تاريخ، فلسفو ۽ سياست

هڪ سنڌ: ٻه نظام

هي ڪتاب ” هڪ سنڌ : ٻه نظام “ نامياري ليکڪ ۽ پبلشر يوسف سنڌي جو لکيل آهي. هي ڪتاب 2013ع ۾ سچائي اشاعت گهر، دڙو پاران ڇپايو ويو. پيپلزپارٽي حڪومت پاران مڙهيل ٻٽي مڪاني نظام خلاف سڄي سنڌ سراپا احتجاج هئي. سنڌ جا ماڻهو پارٽين کان مٿانهان ٿي ان انياءَ خلاف اُٿي کڙا ٿيا. ون يونٽ کان پوءِ هي ٻيو سنگين ڏوهه هو، جيڪو سنڌ جي چونڊيل عيوضن قانوني طور سنڌ اسيمبليءَ وسيلي سنڌ مٿان مڙهيو. ڪالاباغ ڊيم، ڌارين آبادڪاري وغيره جهڙن انيائن جي ڀيٽ ۾ هي معاملو ان ڪري وڌيڪ سنگين هيو جو اهو اسلام آباد پاران ڏنڊي جي زور تي نه مڙهيو ويو. پر سنڌ واسين جي محبوب پارٽيءَ وڏي اڪثريت سان ان کي اسيمبليءَ مان منظور ڪرائي، سنڌ جي ڳچيءَ ۾ ڳٽ جيان وڌو.
  • 4.5/5.0
  • 5556
  • 1056
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • يوسف سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book هڪ سنڌ: ٻه نظام

9 سيپٽمبر 2012ع

 پوليس ۽ مئجسٽريٽ جا اختيار ميئر حوالي، جلسن جي اجازت به ميٽروپوليٽن سرڪار کان وٺڻي پوندي. پنهنجن حدن اندر جهيڙن کي روڪڻ لاءِ ميئر مئجسٽريٽ طور پوليس کي گهرائيندو، جلسن کي ڇڙو ڇڙوڇڙ ڪرڻ جا اختيار به سندس حوالي ٿي ويا. پرائمري تعليم، ماهيگيري، راندين، ثقافت، رٿابندي، ماليات ۽ ترقي سميت انفارميشن ٽيڪنالاجي جا معاملا ميٽرو پوليٽن سرڪار ڏسي سگهندي، تاريخي ماڳ به ميئر جي اختيار ۾ ڏنا ويا. ڪي ڊي اي، ڪي ايم سي جي زمينن جا اختيار، عمارتن جي اڏاوت بابت قانونسازي ۽ رٿابندي به ميٽروپوليٽن سرڪار ڪندي، حد دخليون هٽائڻ سميت روڊ ۽ بجلي جا معاملا به ميئر ڏسي سگهندو. جلسن جلوسن جي اجازت ميئر حوالي ٿيڻ سبب مسلسل ٽڪراءَ جو خدشو، روينيو ۽ پوليس جا اختيار نه ملڻ واري دعويٰ غلط ثابت، علائقن جي ورهاست به ميٽروپوليٽن سرڪار ڪندي.
 مڪاني نظام مسئلن جي حل لاءِ لاڳو ڪيو، اتحادين کي گڏ کڻي هلنداسين: صدر زرداري. مڪاني نظام سان اختيارن جي هيٺين سطح تي منتقلي ٿيندي، جمهوريت جي استحڪام لاءِ سڀني سان گڏجي ڪم ڪيون پيا. ڪجهه ماڻهو سنڌ دوست نظام جي اجائي واويلا ڪن پيا، اهي امن خراب ڪرڻ چاهين ٿا: الطاف حسين.
 شاهي سيّد وڏي وزير جي دعوت رد ڪري ڇڏي، پير پاڳاري سان ملاقات. لنڊن وارا پاڪستان کي ڇڏي اتان جي سياست ڪن، هڙتال ڪندڙ رابطو ڪن ته فيصلو ڪنداسين. رات پيٽ ۾ آرڊيننس جو ڇو فيصلو ڪيو ويو، اهو آمرن جو ڪم آهي: شاهي سيّد. استعيفائن جو فيصلو سوچي سمجهي ڪيو آهي، واپس نه وٺنداسين: امتياز شيخ.
 الطاف جي ڌمڪين مان لڳي ٿو ته پ پ ۽ متحده نسلي وڳوڙ چاهين ٿيون، رات جي اونداهيءَ ۾ جاري ڪيل آرڊيننس جمهوريت جي علمبردار سڏرائيندڙ حڪمرانن جي پت وائکي ڪري ڇڏي. زرداري جي مفاهمتي پاليسي ان حد تائين پهچي وئي آهي جو حڪمران سنڌ ورهائڻ لاءِ به تيار ٿي ويا آهن. ايم ڪيو ايم نسلي جهيڙو ڪرائي سنڌ ورهائڻ چاهي ٿي، حڪمران سنڌ سان غداري پيا ڪن. سنڌي ماڻهو دهشتگردن جي ڌمڪين کان ڊڄڻ وارا ناهن، تعلقي هيڊ ڪوارٽر سطح تي 13 سيپٽمبر تائين مظاهرن جو اعلان. قادر مگسي.
 قومپرستن جو ڪم نفرتون پکيڙڻ آهي، هڙتال ناڪام بڻائي وڃي: نواز ليگ ملڪ ٽوڙڻ جي سازش ڪري پئي، خيبر پختونخواهه جا اڳواڻ سنڌ جو فڪر ڇڏي ڏين. مڪاني آرڊيننس جي مخالفت ڪندڙ جمهوريت کي بچايو ويندو، عوام جي حقن لاءِ وڙهندو رهندس: الطاف حسين جو اجلاس کي خطاب. مڪاني چونڊن خلاف هڙتال جي جماعت اسلامي حمايت ڪري ڇڏي. مڪاني آرڊيننس جو مقصد سنڌ تي متحده کي مڙهڻ آهي: منور حسن.
 مڪاني نظام تي پ پ ميمبرن به اعتراض واري ڇڏيا، پارٽي کي سنڌ ۾ نقصان ٿيندو. سي ايم هائوس ۾ وڏي وزير جي صدارت هيٺ اجلاس ۾ پ پ ميمبرن آرڊيننس تي خدشا ظاهر ڪيا. ملير ضلعو ختم ڪرڻ ۽ ڪراچي جي ٻهراڙين کي نظر انداز ڪرڻ جا فيصلا درست نه ٿيا. (روزاني عوامي آواز)
 آرڊيننس سپريم ڪورٽ ۾ چئلينج، حڪومت اتحادين کي پرچائڻ ۾ ناڪام، ٽانگا پارٽيون مخالفت پيون ڪن: سنڌ سرڪار. گورنر آرڊيننس جاري ڪري سنڌ جي شهري ۽ ٻهراڙي وارن علائقن ۾ رهندڙ ماڻهن ۾ ويڇا وڌائڻ جو قدم کنيو آهي، آرڊيننس آئين جي به خلاف آهي، فوري طور رد ڪيو وڃي: سپريم ڪورٽ کي استدعا. گورنر جو فنڪشنل ليگ سان رابطو، احتجاج بدران حڪومت جو ساٿ ڏيڻ گهرجي، نئون نظام عوام جي مفاد ۾ آهي، (عشرت العباد) سنڌ ۾ هڪ نظام چاهيون ٿا، توهان جو پيغام پاڳاري کي ڏينداسين: گورنر کي جواب. اي اين پي جي سينيٽرشاهي سيد جو وزيراعليٰ سان ملڻ کان انڪار، پاڳاري سان ملاقات، آرڊيننس کي واپس ورتو وڃي، استعيفائون واپس نه وٺنداسين، فيصلو جلد بازي ۾ ڪيو ويو: پيرپاڳارو. آرڊيننس آئيني آهي، جيڪو اسيمبلي مان پاس ڪرايو ويندو، ان حوالي سان جيڪا پروپئگنڊا ڪئي پئي وڃي اها غلط آهي، پي رول تي ڪم ڪندڙن جي دٻاءُ ۾ نه اينداسين، پ پ سڀ کان وڏي قومپرست آهي: شرجيل ميمڻ، اياز سومرو ۽ رفيق انجنيئر.
 سنڌ حڪومت مڪاني ادارن جي سالياني بجيٽ منظور ڪرڻ وارن اختيارن تان به هٿ کڻي وئي. 2001ع ۽ 1979ع وارن مڪاني نظامن تحت لازمي هو ته ضلعي حڪومتون ۽ مڪاني ادارا بجيٽ حتمي منظوري لاءِ صوبائي حڪومت کي اُماڻيندا. صوبائي حڪومت کي 30 ڏينهن اندر اها بجيٽ منظور ڪرڻ يا نه ڪرڻ بابت فيصلو ڪرڻو هو. نئين مڪاني نظام ۾ صوبائي حڪومت جي انهن اختيارين جو ذڪر ناهي، مڪاني ادارا پاڻ پنهنجي بجيٽ تيار ۽ منظور ڪري سگهندا. مڪاني ادارن ۾ مالي وسيلن جي ورڇ لاءِ فنانس ڪميشن به جڙندي ناڻي وارو وزير ان جو چيئرمين هوندو.
 ميٽروپوليٽن ڪارپوريشنون ضلعي حڪومتن کان با اختيار هونديون، عوام کي صوبائي حڪومت ڏانهن وڃڻو ئي نه پوندو. ڪارپوريشنن کي ڊسٽرڪٽ ڪو آرڊينيشن، ڪميونٽي ڊولپمينٽ، صحت، تعليم، انفارميشن ٽيڪنالاجي، ورڪس، ماحوليات سوڌو 12 گروپن ۾ ورهايو ويندو. صوبائي حڪومتون ڪو آرڊينيشن، هيومن ريسورس مئنيجمينٽ، تعليم جي واڌاري وارا شعبا قائم ڪري ڏينديون، مختلف کاتن جي ڪنڪرنٽ لسٽ جاري. ميٽروپوليٽنز پنهنجن وسيلن مان انٽرپرائيزز، انويسٽمينٽ پروموشن، انفارميشن ٽيڪنالاجي ۽ ٻيا شعبا شروع ڪري سگهنديون. ميئر ۽ چيئرمين جي انتظامي مدد لاءِ ڊي سي اوز طرز تي چيف آفيسر مقرر ٿيندا، ميئر کي ٻه ڀاڱي 3 جي اڪثريت سان هٽائي سگهبو.
 وڏو وزير ميئر يا چيئرمين کي معطل ۽ برطرف ڪري سگهندو. وزيراعليٰ پاڻ يا ڪنهن آفيسر ذريعي ميئر ۽ چيئرمين کي عملدار آمد لاءِ هدايتون جاري ڪندو. ميئر غائب ٿي وڃي ته حڪومت ڊپٽي ميئر کي قائم مقام ميئر جا اختيار ڏيندي. سٽيزن ڪميونٽي بورڊ، مصالحتي انجمنون ۽ انصاف ڪاميٽيون جڙنديون.

ميٽرو پوليٽن ڪارپوريشن جي جوڙجڪ هڪ نظر ۾

ڪو آرڊينيشن پرائمري تعليم
هيومن ريسوس مئنيجمينٽ لٽريسي ۽ فني تعليم
ڪي ڊي اي ۽ ڪي ايم سي جا ادارا ۽ زمينون بنيادي صحت مرڪز، چائلڊ ۽ وومين هليٿ
هائوسنگ ۽ اربن پلاننگ / فزيڪل پلاننگ ثقافتي مرڪز ۽ لائبرريون
لينڊ مئنيجمينٽ اسپورٽس بورڊ ۽ راندين جا ادارا
پبلڪ هليٿ انجنيئرنگ ڪميونٽي ڊولپمينٽ ۽ اين جي اوز
واسا ڪو آپريٽو هائوسنگ سوسائٽيون
ماس ٽرانزٽ، ٽرئفڪ انجنيئرنگ، انٽر سٽي ٽرانسپورٽ، پارڪنگ ۽ فلاءِ اوور ماحوليات
ضلعي جا اندروني روڊ ۽ عمارتون متبادل توانائي
پراپرٽي ٽيڪس انفارميشن ٽيڪنالاجي (ڊولپمينٽ ۽ پروموشن) ۽ ڊيٽا بيس
انٽر پرائيزر ۽ انويسٽمينٽ پروموشن قانوني صلاحون ۽ ڊرافٽنگ
سول ڊفينس ان لينڊ فشريز
سٽيزن ڪميونٽي بورڊ مانيٽرنگ ڪاميٽيون، انصاف ۽ ايٿيڪس ڪاميٽيون

 ميٽروپوليٽن ڪارپوريشن جو ميئر ۽ ضلعي ڪائونسل جو چيئرمين اڻ سڌي چونڊ ذريعي چونڊبا. نئين نظام تحت ملازمن تي ٻڌل سروس گروپ به قائم ڪيو ويندو. (روزاني ڪاوش)