئرس ۾ هڪ وڏو هوائي اڏو آهي جيڪو چارلس ڊيگال جي نالي سان مشھور آهي، پر مقامي فرينچ ان کي روزي سڏين. ان کان علاوہ ٻيا بہ ڪجهہ ننڍا هوائي اڏا آهن. پئرس جا ماڻھو يا فرينچ پئرس کي پئرس نہ پر پئري سڏين.