02 آڪٽوبر 2012ع
• آرڊيننس پ پ جي منشور مطابق آهي، سنڌ طرف ڪوبه ميري اک سان نٿو ڏسي سگهي، ڪالاباغ ڊيم جي حمايت ۾ ريليون ڪڍڻ وارا آرڊيننس جي مخالفت ڪري رهيا آهن. آرڊيننس هڪ ڏينهن يا رات ۾ نه ساڍن ٽن سالن ۾ تيار ڪيو ۽ اسيمبلي مان به منظوري ڪرايو آهي. سنڌ اسيمبليءَ ۾ احتجاج ڪندڙ پنهنجو موقف يا اعتراض ٻڌائي نه سگهيا، شايد آرڊيننس پڙهي نه آيا هئا. نواز شريف ”جاڳ پنجابي جاڳ“ جا نعرا هڻڻ وارو بدنيت ماڻهو آهي، کيس آرڊيننس تي اعتراض ڪرڻ جو حق ناهي. صوبائي وزير شرجيل ميمڻ جون ميڊيا سان ڳالهيون.
• ”سنڌ جو ورهاڱو نامنظور“ جي نعرن دوران مڪاني بل منظور، سنڌ ۾ سوڳ شهر بند، روڊَ ويران. نواب شاهه ۾ پوليس هٿان جسقم ڪارڪن علي رضا خاصخيلي قتل، ٿاڻي کي باهه. ”جيڪو ووٽ ڏيندو، اهو غدار هوندو“، ”تاريخ ۾ غدار ٿيڻ کان بچو“، ”سنڌ ماءُ جو ورهاڱو نه کپي“ جي نعرن دوران پاڪستان پيپلزپارٽي ۽ متحده قومي موومينٽ ميمبرن پنجن منٽن اندر ”سنڌ پيپلز لوڪل گورنمينٽ آرڊيننس 2012ع“ ايوان مان منظور ڪرائي ورتو. پير مظهر ۽ آغا سراج دراني پ پ ميمبرن کي اُٿي بيهي بل جي حمايت ڪرڻ لاءِ زور ڀريندا رهيا، اياز سومري ۽ نثار کهڙي ڪارڊ ليس مائيڪن جي استعمال ذريعي مخالف ڌر جي ميمبرن جو آواز دٻائڻ جي ناڪام ڪوشش ڪندي بل جي منظوري ورتي. نصرت سحر عباسي ۽ ماروي راشدي پاڻ ملهايو، آرڊيننس جي منظوري بعد مخالف ڌر جي ميمبرن جو ايوان مان واڪ آئوٽ، متحده قومي موومينٽ جي ميمبرن خوشي مان اٿي بيهي ”ڪاميابيءَ جو نشان“ بڻائي پنهنجو ردعمل ظاهر ڪيو.
• جسقم طرفان شهيد بشير قريشي جي قتل جي ايف آءِ آر داخل نه ٿيڻ ۽ سنڌ بچايو ڪميٽي طرفان سنڌ تي ٻٽو مڪاني نظام مڙهڻ خلاف هڙتال جي سڏ دوران نواب شاهه ۾ پوليس هٿان ڪارڪن جي قتل بعد شهر وڳوڙن جي ور چڙهي ويو، ٿاڻو ساڙي خاڪ ڪرڻ سان گڏ گاڏين کي باهيون، ڪيترائي ڪارڪن زخمي. حيدرآباد، سکر ۽ لاڙڪاڻي ۾ هڙتال سان گڏ ٽرانسپورٽ به بند، سکر ڊگري ڪاليج وٽ بس کي ساڙيو ويو، مٺي ۾ ڪاروبار بند، ڇڪتاڻ بعد هڪ ڪارڪن گرفتار، لکي غلام شاهه ۾ چڪريون، هڪ ڪارڪن زخمي، ڄام شوري ۾ چئن گاڏين کي ساڙيو ويو. ڪراچي جون سنڌي وسنديون بند، کوکرا پار ۾ ڇڪتاڻ، قومپرست ڪارڪنن تي تشدد، گهوٽڪي، نوشهري فيروز، ٽنڊي الهيار، قمبر، شڪارپور ۽ ٻين شهرن ۾ ڪاروبار بند، ڦيٿو به نه ڦريو، مڪاني نظام وارو بل پاس ٿيڻ تي قومپرست ڪارڪن لڙڪ لاڙي ويٺا.
• روڊ ۽ رستا بند ڪري سنڌ جي عوام کي سنڌ اسيمبليءَ اچڻ کان ڇو روڪيو ويو؟: ف ليگ اڳواڻ. حڪمرانن کي پڇتائڻو پوندو، اهڙو ڪارو قانون آمرن به نه آندو هو: ڄام مدد. اسان جي پارٽي ان قانون کي سنڌ دشمن سمجهي ٿي، جنهن جي هر سطح تي مخالفت ڪئي ويندي. جمهوريت جو راڳ آلاپيندڙ پيپلزپارٽي ان بل بابت ڪنهن سان به ڳالهائڻ لاءِ تيار ناهي: صحافين سان ڳالهيون.
• وڏو وزير بي اختيار آهي. نثار کهڙي پنهنجي چاچي جي سنت ورجائي: سنڌ بچايو ڪميٽي سربراهه. پ پ ۽ ايم ڪيو ايم سنڌ دشمن هئڻ کي ثابت ڪيو، بل جا حامي ميمبر غدار آهن: جلال شاهه. ون يونٽ بعد سنڌ اسيمبليءَ ٻيو ڀيرو ڪارو منهن ڪيو آهي، 14 ميمبرن جي مخالفت باوجود اسپيڪر اتفاق راءِ سان بل منظور ٿيڻ جو اعلان ڪيو. آئين سنڌ اسيمبلي کي اختيار نٿو ڏئي ته صوبائي اختيار لوڪل حڪومت کي منتقل ڪياوڃن: پريس ڪانفرنس. پ پ جو سنڌ دشمن چهرو سامهون اچي ويو (خالد محمود سومرو) پ پ سنڌ ماءُ سان غداري ڪئي آهي: عرفان الله مروت.
• لوڪل گورنمينٽ آرڊيننس جي هڪ ميمبر به مخالفت نه ڪئي، سنڌ کي مبارڪون ڏيان ٿو: فيصل سبزواري. ڪراچي ۾ ڪابه هڙتال ناهي ٿي، اسٽاڪ ايڪسچينج به کليل آهي، بلدياتي بل آئين جي روح مطابق آهي. ڪشمورکان ڪراچي تائين هڪ جهڙو نظام آهي، آصف علي زرداري ۽ الطاف حسين کي به مبارڪون ڏيون ٿا: متحده پارلياماني اڳواڻ.
• دادو ۾ پير مظهر جي بنگلي آڏو ڪريڪر جو ڌماڪو. منظور آباد پاڙي ۾ صوبائي وزير جي رهائشگاهه وٽ ڌماڪو ٿيو. ڌماڪي بعد ماڻهن ۾ ڀاڄ، ڪو به جاني نقصان رپورٽ ناهي ٿيو: پوليس. پ پ کان وڏو ٻيو ڪو به قومپرست ناهي: نويد قمر. ڪنهن کان به سنڌ سان پيار جو سرٽيفڪيٽ وٺڻ جي ضرورت ناهي: ٽنڊي محمد خان ۾ خطاب.
• ”هاڻ پ پ سان گڏ نٿو هلي سگهجي.“ حڪيم بلوچ استعيفيٰ ڏيندو، ملير جا 50 اڳواڻ ۽ ڪارڪن مستعفي صبر ۽ سهپ جي حد ٿي وئي آهي، قومي نقصان برداشت جوڳو ناهي: حڪيم بلوچ. يوسي درساڻي ڇني جو اڳوڻو ناظم مجاهد جوکيو به پ پ ڇڏيندڙن ۾ شامل، هلندڙ هفتي اجلاس طلب. تڪراري بل خلاف سنڌ ۾ سخت احتجاج، غدارن جي گهيراءَ جو اعلان. لاڙڪاڻي، شڪارپور، مدئجي، ڪوٽڙي ۽ ڏوڪري سوڌو ٻين شهرن ۾ سخت احتجاج. لاسي ڳوٺ ۾ قومپرستن جو ڌرڻو، سڄي سنڌ ۾ هڪ نظام لاڳو ڪرڻ مطالبو.
• پ پ جا 14 ميمبر سنڌ اسيمبلي جي اجلاس مان غائب. ٻٽي نظام خلاف جاڳرتا مهم هلائڻي پئي ته هلائيندس: پاڳارو. تڪراري بل جي منظوري قابض مافيا جو وار آهي، اڳوڻن ناظمن جي فنڊز جي آڊٽ ڪرڻ بدران نئون نظام آندو ويو. تڪراري بل جنهن طريقي سان پاس ڪرايو ويو، اهو شهيد ڀٽو جي اصولن جي ڀڃڪڙي آهي: غنويٰ ڀٽو.
• مڪاني نظام وارو بل پاس ڪري پ پ ڌرتي سان غداري ڪئي آهي: صنعان قريشي. پ پ سنڌ جي تهذيب تي وار ڪيو آهي ۽ سنڌين پاران ڏنل مينڊيٽ جي توهين ڪي آهي. ٻٽو مڪاني نظام لاڳو ڪري پ پ ۽ متحده سنڌ سان غداري ڪئي آهي: ماروي ميمڻ. هاڻي عوام کي ايندڙ چونڊن ۾ درست فيصلا ڪرڻا پوندا، سنڌ غدارن کي معاف نه ڪندي. سنڌ جو آواز دٻائي مشرف جو نظام لاڳو ڪيو ويو: شاهي سيد. پ پ وارا ٽيڙي اک واري عورت وانگر پاڻ ۾ ته اتفاق ڪن. قومپرستن ۽ ف ليگ سان گڏجي ٻٽي مڪاني نظام جو مقابلو ڪبو: مرتضيٰ جتوئي. اسپيڪر ميمبرن جي مخالفت کي نظرانداز ڪري بل منظور ڪرايو: اين پي پي چيئرمين.
• بنا بحث بل جي منظوري بدنيتي آهي. خدا ڏنو شاهه، شفيع ڄاموٽ. مڪاني آرڊيننس خلاف 6 آڪٽوبر تي ڪارو ڏينهن ملهائڻ جو اعلان. نعيم کرل جي گهر جو گهيرو، قائم علي شاهه جي پتلي کي باهه. خيرپور ۾ قوم پرست ڪارڪن روڊ تي نڪري آيا، کرل جي گهر تي توا ٽنگيا ويا.
• سنڌ اسيمبليءَ مان بل منظور ٿيڻ شرط ڪراچي ٻهراڙي جي چئن ٽائونن جا ايڊمنسٽريٽر مقرر. نفيس شيخ کي گڏاپ، ابراهيم بلوچ بن قاسم، مسرور ميمڻ ڪياماڙي ۽ محمد رئيسي لياري ٽائون جا ايڊمنسٽريٽر هوندا. ٽائون ايڊمنسٽريٽرن جي مقرري کان اڳ مڪاني ماڻهن ۽ پارٽي اڳواڻن کان پڇڻ ضروري نه سمجهيو ويو.
• پ پ جي چونڊيل نمائندن جي گهرن آڏو چوڙيون ۽ توا ٽنگيا ويا. لاڙڪاڻي ۽ شهداد ڪوٽ ۾ اياز سومري، حيدرآباد ۾ امداد پتافي ۽ نواز چانڊيي جي گهرن تي توا ٽنگيا ويا. بدين ۾ ف ليگ ڪارڪنن پ پ ايم پي اي سڪندر منڌرو جي گهر آڏو چوڙيون ٽنگيون. ڏوڪري ۾ نظير ٻگهيي جي گهر آڏو توا ٽنگيا ويا، نوابشاهه ۾ پ پ جي چونڊيل نمائندن جي گهرن آڏو چوڙيون اڇلايون ويون.
• قادر مگسي ۽ نياز ڪالاڻي جي اڳواڻي ۾ حيدرآباد ۾ ريلي، ڌرڻو، عوامي تحريڪ پاران احتجاجي ڪئمپ لڳائي وئي. سنڌ جا ماڻهو شڪست تسليم نه ڪندا، پاس ڪرايل نئين نظام کي ختم ڪرائينداسين. قومپرست اڳواڻ. نئين مڪاني نظام وارو بل واپس وٺڻ تائين عوام سنڌ جي سمورن روڊن کي بند ڪري ڇڏي: قادر مگسي. سنڌ جو ڪوبه غيرتمند نئين مڪاني نظام کي قبول نه ڪندو، سنڌي ڪاري قانون خلاف طاقت جو استعمال ڪن: نياز ڪالاڻي. سنڌ خلاف دشمنن جي حرڪت کانپوءِ تحريڪون هليون ۽ سنڌين ون يونٽ جهڙو ڪارو قانون ختم ڪرايو: اياز لطيف. قوم پنهنجي ڌرتي تي وار برداشت نه ڪندي: آڪاش ملاح، دودو مهيري ۽ ٻين جو خطاب.
• ڪنهن به ميمبر مخالفت نه ڪئي، مڪاني نظام اتفاق راءِ سان منظور ٿيو: نثار کهڙو. هن مڪاني نظام جي مخالفت ڪندڙن مشرف دور ۾ 2001ع واري آرڊيننس جي حمايت ڪئي هئي. اسيمبلي جي روايت رهي آهي ته جيڪڏهن ميمبر بل تي بحث نه ڪن ته ان کي منظور ڪيو ويندو آهي: صحافين سان ڳالهيون.
• ٻٽو نظام سنڌ ۾ ورهاڱي جو پهريون قدم آهي، سنڌ ۾ پ پ خلاف وڏو اتحاد ٺهي پيو: چوڌري نثار. پنجاب کي ڀلي ورهايو وڃي، پر سنڌ جي ورهاست قبول ناهي، دادو ۾ غلام شاهه جيلاني جي گهر آڏو ڌماڪو.
• بل منظور ٿيڻ کانپوءِ سنڌين جون اکيون کلڻ گهرجن: عبدالواحد آريسر. رياستي ادارن ۽ حڪمران جماعت جي بدمعاشي باوجود سنڌي ماڻهن تاريخي هڙتال ڪئي. سنڌي ماڻهن پ پ کي سنڌ ٻه ٽڪر ڪرڻ لاءِ ووٽ نه ڏنا هئا.
• سنڌ سان غداري ڪندڙن جو حشر خراب ٿيندو: اسان اردو ڳالهائيندڙن جا مخالف ناهيون، متحده جي دهشتگرد ٽولي خلاف آهيون. سنڌ ورهائڻ واري بل جي مخالفت ڪندڙ ميمبرن کي تاريخ سنهري لفظن ۾ ياد رکندي . رياض چانڊيو. (روزاني عوامي آواز)
• سرڪار سڄي سنڌ ۾ هڙتال ۽ اسيمبليءَ ۾ اپوزيشن جي احتجاج کي ٿڏي، مڪاني ادارن بابت تڪراري بل 5 منٽن ۾ منظور ڪرائي ورتو. جنهن وقت سڄي سنڌ تڪراري بل خلاف روڊن تي سراپا احتجاج هئي، ان وقت اسپيڪر نثار کهڙي جي صدارت ۾ سنڌ اسيمبلي جي اجلاس ۾ مڪاني ادارن جي حوالي سان تڪراري بل پيش ڪيو پئي ويو، قانون واري صوبائي وزير اياز سومرو بل ايوان اندر پيش ڪيو. سوالن جو وقفو ختم ٿيڻ شرط اياز سومري تڪراري بل پيش ڪيو ته سڄو ايوان سنڌ جو ورهاڱو نامنظور، آرڊيننس نامنظور، هڪ سنڌ هڪ نظام، جيڪو آرڊيننس جو يار آ، غدار آ غدار آ، شرم ڪريو جي نعرن سان گونجي اُٿيو، مخالف ميمبرن بل جون ڪاپيون ڦاڙي ڇڏيون.
• نئين بلدياتي نظام جي منظوري عوام جي فتح آهي. الطاف حسين.
• غدار ۽ ون يونٽ مڙهڻ جا الزام هڻندڙ کي خبر ايندڙ چونڊن ۾ پوندي: کهڙو. بل منٽن اندر ڪيئن پاس ٿي ويو، اهو سوال وزير قانون کان ڪيو وڃي.
• اقتدار لساني ميئرن حوالي ڪرڻ بعد سنڌ اسيمبلي هجڻ جو جواز ناهي رهيو، سنڌ کي 2 حصن ۾ ورهائڻ کانپوءِ ايوان کي تالا هنيا وڃن: محمد ابراهيم جويو.
• اسين غدار آهيون يا محب وطن اهو وقت ثابت ڪندو، ٻٽو نه پر هڪ ئي نظام آهي: شرجيل ميمڻ. اجلاس ۾ 2 ڀيرا اعتراض ڪندڙن کي اعتراض ٻڌائڻ لاءِ چيو، پر انهن آن دي رڪارڊ اعتراض ٻڌائڻ جو موقعو وڃايو. قومپرستن سان ڳالهين لاءِ تيار آهيون، سنڌ کي ميري اک سان ڏسندڙن جون اکيون ڪڍي ڇڏينداسين. نئين نظام خلاف احتجاج ايوان جي توهين آهي، پ پ ميمبرن جا اعتراض هڪ ڏينهن اڳ ختم ڪيا هئا: اياز سومرو. ماضي ۾ ضلعي ڪائونسلن کي ايتري مالي خودمختياري نه هئي، جيتري ڪراچي جي ٻهراڙين جي ٽائونز کي ڏني آهي: رفيق انجنيئر
• ماروي راشدي ۽ نصرت سحر جي پ پ ميمبرن سان گرما گرمي. هڪ ٽڪيٽ ۾ 2 مزا نه وٺو (وزير تعليم) هتي ته گهڻا ئي مزا آهن.: نصرت سحر. لهجو مهذب رکو، مون کي ته مارويءَ جي خانداني هجڻ تي به شڪ آهي: وزير تعليم. آرڊيننس ذريعي سنڌ ورهائڻ جي سازش ڪئي پئي وڃي: پ پ ايم اين اي ظفر شاهه. حڪومت اتحادين کي راضي ڪرڻ لاءِ سنڌي عوام سان ويساهه گهاتي پئي ڪري. سنڌين جي احتجاج جو نوٽيس ڇو نٿو ورتو وڃي، هڙتال سنڌ جو آواز آهي. سسئي پليجو، ساجد جوکيو، صادق ميمڻ، تيمور ٽالپر، جاويد شاهه، احمد علي پتافي، فدا ڏيرو، احمد علي جمالي، پير غلام شاهه جيلاني، لالچند، مير حسن کوسو ايوان مان غير حاضر رهيا. (روزاني ڪاوش)