تاريخ، فلسفو ۽ سياست

هڪ سنڌ: ٻه نظام

هي ڪتاب ” هڪ سنڌ : ٻه نظام “ نامياري ليکڪ ۽ پبلشر يوسف سنڌي جو لکيل آهي. هي ڪتاب 2013ع ۾ سچائي اشاعت گهر، دڙو پاران ڇپايو ويو. پيپلزپارٽي حڪومت پاران مڙهيل ٻٽي مڪاني نظام خلاف سڄي سنڌ سراپا احتجاج هئي. سنڌ جا ماڻهو پارٽين کان مٿانهان ٿي ان انياءَ خلاف اُٿي کڙا ٿيا. ون يونٽ کان پوءِ هي ٻيو سنگين ڏوهه هو، جيڪو سنڌ جي چونڊيل عيوضن قانوني طور سنڌ اسيمبليءَ وسيلي سنڌ مٿان مڙهيو. ڪالاباغ ڊيم، ڌارين آبادڪاري وغيره جهڙن انيائن جي ڀيٽ ۾ هي معاملو ان ڪري وڌيڪ سنگين هيو جو اهو اسلام آباد پاران ڏنڊي جي زور تي نه مڙهيو ويو. پر سنڌ واسين جي محبوب پارٽيءَ وڏي اڪثريت سان ان کي اسيمبليءَ مان منظور ڪرائي، سنڌ جي ڳچيءَ ۾ ڳٽ جيان وڌو.
  • 4.5/5.0
  • 5556
  • 1056
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • يوسف سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book هڪ سنڌ: ٻه نظام

8 آگسٽ 2011ع

• عوامي دٻاءُ، احتجاج ۽ مذمتن جي نتيجي ۾ 24 ڪلاڪن اندر فيصلو تبديل: سڄي سنڌ ۾ ناظمن وارو نظام ٻيهر نافذ، آرڊيننس جاري. صوبي ۾ عوام جي سخت احتجاج بعد صوبائي وزيرن جا 3 اجلاس ٿيا، هڪ اجلاس صوبائي وزير پير مظهر جي گهر ۽ 2 اجلاس سي ايم هائوس ۾ ٿيا، جن ۾ صورتحال تي ويچاريو ويو. اجلاس بعد وڏي وزير پارٽي جي شريڪ چيئرمين صدر آصف علي زرداري سان فون تي رابطو ڪيو ۽ فريال ٽالپر جي گهر وڃي صوبي ۾ ٿيل عوامي احتجاج ۽ اڄ اعلانيل هڙتال بابت آگاهه ڪيو. وزيراعليٰ هائوس ۾ اجلاسن بعد وڏي وزير قائم علي شاهه فنڪشنل ليگ جي سربراهه پير پاڳاري سان فون تي رابطو ڪري کيس صورتحال کان آگاهه ڪيو ۽ صلاح مشورو ڪيو. وڏي وزير صدر آصف کي آگاهه ڪيو ته ڪراچي ۽ حيدرآباد ۾ ڌار نظام لاڳو ڪرڻ خلاف سڄي سنڌ ۾ سخت احتجاج آهي ۽ صورتحال انتهائي ڏکي ٿي وئي آهي، اتحادين به مخالفت ڪئي آهي. صدر وڏي وزير کي هدايت ڪئي ته جڏهن ڪراچي ۽ حيدرآباد ۾ ناظمن جو نظام آهي ته اهو سڄي سنڌ ۾ لاڳو ڪيو وڃي، اهڙي هدايت بعد گورنر ڪمشنري نظام ختم ڪري 2001ع جو مڪاني نظام بحال ڪرڻ جو آرڊيننس جاري ڪيو.
• سنڌ کي انتظامي طور ٻن حصن ۾ ورهائڻ خلاف سڄي سنڌ سوڳ ۾ وٺجي وئي، اڄ مظاهرن، ڌرڻن، هڙتال ۽ ٽرانسپورٽ بند رکڻ جو اعلان. جيئي سنڌ تحريڪ ۽ عوامي تحريڪ پاران اڄ هڙتال جو اعلان، عوام خاموش نه ويهندو (صفدر سرڪي) هڙتال سان گڏ 20 آگسٽ تائين سوڳ ۾ احتجاج ڪيو ويندو، اڄ کان سنڌ ۾ غدارن جو علامتي جنازي نمازون پڙهيون وينديون: اياز لطيف پليجو. سنڌ کي انتظامي طور وهائڻ جو حق پ پ سميت ڪنهن کي به نه ٿو ڏئي سگهجي، فيصلي خلاف لاڳيتو احتجاج ڪنداسين (بشير قريشي) پ پ سنڌ کي ٻن حصن ۾ ورهائڻ جي پيڙهه جو پٿر رکيو آهي، سنڌ واسي وڙهي مرڻ لاءِ نڪري اچن: قادر مگسي. سنڌ ۾ ٻه نظام آڻي سنڌ جي ورهاست جو بنياد رکيو ويو آهي، اسين ان کي رد ڪريون ٿا (جلال محمود شاهه) شهري ۽ ٻهراڙي علائقن کي لساني بنياد تي ورهائڻ جو مطلب سنڌ جي جاگرافيائي وحدت کي نقصان رسائڻ آهي (عبدالواحد آريسر) فيصلو سنڌ واسين سان غداري آهي: خالد محمود سومرو. فيصلي خلاف جيل ڀريو تحريڪ شروع ڪئي ويندي (امير ڀنڀرو) سنڌ جي غير اعلانيل ورهاست خلاف مظاهرا ڪيا ويندا (تاج محمد ڊومڪي) ايوان صدر سنڌ جي وجود خلاف ڪم پيو ڪري (رياض چانڊيو) سڄي سنڌ ۾ ڪارڪن احتجاج ڪندا: ايوب شر. سنڌ دشمن فيصلي خلاف سڄي سنڌ سراپا احتجاج بڻجي وئي، جسقم، ايس ٽي پي، عوامي تحريڪ، جيئي سنڌ تحريڪ، ايس يو پي، جسم، نواز ليگ، پ پ (ش ڀ)، فنڪشنل ليگ، سنڌياڻي تحريڪ، بار ايسوسيئيشنز ۽ سماجي تنظيم جا مظاهرا ۽ ريليون.
• اي اين پي احتجاج طور صوبائي وزير امير نواب کي ڪم کان روڪي ڇڏيو. ڪراچي ۽ حيدرآباد لاءِ ڌار نظام مهاجر صوبي جو سمجهوتو آهي: اي اين پي. موجوده فيصلو سنڌ ورهائڻ جي سازش آهي، جنهن کي قبول نه ڪنداسين. پ پ ايم اين ايز جو معاملي تي اڻ چٽو موقف، ناراض ۽ مخالف اڳواڻن مخالفت ڪئي. اسان کي اعتماد ۾ ناهي ورتو ويو، ڪابينا ۽ پارٽي ۾ آواز اٿاريو ويندو: غوث بخش مهر. فيصلو درست ناهي (خدا بخش راڄڙ) تمام گهڻو ڏک رسيو آهي: پ پ ايم اين اي ظفر شاهه. فيصلي کي سمجهڻ جي ضرورت آهي (غلام شاهه / کٽومل) متحده جي دٻاءُ تي فيصلو ٿيو: صفدر عباسي. فيصلو رد ڪريون ٿا (اياز شيرازي/غلام حيدر) غني ٽالپر ۽ فوزيا وهاب موقف نه ڏنو. سنڌ جي ورهاڱي کي روڪڻ لاءِ انتظامي فيصلو ڪيو ويو آهي: مولابخش چانڊيو. سنڌ ۾ 2 نظام لاڳو ڪيئن ٿيا؟ سوال، لاهور تائين بابر اعواڻ جو پيڇو ڪندا رهيا!، فيصلي سان ڪراچي جون حالتون بهتر ٿينديون (اعواڻ) حالتون خراب ڪيون ئي ان لاءِ ويون هيون؟ (صحافي) سوالن جو مقابلو نه ٿو ڪري سگهان: اعواڻ.
• پ پ جا اڪثر وزير گم، فون به بند، ماڻهن ۾ سخت ڪاوڙ. سراج دراني، اياز سومري، ذوالفقار مرزا، مهتاب ڏهر، ڌاريجي ۽ شرجيل جا فون بند. مراد علي شاهه، منطور وساڻ ۽ ٻين صوبائي وزيرن به فون بند ڪري ڇڏيا. ماڻهو خوش ناهن، اسان کي گهٽ وڌ ڳالهائي رهيا آهن: مظفر شجراع. سرڪار خلاف لڳندڙ نعرا توهان ٻڌا آهن؟ (سوال) ڪجهه فيصلن تي تنقيد ٿيندي آهي: شازيه مري. وڏي وزير چيو هو ته ضلعي حڪومتن جي آئين ۾ گنجائش ناهي ته پوءِ ٻن ضلعن ۾ بحال ڇو ٿيون: ڪاوش جو سوال، وزير اعليٰ جو بيان مون نه پڙهيو آهي، ضرور آئيني معاملن تي غور ٿيو هوندو: شازيه. سنڌي قوم کي ڊپريشن ۽ نفسياتي طور غلامي ڏانهن ڌڪيو پيو وڃي: محمد ابراهيم جويو. مشرف واري نظام کان به وڌيڪ نام نهاد جمهوريت سنڌ جي وجود لاءِ نقصانڪار ثابت ٿي آهي. سنڌ ۾ سخت ردعمل بعد صدر اڄ سنڌ ڪابينا کي طلب ڪري ورتو.
• ڪراچي ۽ حيدرآباد ۾ ترقياتي رٿائون مڪاني حڪومتون پاڻ جوڙينديون. (ق) ليگ ٻٽي انتظامي نظام بابت موقف ڏيڻ کان لنوائي وئي، حليم عادل شيخ ۽ شهريار مهر فون ئي اٽينڊ نه ڪيو. فنڪشنل ليگ به سنڌ جي انتظامي ورڇ کي رد ڪري ڇڏيو. ٻه انتظامي نظام لاڳو ڪرڻ سنڌ سان غداري آهي: خالد محمود سومرو. سنڌياڻي تحريڪ جي ڪارڪنن طرفان مولابخش چانڊيو جي گهر جو گهيراءُ.
• پ پ جو فيصلو، سنڌ کي ڏهاڪن تائين ڀوڳڻو پوندو،هڪ سنڌ هڪ نظام هئڻ گهرجي: علي قاضي. سنڌ جي تاريخ ۾ جيڪي به وڏا هاڃا ٿيا آهن، موجوده فيصلو انهن ۾ هڪ نئون اضافو آهي. سنڌ جي عوام کي تيار رهڻ گهرجي ته اهي موجوده صورتحال ۾ پنهنجو ڪردار ڪيئن ادا ڪندا. اميد آهي ته قومپرست ۽ سياسي پارٽيون هڪ گڏيل حڪمت عملي ٺاهينديون. سنڌ جي انتظامي ورهاست خلاف 6 غيرتمند نياڻين پاران پاڻ ساڙڻ جو اعلان. قاسم آباد واسڻ فرحانه، مصباح، ماريا، افشان، رخسانه ۽ گلناز پنهور پاڻ ساڙڻ جو اعلان ڪيو. قومپرستن طرفان 9 آگسٽ تي ڪراچي ۾ اهم اجلاس طلب. ايس يو پي، جسقم ۽ جيئي سنڌ محاذ طرفان گڏيل تحريڪ جو اعلان ڄامشوري ۾ قومپرستن جو هنگامي اجلاس، جلال شاهه، بشير قريشي، رياض چانڊيو ۽ ٻيا شريڪ. پ پ وارن سنڌ جي ورهاست جو قدم کنيو آهي، ڀرپور جدوجهد ڪبي: اڳواڻ. (روزاني ڪاوش)
• سنڌ ورهائن تي جيالا به مايوس، ڪيترائي ڪارڪن مستعفي، ف ليگ ۽ اي اين پي به مخالفت ڪري ڇڏيو. متحده کي خوش ڪرڻ لاءِ ڪيل فيصلو برقرار، سڄي سنڌ ۾ مشرف جو مڪاني نظام لاڳو. سڄي سنڌ ي جي سخت ردعمل پ پ قيادت کي جهڪائي وڌو، سي ايم هائوس ۾ اجلاس بعد گورنر هائوس مان آرڊيننس جاري، اڳواڻ اڄ ايوانِ صدر طلب. پ پ ايم پي ايز نواز چانڊيو ۽ حميرا علواڻي حڪومتي فيصلي جي مخالفت ڪري ڇڏي، احتجاج جي حمايت، اين اين پي احتجاج طور وزير کي ڪم کان روڪي ورتو. فنڪشنل ليگ جي وزيرن پاران اڄ استعيفيٰ ڏيڻ جو امڪان، اي اين پي پاران قومپرستن جي احتجاج جي حمايت ۽ رابطي جو فيصلو، حڪومتي فيصلو مهاجر صوبي جو اڻ اعلانيل اعلان سمجهون ٿا: شاهي سيّد.
• جيئي سنڌ تحريڪ جي هڙتال جي سڀني قومپرستن طرفان حمايت، 6 سنڌياڻين پاران بينظير جي مزار اڳيان پاڻ ساڙڻ جو اعلان. ڌرتيءَ جو ورهاڱو ڪندڙ پ پ سنڌين جي نفرت ۾ لڙهي وئي، مظاهرا ۽ ڌرڻا، اڄ مڪمل هڙتال. حڪومتي اعلان ٻڌندي ئي سڀ سنڌ واسي صدمي ۾ اچي ويا، ماڻهو پاڻ ئي رستن تي نڪري آيا، حڪمران پارٽي ۽ سندن قيادت تي ڇوهه ڇنڊيا ويا، وڏي وزير قائم علي شاهه جي پتلي کي باهه. ڪراچي، ملير، حيدرآباد، وارهه، ڏوڪري، لاڙڪاڻي، خيرپور، بوزدار وڏا، گهوٽڪي، نوشهري فيروز، ڪنڊياري، ساماري، ٽنڊي آدم، باڊهه ۾ سياسي ڪارڪنن جا مظاهرا. جيڪب آباد، تلهار، پير جي ڳوٺ، ٺٽي ۽ بدين ۾ مظاهرا، فيصلو واپس نه وٺڻ جي صورت ۾ نمائندن جي گهيراءَ ۽ گهرن تي ڪارا توا ٽنگڻ جو اعلان، وڏيرا سنڌ وڪڻي ڇڏيندا: اڳواڻ. سنڌ گدڙن ناهي کاڌي جو ان کي ماڻهو کائي ويندا، اردو ڳالهائيندر متحده جي ڳالهين ۾ نه اچن، پ پ سنڌ جي وحدت تي ور ڪيو آهي: صفدر سرڪي جي پريس ڪانفرنس.
• قومي شاهراهن تي ڌرڻن، پ پ وزيرن، صلاحڪارن ۽ سينيٽرن جي گهرن تي غداري جا نشان ٽنگھڻ جو فيصلو. 13 ڏينهن سوڳ ملهائڻ جو اعلان، سنڌ دشمن حڪمرانن جا رستا بند ڪري ڇڏينداسين: اياز لطيف. ورلڊ سنڌي ڪانگريس سميت انساني حقن جون عالمي تنظيمون به پ پ جي سنڌ دشمني فيصلي خلاف آواز اٿارين. قومپرستن جو سڀاڻي ڪراچي ۾ اجلاس طلب، سنڌ دشمن فيصلو نه مڃينداسين: اڳواڻ. ايس يو پي سربراهه جلال شاهه جي رهائش گاهه تي قومپرستن جو اجلاس، گڏيل حڪمت عملي لاءِ غور ويچار. پ پ موقعي پرستي جي مظاهرو ڪندي رات پيٽ ۾ سنڌ کي ٻن حصن ۾ ورهائي ڇڏيو، قومپرست. سمورن قومپرستن، سياسي سماجي اڳواڻن ۽ سول سوسائٽي کي گڏ ڪري هڪ آواز ٿي جدوجهد ڪرڻي پوندي. پ وارن ايوب کهڙي کي مات ڏئي ڇڏي، سنڌ دشمنن لاءِ ڌرتي ٽامون بڻائينداسين: سنڌ جي قومي وحدت کي ٽڪرا ڪرڻ جو پهريون قدم کنيو ويو آهي، سڄي قوم اٿي پوي. سنڌ دشمن فيصلي خلاف ويڙهه جاري رکي ويندي، گڏيل طور ڀرپور مزاحمت ڪنداسين: قادرمگسي
• سنڌين مڙسي نه ڪئي ته ٻيا شهر به هٿن مان نڪري ويندا، متحده وارن کان به پڇاڻو ڪرڻ گهرجي. پ پ هر وقت اڇلايل ٿڪ چٽڻ لاءِ تيار رهي ٿي، هر ماڻهوءَ کي ٻاهر نڪرڻو پوندو: مهتاب اڪبر راشدي. بابر اعواڻ کي اسلام آباد مان اچي فيصلا ٻڌائڻ جو ڪو حق ناهي، پ پ وارا ڪٿي هئا ۽ سندن وات ۾ منڱ پيل هئا. سنڌ توڙي پرڏيهه ۾ رهندڙ سنڌي رات جي اونڌاهي ۾ ٿيل فيصلي کي قبول نه ڪندا: ورلڊ سنڌي ڪانگريس.
• ”پ پ قبلو درست ڪري“ سنڌين جو فيس بوڪ ۽ ايس ايم ايس ذريعي ردعمل سنڌ سميت سڄي ملڪ ۽ پرڏيهه ۾ رهندڙ سنڌين اهڙي فيصلي خلاف سخت ردعمل ظاهر ڪيو. پيپلزپارٽي جا وزير ۽ صلاحڪار ڳولهيا نه لڌا، نمبر بند. سنڌ واسين ايس ايم ايس ذريعي فيصلو واپس وٺڻ جو مطالبو ڪيو. عوامي احتجاج جو خوف، نديم ڀٽو ۽ صادق ميمڻ لڪي شهيد جي مزار تي پهتا.
• سنڌ کي ورهائڻ کان بچايو آهي، پاڻ کي ڏوهاري نه ٿا سمجهون: قانون وارو وفاقي وزير مولابخش چانڊيو. عوامي ردعمل: مولابخش چانڊيي جي گهر جو گهيرو، چوڙيون پيش، سلام ٿهيم جي گهر آڏو تئو ٽنگيو ويو. حڪومتي فيصلي سان امن امان جي صورتحال بهتر ٿيندي، سنڌ کي ورهائڻ کان بچائڻ لاءِ غير مقبول فيصلو ڪرڻو پوندو. موجوده فيصلي کي دير سان درست سمجهيو ويندو، ڪراچي يا ٻئي صوبي جو تصور به نٿا ڪري سگهون. پ پ شهيد ڀٽو پاران سنڌ جي ورهاڱي خلاف سڀاڻي سڄي سنڌ ۾ مظاهرن ۽ عدالت ۾ چئلينج ڪرڻ جو اعلان. سنڌ آصف زرداري يا الطاف حسين جي ذاتي جاگير ناهي جو هو پاڻ ۾ ويهي رات جي اونڌاهيءَ ۾ فيصلا ڪن: تاج محمد ڊومڪي. سنڌ ڪروڙين سنڌين جي دل جي ڌڙڪن آهي، جنهن کي عوام ڪنهن عالمي سازش يا اقتدار جي نوراڪشتي ۾ پهچندڙ نقصانن خلاف احتجاج ڪندو. زرداري ليگ ۽ ايم ڪيو ايم بين الاقوامي سامراجي قوتن جي اشاري تي سنڌ جي قديم آبادي ۽ اردو ڳالهائيندڙن ۾ نفرتون پيدا ڪري رهيون آهن.
• سنڌ ۾ مڪاني حڪومتن جو هڪڙو ئي نظام لاڳو ڪيو وڃي: شهري ۽ ٻهراڙي بنياد تي نظام ورهائڻ واري عمل خلاف مزاحمت ڪئي ويندي. ڌار ڌار احتجاج بدران قومپرست ۽ سنڌ دوست ڌريون گڏيل احتجاج ڪن: عبدالواحد آريسر
• جيئي سنڌ نيشنل ڪانگريس پاران اڄوڪي هڙتال جي حمايت. يوسف ٽالپر ۽ سسئي پليجو کي پ پ ڇڏڻ گهرجي: سنڌ کي انتظامي طور ورهائڻ ون يونٽ کان خطرناڪ آهي: ساڃاهه وند. 6 قومي ڪارڪنن طرفان پاڻ ساڙڻ جو اعلان. راڻيپور جي جسقم، جيئي سنڌ تحريڪ ۽ ايس ٽي پي ڪارڪنن پاڻ ساڙڻ جو اعلان ڪيو. (روزاني عوامي آواز)