خزاني جي نوڪري
اسان جو هڪ مهربان مائٽ علي احمد چانڊيو هو، جيڪو تلهار جي شگرمل جو ڪين مئنيجر هو، انهي کي منهنجي ماءُ روئندي چيو ته ابا ! منهنجي پٽ کان اها رات واري ڊيوٽي نه ٿي ٿئي، هن کي بدين ۾ ضلعي ۾ ڪا نوڪري وٺي ڏينس، هُن واعدو ڪيو ته آئون هن کي نوڪري وٺي ڏيندس، علي احمد چانڊيو وڏي رسائي وارو ماڻهو هو. هن کي اسيمبلي ميمبرن ۽ وڏن ماڻهن تائين رسائي هئي، هن مون کي لوڪل گورنمينٽ ۾ نوڪري وٺي ڏني ، يونين ڪائونسل سيراڻي جي سيڪريٽري جي نوڪري، لوڪل گورنمينٽ بدين جي چيئرمين محترم امداد خواجا اها نوڪري ڏني، جيئن ته يونين ڪائونسل سيراڻي تمام گهڻي پري هئي، امداد خواجا جي مهرباني سان اتي ويس ته ڪڏهن به ڪونه، پر پگهار هر مهيني ملندي هئي، اها نوڪري به آخرڪار ڇڏيم.
هڪ ڏينهن مون کي علي احمد چانڊيي چيو ته ابا ! سڀاڻي بدين ڊپٽي ڪمشنر آفيس وڃجان. اتي منهنجي نالي ۽ نبي بخش ڀرڳڙِي ( ان وقت جو سنڌ اسيمبلي جو ميمبر) جي نالي سان ايڊيشنل ڊپٽي ڪمشنر عبدالرحيم خشڪ سان ملجان، منهنجو اصرار هو ته پهرين ڏينهن مون سان گڏجي هلو پر هن مون کي همت ڏياري اڪيلو وڃڻ جو چيو. آئون ٻئي ڏينهن بدين جي ڊپٽي ڪمشنر آفيس پهتس، عبدالرحيم خشڪ جو ڪمرو ڳولهي هٿ ڪيم، هڪ شيدي پٽيوالو دروازي تي بيٺو هو. هو ملڻ نه پيو ڏي، چِٽ تي نالو لکي موڪليم، نبي بخش ڀرڳڙي ۽ علي احمد چانڊيو جي معرفت پنهنجو نالو لکيم، يڪدم مون کي گهرايائين، سامهون ڪُرسي تي ويهاري، پٽيوالي کي چيائين ته هن کي چانهه پيار ! آئون دل ئي دل ۾ ڏڪان پيو، جيتري دير ويٺو هوس، ڪرسي کي ٺيڪ ڏيئي نه ويٺس. جيتري دير ۾ چانهه پيتم، اوستائين پنهنجي ٽائيپسٽ کي سڏ ڪيائين ۽ چيائين، ڪالهه جيڪا درخواست، نبي بخش ڀرڳڙي ۽ علي احمد چانڊيو صاحب جن ڏيئي ويا هئا، محمد اقبال بلوچ جي نالي، هن جو آرڊر بدين خزاني آفيس جو ٽائيپ ڪري کڻي اچ ، اهو ڏينهن24 مارچ 1976ع جو ڏينهن هو، عبدالرحيم، ڊپٽي ڪمشنر غياث الدين جوڻيجو کان صحيح ڪرائي کڻي آيو، ٿوري دير بعد آرڊر منهنجي هٿ ۾ ڏيندي چيائين، سڀاڻي ٽريزري آفيس، جيڪا گرائونڊ فلور تي آهي، اتي وڃي جوائن ڪجان. مون کي خبر نه هئي، ٽريزري آفيس ڪهڙي آفيس آهي، اها ڪهڙيِ بلا آهي، يا هن آفيس ۾ ڪهڙو ڪم ٿيندو آهي؟ آئون گهر اچي انهيءَ آرڊر کي بار بار پڙهي رهيو هوس ، ٽريزري آفيس ۾ اٺين گريڊ جي اڪائونٽس ڪلرڪ جي نوڪري هئي، امان شڪراني جي نماز جو مصلو وڇائي ڇڏيو هو.
ٻئي ڏينهن 25 مارچ 1976ع جو ڏينهن هو، صبح نوين وڳي آفيس پهچي ويس. هڪ ڏينهن اڳ عبدالرحيم خشڪ صاحب جي پٽيوالي اها آفيس ڏيکاري هئي. پٽيوالي هڪ ٻن ماڻهن سان به ملايو، مونکي اهو ڏسي ڏاڍي خوشي ٿي ته انهيءَ آفيس ۾ منهنجو ننڍپڻ جو دوست ۽ پنهنجي شهر تلهار جو رهواسي لياقت علي خواجا به اتي ملازم هو، جنهن مون کي ڏسي اچي ڀاڪر پاتو ۽ نوڪري جي مبارڪ ڏنائين. ٻي ڏينهن لياقت خواجا سان گڏجي آفيس پهتس، لياقت علي خواجا مون کي جوائننگ رپورٽ لکي ڏني، لياقت خواجه ۽ ڪجهه ٻيا بدين ٽريزري جي پهرين کيپ ۾ مقرر ٿيا هئا. جيڪا جولاءِ 1975ع ۾ مقرري ٿي هئي، ڪجهه پوسٽون خالي هيون، جيڪي آهستي آهستي ڀري رهيا هئا، بس لياقت جو ساٿ مليو، منهنجو ڊپ، منهنجي هٻڪ منهنجي گهٻراهٽ سڀ ختم ٿي ويا هئا. هن سان گڏجي ان وقت جي ٽريزري آفيسر دوست محمد لاشاري جي ڪمري ۾ وياسين، لياقت منهنجو تعارف هن سان ڪرايو ، آرڊر ۽ جوائننگ رپورٽ ڏيندي چيائين، سائين هي اقبال بلوچ، پنهنجي آفيس جو نئون ڪلرڪ آهي. دوست محمد لاشاري انتهائي شفيق انسان لڳي رهيو هو، هن صحيح ڪري ان وقت جي ٽريزري آفيس جي اڪائونٽنٽ ارباب محمد يوسف ڏانهن موڪليائين، هن اهو آرڊر محمد اڪبر، جيڪو بدين ٽريزري جو اسٽيبلشمينٽ جو انچارج هو، انکي ڏنو، اهڙي طرح آئون باقاعده بدين ٽريزري آفيس جو هڪ حصو بنجي ويس.
پهرين ڏينهن لياقت مون کي سڀني دوستن سان ملايو، منهنجي ياد موجب ڪي نالا ڪجهه هن طرح هئا.
دوست محمد لاشاري، ٽريزري آفيسر
ارباب محمد يوسف، اڪائونٽنٽ
محمد انور پٺاڻ، اسسٽنٽ اڪائونٽنٽ
محمد اڪبر، اسٽيبلشمينٽ انچارج
ڀڳڙو مل، سينيئر ڪلرڪ
عبدالرحمان پرهياڙ، پينشن انچارج
رفيق احمد جعفري، غلام حسين جمالي، غلام مرتضيٰ پتافي، الهنواز ميمڻ، بهرام خان لغاري، عبدالستار سومرو، محمد سليمان شيدي، بشير پٽيوالو ۽ الهه رکيو چوڪيدار هئا.
جيئن ته آئون نئون هوس ۽ لياقت خواجا منهنجو دوست هو، آئون هن وٽ وڃي ويهندو هوس، مون کي اڪائونٽنٽ طرفان اها هدايت ملي ته سڀني کي ڏسان، انهن جي ڀر ۾ ويهي، اهو پرکيان ته هو ڪم ڪهڙو ۽ ڪيئن ٿا ڪن، لياقت مون کي سڀني سان ملايو، ڪجهه ڏينهن کانپوءِ منهنجي ٻانهن بهرام خان لغاري جي حوالي ڪئي وئي ته هن کي ڊسپيچر جو ڪم سيکاريو، آفيس ۾ جيڪو به نئون ملازم ڀرتي ٿيندو هو، ان کي پهرين پهرين ڊسپيچر جو ڪم ڏنو ويندو هو. مون کان پوءِ جيڪو ڀرتي ٿيو، انهيءَ کي به ڊسپيچر جي سِيٽ ڏيئي، مون کي اڪائونٽس سيڪشن ۾ موڪليو ويو، اها جهڙوڪ هڪ روايت هئي، اڪائونٽس سيڪشن مان نڪتل شخص پڪو پُختو ٿي نڪرندو هو، اهڙي طرح ٽريزري جي ڪم جون پهريون لفظ سيکاريندڙ ۽ ڪم ڪرائيندڙ پهريون شخص بهرام خان لغاري (ملڪاڻي شريف جو رهاڪو) هو، جنهن کي اڄ به آئون پنهنجو استاد سمجهان ٿو.
لياقت علي خواجه جيڪو منهنجو دوست ۽ ننڍپڻ جو ساٿي هو، هن جي ساٿ جي ڪري مونکي هر قسم جو ڪم، هر کاتي جي ڪم سکڻ ۾ ڪابه ڏکيائي نه ٿي رهي هئي، کيس بجيٽ سيڪشن جي ڪم جي ذميواري مليل هئي، هن جو ڪم سولو هو ۽ آئون جلد سکي ويس، بس بجيٽ ڏسڻي هوندي هئي، فنڊز تحت بل پاس ڪرڻو هوندو هو، بهرام خان لغاري به سٺو دوست ٿي ويو، انتهائي پيار ڪندڙ ۽ شفيق انسان هو، ٽيون جيڪو ٽريزري جو همسفر ساٿي منهنجو دوست ٿيو، اهو هو رفيق احمد جعفري، اهي سڀ بدين ٽريزري جي پهرين کيپ ۾ ڀرتي ٿيا هئا، رفيق احمد جعفري به انتهائي سٺو دوست هو، هو سنڌ جي عظيم شاعر شمشير الحيدري جو ڀاءُ هو، پاڻ هن وقت سنڌ گريجوئيٽ ايسوسيئيشن سنڌ جا مرڪزي چيئرمين آهن، وٽس ڊپازٽ جي ٽيبل هئي، انهي ٽيبل تي پي ڊبليو ڊي ۽ پي ايل اي جا چيڪ پاس ٿيندا هئا، هن کان شوق سان ڪم سکيم، جيئن ته بدين ضلعو جلد ترقي ڪري رهيو هو، 1977ع ڌاري هن شهر ۾ بيشمار بينڪون به کلي رهيون هيون، منهنجن قريبي دوستن لياقت علي خواجا ۽ رفيق احمد جعفري کي حبيب بينڪ ۾ نوڪريون مليون، انهن ٻنهي بدين ٽريزري مان استعيفيٰ ڏئي، بينڪ جي ڊيوٽي جوائن ڪئي، آئون اڪيلو ٿي ويو هوس، اڃا سال کن مس ٿيو هو، جو اهي هي آفيس ڇڏي ويا، اڃا ڪجهه مهينا ٻيا گذريا هئا ته منهنجو دوست ۽ مهربان استاد بهرام خان لغاري به نوڪري تان استعيفيٰ ڏئي ويو، جيئن ته هو سٺو زميندار هو ۽ پنهنجي تر جو چڱو مڙس ۽ وڏيرو هو، هن کي هونئن به نوڪري جي پرواهه ڪونه هئي، هن شوقيه نوڪري ورتي هئي، هن کي نوڪري واري باس ۽ غلامي واري حيثيت پسند نه هئي، هو انتهائي دلير ۽ بي ڊپو انسان هو، وڏو زميندار ۽ چڱو مڙس هئڻ جي باوجود هن کي هٺ، وڏائي ۽ وڏ ماڻهپو ڪڏهن به نه هو، هو يارن جو يار هو، اهو به استعيفيٰ ڏئي ويو ته آئون اڪيلو، صفا اڪيلو ٿي ويس، بهرام خان سان آخري دم تائين ( تازو2014 ۾ گذاري ويو) منهنجي ۽ لياقت جي دوستي قائم رهي.
جيئن ته منهنجن ويجهن ٽنهي دوستن استعيفا ڏني ته منهنجي به ترقي ڪري مونکي اڪائونٽس سيڪشن مان آڊٽ سيڪشن ۾ رکيو ويو، ڪجهه نوان ماڻهو به ڀرتي ٿيا، تن ۾ اميد علي لاشاري ۽ محمد بخش ڀرڳڙي شامل هئا، ائين مختلف ٽيبلن تي ڪم ڪري، سڄي آفيس جو ڪم سکي ورتم، مون کي ڪم سکڻ جو جنون هو ته هر ڪم مون کي اچڻ کپي، پينشن جو ڪم عبدالرحمان پرهياڙ کان سکيم، هو هر مهيني جي پهرين تاريخن ۾ پينشن جي رش سبب مون کان مدد به وٺندو هو ۽ ڪم سکڻ جي ڪري آئون هن جي هر وقت مدد ڪندو هوس. ايئن ڪافي ڪم سکي ورتم، آڊٽ جو ڪم به ائين ڀڳڙي مل جي مدد ڪندي سکيم، ڀڳڙو مل آڊٽ جي ڪم جو ماهر هو، اصل عمرڪوٽ جو هو، ميرپورخاص ٽريزري مان ترقي ڪري بدين بدلي ٿي آيو هو، انتهائي قابل ماڻهو هو، گهٽ ڳالهائڻ وارو سڄو ڏينهن ڪم وٺندو هو ۽ شام جو پڪوڙا ۽ ڊبل روٽي کارائيندو هو ته اسان خوش ٿي ويندا هئاسين. انور خان پٺاڻ وٽ به گزيٽيڊ آڊٽ جي ذميواري هئي، مون کي به چاچا انور پٺاڻ سان گڏايو ويو، بدين جو هر ماڻهو هن کي چاچا انور ڪري سڏيندو هو، سڄو ڏينهن گُهمندو هو، ڪم آئون ڪندو هوس، خرچي وصول هُو ڪندو هو پر منهنجي بدين جي گزيٽيڊ آفيسرن سان تمام گهڻي رسائي ٿي وئي، گزيٽيڊ آفيسرن جا بِل پاس ڪرڻ ڪري، منهنجي واقفيت ۽ واسطيداريءَ ۾ اضافو ٿيو، بدين ضلعي جا هڙئي آفيسر، ڊاڪٽر توڙي ليڪچرار منهنجا سڃاڻو ٿي ويا، سڀئي مون کي عزت واري نگاهه سان ڏسندا ۽ سڃاڻندا هيا، آئون ليڊي ڊاڪٽرن توڙي فيميل ليڪچرارز جي نگاهن جو مرڪز به رهيس.
اسٽمپ سيڪشن اڪبر خان جي نگراني هيٺ هلي رهيو هو، عبدالستار سومرو سندس اسسٽنٽ هو. دوست محمد لاشاري جي بدلي ٿيڻ بعد محمد عظيم مغل (1 سيپٽمبر 1977ع کان 11 آگسٽ 1979ع) ڪٿان بدلي ٿي هتي آيو. هو ڪم جو ايڏو هوشيار نه هو پر پنهنجي رعب ۽ سختيءَ سان آفيس هلائڻ لڳو ، ڄڻ ته بيجا قسم جي سختي ڪرڻ لڳو، جيئن ته پري پري کان ماڻهو نوڪري تي ايندا هئا، آئون خود بدين کان پنجويهه ميل پري تلهار کان ويندو هوس، دوست محمد لاشاري هڪ ڪلاڪ جي ڇوٽ ڏني هئي ته پري کان جيڪي اچن ٿا، اهي ڀلي ڏهين وڳي اچن پر پوءِ هن اها ڇوٽ به ختم ڪئي ته هرڪو نوين وڳي پهچي وڃي، پاڻ آفيس جي سامهون ئي سرڪاري ڪوارٽر ۾ رهندو هو، پاڻ ته پهچي ويندو هو پر اسٽاف وارن مٿان به وقت تي پهچڻ لاءِ سختي ڪرڻ لڳو، پوءِ هن جي خلاف عبدالرحمان پرهياڙ جي اڳواڻي ۾ آفيس جي سڄي عملي انتهائي سخت احتجاجي تحريڪ هلائي، بک هڙتال ڪري بدلي ڪرڻ جا مطالبا ڪرڻ لڳا، ڊپٽي ڪمشنر منظور ڀٽو جي مداخلت سبب بک هڙتال ختم ٿي، هن به سختي ختم ڪئي ۽ پوءِ جلدي بدلي به ٿي ويو.
انهي وچ ۾ يوسف جي رٽائر ٿيڻ بعد سونهارو خان بلوچ ۽ پوءِ محمد خان مگسي اڪائونٽنٽ ٿي آيا، انهن ٻنهي اسٽاف کان دوستاڻي نموني ۽ نهايت شفقت واري طريقي سان ڪم ورتو، سائين محمد خان مگسي ته ايترو پيار ڏنو، جو اسان لاءِ اهو چيو ويندو هو ته هي ڇورا محمد خان مگسي جا کريل آهن، هو انتهائي پيار سان آفيس جو ڪم وٺندو هو، جو هر مهيني جي مقرر ڪيل تاريخ کان هڪ ڏينهن اڳ اسان اڪائونٽ ، اي جي سنڌ جي آفيس موڪلي ڏيندا هئاسين، پوءِ سڄو مهينو سائين محمد خان مگسي جي اجازت سان پيا گهمندا ڦرندا هئاسين، نه ڪا ٽائيم جي پابندي هئي، نه ڪا مستقل مزاجيءَ جي پرواهه هئي ، هو واقعي پيار سان آفيس جو ڪم وٺڻ ڄاڻندو هو، بدين ۾ مونکي، اميرعلي لاشاري ۽ محمد بخش ڀرڳڙي کي دل سان ڀائيندو هو.
هن کانپوءِ سليم الدين خان ( 21 ڊسمبر 1980ع کان 5 نومبر 1983ع ) بدين جو ٽريزري آفيسر ٿي آيو، هو ڪراچي جو اردو ڳالهائيندڙ، انتهائي پيارو ۽ شفيق انسان هو، هو پاڻ ڪم سيکاريندو هو، اڪائونٽ سيڪشن ۾ ويهي پاڻ ڪم ڪندو هو ۽ ڪلرڪن سان گڏجي اڪائونٽ ٺاهي پورو ڪرڻ ۾ مدد ڪندو هو، اسٽاف جي هر ماڻهو کي دل سان ڀائيندو هو، هن جي اکين ۾ تعصب جي نظر ڪڏهن به نظر نه آئي، اسٽاف جي طرفان به هن کي تمام گهڻي عزت ۽ تمام گهڻو پيار مليو، اڄ به بدين جو پراڻو ٽريزري جو اسٽاف هن کي پيار جي نگاهه سان ياد ٿو ڪري، الله پاڪ کيس حياتي ڏي، ويهه سالن کان وڌيڪ عرصو ٿي ويو آهيس، رٽائر ٿيندي، هن وقت ڪراچي ۾ رهي ٿو. اهڙي طرح مختلف آفيسرن ۽ اڪائونٽنٽس جي ماتحت رهندي حيدرآباد شفٽ ٿيڻ جو شوق ٿيو 1984ع ۾ ڪمشنر حيدرآباد کي درخواست ڏنم، بدين مان حيدرآباد بدلي ڪرڻ جي، تڏهن ٽريزري آفيسز ڪمشنر جي ماتحت هيون، بدلي ۽ مقرري ڊويزنل ڪمشنر ڪندو هو، 1984ع ۾ به ڊويزنون هيون، حيدرآباد ڊويزن ۽ سکر ڊويزن.
ڪمشنر منهنجي درخواست تي نوٽ لکيو ته بدين ۽ حيدرآباد جي ٽريزري آفيسرن کان اين او سي وٺي اچ، تڏهن مون کي ڪمشنر حيدرآباد جي پي . اي ، شفيق احمد فون ڪري ٻُڌايو، آئون حيدرآباد آيس، تڏهن حيدرآباد جو ٽريزري آفيسر سنڌ جو هر دلعزيز ۽ مهان شخص محترم غلام محمد “ بلو“ بلوچ هو، غلام صديق ميمڻ (جيڪو حيدرآباد ٽريزري جي مشهور شخصيت هو) هن سان گڏجي غلام محمد “ بلو” بلوچ سان مليس، هن يڪدم اين او سي جاري ڪرڻ جو حڪم ڏنو، جو حيدرآباد ٽريزري ۾ اسٽاف جي کوٽ هئي، نه صرف اين او سي ڏنائين پر ڪمشنر حيدرآباد ڊويزن کي فون ڪري يڪدم آرڊر ڪرڻ جي گذارش به ڪيائين، هيڏانهن بدين آفيس ۾ تڏهن ٽريزري آفيسر محمد ڇٽل خواجا ( 11 جنوري 1984ع کان 31 جولاءِ 1988ع) هو، هن به ٻئي ڏينهن مون کي اين او سي ڏني، آئون ٻئي اين او سيز کڻي ڪمشنر آفيس ۾ جمع ڪرائي آيس. جنهن ڪم لاءِ غلام محمد “بلو” بلوچ فون ڪري، اهو ڪم ممڪن ئي نه هو ته نه ٿئي، هو انتهائي ايماندار ۽ دبنگ آفيسر هو، هفتي کن اندر منهنجي بدلي جو آرڊر اچي ويو، آرڊر کڻي غلام محمد بلوچ وٽ آيس، هن منهنجي آرڊر مٿان سنڌي ۾ لکيو “ شڪر الحمد الله” ۽ چيائين ته بدين مان رلِيو ٿي اچي، پوءِ هتي جوائن ڪر، آئون آرڊر کڻي بدين پهتس، بدين جو ٽريزري آفيسر محمد ڇٽل خواجه مون کي رلِيو نه پيو ڪري، هڪ ٻه ڏينهن منٿ ميڙ ڪئي مانس، اميد علي لاشاري ۽ محمد بخش ڀرڳڙي به کيس چيو، پر هو ضد ڪري ويهي رهيو، مون چيو مانس ته سائين ! پوءِ اين او سي ڇو ڏنوَ ؟ ڳالهه وڃي جهڳڙي تائين پهتي، غلام محمد بلوچ کي اچي چيم ته سائين ! هو مون کي نه پيو ڇڏي، نه صرف غلام محمد بلوچ هن کي فون ڪري دٻڙاٽ ڏنا پر ڪمشنر کان به فون ڪرائي، مون کي رِليو ڪرڻ جو حڪم ڪرايو ۽ پوءِ هن رِليو ڪيو، اهڙي طرح 24 مئي 1984ع تي حيدرآباد ٽريزري ۾ اچي جوائن ڪيم، بدين ۾ مون کي بي شمار دوست مليا، پر انهن مان اميد علي لاشاري ، محمد بخش ڀرڳڙي ۽ محمد رفيق منڌرو اهڙا دوست هُيا جن سان اڄ تائين دوستي قائم آهي، نه صرف دوستي پر اسان جا خانداني لاڳاپا به اڄ تائين قائم آهن.
حيدرآباد جوائن ڪيم، سائين غلام محمد بلوچ ، مونکي ، شهاب الدين جي حوالي ڪيو، جيڪو اڪائونٽس سيڪشن جو انچارج هو، هن مون کي پنهنجو اسسٽنٽ ڪري رکيو، ائين آهستي آهستي اڪائونٽس سيڪشن کان ٿيندو، مختلف سيڪشنز ۾ پنهنجي بدلي ڪرائيندو رهيس، ڪم ته گهڻو ڪري هر سيڪشن جو سکيل به هئس ۽ جنون به اهو ئي هو ته هر ڪم سکيل هجان، بس بدين ۽ حيدرآباد جي ٽريزري آفيسن ۾ فرق اهو هو جو هتي رش ۽ عوامي رابطو ۽ ميل جول تمام گهڻو هوندو هو، هر روز هر سيڪشن ۾ سون جي تعداد ۾ ماڻهو پنهنجن پنهنجن آفيسن جو ڪم ڪرائڻ ايندا هئا،چون ٿا ته اڄ تائين حيدرآباد جي ٽريزري آفيس، پاڪستان جي وڏي ۽ وڏي ٽريزري آفيس آهي، هن وقت به جيتوڻيڪ 2005ع کان هن ضلعي مان چار ضلعا ٺٽي چڪا آهن، مٽياري، ٽنڊو محمد خان، ٽنڊو الهيار ۽ ڄامشورو، پر اڄ به حيدرآباد ٽريزري آفيس ۾ اها ئي رش آهي، اهو ئي جاهه و جلال آهي، اها ئي رونق آهي، سوين ماڻهو مختلف سيڪشنز ۾ اڄ تائين اچن ٿا ، توڙي جو پگهارن جو سڄو نظام ڪمپيوٽرائيز ٿي ويو آهي.
ڳالهه پئي ڪيم پنهنجي ته آئون مختلف سيڪشنز ۾ رهيس، اڪائونٽس سيڪشن، جنهن جو انچارج شهاب الدين، محمد فريد انصاري، علي احمد مرزا، مشتاق شيخ، منظور احمد ڀٽي، علي شير بروهي، غلام نبي قريشي، عبدالستار مگسي، علي احمد سومرو، محمد خان کوسو، عبدالستار سومرو، وزير احمد کنڀاٽي اڪائونٽنٽ هو، ايئن اڪائونٽس سيڪشن کانپوءِ آئون پينشن برانچ ۾ ويس، جتي علي احمد ميمڻ انهي برانچ جو انچارج هو، رُکو رُکو ماڻهو هو، ڪنهن سان ڳالهائيندو ڪونه هو. انهيءَ برانچ ۾ الهه بچايو ڪليري انتهائي يار ويس ماڻهو هو، ڪم سيکارڻ وارو ماڻهو هو، ننڍن کي ڀائيندو هو، مون کي پينشن جو ڪم الهه بچايو ڪليري ٽنڊي ڄام واري سيکاريو، جيڪو انتهائي اخلاق وارو، سلڇڻو ۽ يار ويس هو، ڪجهه وقت پينشن برانچ ۾ رهي، مڪمل ڪم سکي ورتم، پوءِ غلام صديق ميمڻ سان گڏيس ، جنهن مونکي ڊپازٽ جو ڪم سيکاريو. آڊٽ سيڪشن ۾ ڪم سکڻ لاءِ، انهيءَ سيڪشن ۾ آرڊر ڪرايم، غلام رسول ميمڻ سيڪشن انچارج هو، انهي سيڪشن ۾ مون سان گڏ غلام محمد بروهي، سيف الله مگسي، عبداللطيف ۽ ٻيا دوست گڏ هيا، اتي گهڻو عرصو ڪيم، پوءِ سينٽرل آڊٽ گزيٽيڊ ۾ ڪم ڪيم، جتي محمد منير لاشاري سيڪشن انچارج هو، مون سان گڏ غياث الدين، محمد نجيب خان هئا، پوءِ آڊٽ گزيٽيڊ ۾ سائين محمد خان مگسي منهنجو آرڊر ڪري انهيءَ سيڪشن ۾ موڪليو، انهيءَ برانچ جو انچارج چاچا گل محمد ميمڻ هو، مون سان گڏ شمس الدين خاصخيلي، عبدالستار مستوئي، عبدالستار مگسي، محمد اسلم ابڙو ۽ ڪجهه ٻيا به دوست هئا، مون کي هيلٿ سيڪشن مليو ۽ گڏوگڏ ايجوڪيشن به، آئون ڊاڪٽرن ۽ ليڪچرارن ۾ تمام گهڻو مشهور ٿي ويس، آئون ڊاڪٽرن ۾ ايترو ته مقبول ٿي ويس جو سڄي حيدرآباد ، هيلٿ ڊپارٽمينٽ ۽ سول اسپتال ۾ منهنجي نالي جي هاڪ هوندي هئي، ليڊي ڊاڪٽرن ۾ پڻ تمام گهڻو مقبول هوس، هاڪ انهيءَ ڪري ٿي جو آئون انهيءَ سيڪشن ۾ نوجوان هوس، ڊاڪٽر جي پگهارن جا بل انهيءَ ڏينهن پاس ڪري ڏيندو هوس، جيڪو ڪم عمومن ٽن ڏينهن ۾ ٿيڻ جهڙو هوندو هو، اهو هڪ ڏينهن ۾ ڪري ڏيندو هوس، ليڊيز ڊاڪٽرن کي ته گهر ويٺي بل پهچائيندو هوس پر ڪا به خرچي به نه وٺندو هوس، سڄي عمر انهيءَ خيال ۾ رهيس ته خرچي وٺندس ته منهنجي اها حيثيت ۽ اهميت نه رهندي ۽ سدائين پي . آر ٺاهڻ ۾ لڳل هوندو هوس، ڏسندي ڏسندي آئون حيدرآباد ٽريزري جو خاص ڪري هيلٿ ۽ ايڊوڪيشن جي انهن مقبول ماڻهن ۾ شمار ٿي ويس، جن جو نالو نمايان طور ورتو ويندو هو ۽ مون کي تمام گهڻي عزت، شهرت ۽ پيار ۽ محبت نصيب ٿي، جنهن لاءِ آئون هميشه الله پاڪ جو شڪرانو بجا آڻيندو آهيان، اها شهرت اڄ به نصيب اٿم. 1991ع ۾ حڪومت جي ڪيل فيصلي موجب ٽريزري آفيس ۾ هر ضلعي اندر اي. جي سنڌ وارن جي برانچ کولي وئي، ٽريزري جو نالو ختم ڪيو ويو، ڊسٽرڪٽ اڪائونٽس آفيس جي نالي سان نالو رکيو ويو، اتان ئي ٽريزري ۽ ٽريزري اسٽاف جو زوال شروع ٿي ويو، اي. جي سنڌ جي برانچ پهرين پهرين حيدرآباد ۾ قائم ٿي، ڪراچي اي. جي سنڌ آفيس مان پنجويهه ، ٽيهه کن ماڻهن جي بدلي ٿي، جن حيدرآباد واري آفيس ۾ اچي ديرا ڄمايا ، ٽريزري وارن کي يرغمال بڻايو ويو، سڀئي اهم سيڪشن اسان کان کسيا ويا، ٽريزي اسٽاف کي اڪائونٽس سيڪشن تائين محدود ڪيو ويو، قبضي واري صورتحال پيدا ٿي وئي، ٽريزري اسٽاف پهريون دفعو، لاچار، بيوس ۽ مجبور ٿي پيو هو، انهن جي مرهون منت ۽ تابع ٿي ويو هو، ڊسٽرڪٽ اڪائونٽس آفيسر به ، اي. جي سنڌ سائيڊ جو آفيسر رکيو ويو، انهيءَ وقت سائين محمد خان مگسي ٽريزري آفيسر هو، هن کي ايڊيشنل ڊسٽرڪٽ اڪائونٽس آفيسر ڪري رکيو ويو، سائين محمد خان مگسي، غلام رسول پنهور ۽ سونهارو خان بلوچ قانوني جنگ وسيلي ويڙهاند ڪئي ته اي. جي سنڌ جي الڳ بلڊنگ قائم ڪئي وڃي، جيڪو ڪم هو ڪراچي ۾ ڪندا هئا، اهي هتي اچي الڳ بلڊنگ ۾ ڪن ۽ ٽريزري وارا پنهنجو ڪم، جيڪو ڪن ٿا، اهي ڪندا، ٽريزري عملو بک هڙتال تي لهي ويو، هر روز چار ڪلاڪ ٽريزري آفيس جي گيٽ تي بک هڙتال ٿيندي هئي، ٽريزري عملي سان گڏ يڪجهتي طور ٻيا سرڪاري ملازم به بک هڙتال ۾ شريڪ ٿيا پر اها جنگ قانوني توڙي بک هڙتال واري، ٽريزري وارا هارائي ويا. آهستي آهستي سڀ ڪجهه صحيح ٿيڻ لڳو پر اڄ تائين به اي. جي سنڌ وارا ٽريزري عملي کي ۽ ٽريزري وارا وري، اي جي سنڌ واري عملي کي تعصب جي تنگ نظر سان ڏسن ٿا. ٻنهي هڪ ٻئي کي دل سان تسليم نه ڪيو آهي، توڙي جو هاڻ پنجويهه سال گذري چڪا آهن، هڪ ٻئي سان گڏجي ڪم ڪريون پيا پر الائي ڇو اها محبت، اها انسيت، هڪٻئي کان نه ملي سگهي آهي، آئون مختلف سيڪشنز کان ٿيندو اٺين گريڊ کان سترهين گريڊ تائين پهچندي، هن وقت جي پي فنڊ سيڪشن جو انچارج اڪائونٽنٽ آهيان، جي پي فنڊ سيڪشن ۾ ڪنهن نه ڪنهن حوالي سان مون کي پندرهن سان ٿي ويا آهن ۽ خير سان سروس جا چاليهه سال گذري چڪا آهن، اجهو هاڻ خير سان پهرين ڊسمبر 2016 تي رٽائر ٿي ويندس.