ايف.آءِ.آر
کليل عدالت: اڳيان سمورن ساڃاھ وند فردن جي.
تاريخ ويھ سيپٽمبر سال 2005 ، فريادڻ جو نالو ۽ ويٺلائپ، انسانيت ڌيءَ آدم ذات انسان، ويٺل مرزا پور پاڙو، شهر هالا، سنڌ، دنيا، ڪائنات. ڏوھ قلم 302 ڪرمنل پروسيجر ڪوڊ هيٺ، واقعي جو هنڌ ۽ ٿاڻي کان فاصلو، ڪيبن دليپ ڪمار اولھ ڏکڻ جي ڪنڊ ٿاڻي کان سوء فٽ پري، ڪارروائي ڪرڻ ۾ دير ٿي هجي ته، پوليس پاران دير ئي دير ظلم ئي ظلم، ٿاڻي کان روانگي ۽ وقت، اڃان تائين ڪوبه عمل ٿي نه سگھيو آهي.
جناب اعلي!
جئين ته منهنجو نالو انسانيت آهي مان پنهنجي اٺارنهن سالن جي ڳڀرو نوجوان ڀائڙي دليپ ڪمار سان ۽ ٻين گھر ڀاتين سان گڏ رهندي اهيان. منهنجو لاڏلو ڀاءُ اسان جي گھرجو اڪيلو ڪمائيندڙ هو. هو ڪمائيندو هو ته گهر ۾ چلهو ٻرندو هو ڀا ءُ دليپ بابا ۽ امان جي عزت ڪرڻ سان گڏ مون سان به بيحد پيار ڪندو هو. اڄ صبح جو نيرن ڪري جئين منهنجو لاڏلو ڀاءُ پنهنجي ڪيبن تي روزگار جي حوالي سان ويٺو هو جو پوليس جي موٽر سائيڪل تي هڪ اندر جو ڪارو ۽ ڀوائتي مڇن وارو جمعدار آيو ۽ اچڻ سان منهنجي ڀاءُ دليپ ڪمار کي گار ڏيندي چيائين ته ” اڙي تون پنهنجي ڪيبن تي نقلي سوپاريون ٿو وڪڻين! سڌو ٿاڻي تي هل.“ منهنجو ڀاءُ دليپ ڪمار جيڪو نهايت ئي با اخلاق نوجوان هو تنهن تمام گھڻي اخلاق سان چيس ته ”نه صاحب! هي ڪمپني جو مال آهي ان ۾ منهنجو ڪوبه قصور نه آهي ۽ نه ئي هي ڪي نقلي سوپاريون آهن.“ پر اندر جو ڪارو جمعدار کيس زوري سڀني پاڙي وارن سامهون گار گند ڪندو کنڀي کڻي ويو. جڏهن ان واقعي جي اسان کي خبر پئي ته اسان پنهنجي پاڙي جي ڪائونسلر عبدالرحمان راجپوت ۽ پاڙي جي ٻئي قربان دايو کي عرض ڪيو جن فيصلو ڪري هڪ هزار روپين عيوض منهنجي ڀاءُ دليپ ڪمار کي آزاد ڪرايو. جئين ئي منهنجو لاڏلو ڀاءُ گھر موٽيو ته تمام گھڻو مايوس ۽ پريشان ٿي لڳو. هن جي اندر ۾ ڪجھ هو جيڪو هن کي مايوس ۽ پريشان ڪري رهيو هو. مون کي الائي ڇو الاهي سارا وسوسا وڪوڙي ويا. منهنجي پڇڻ تي هو زار و قطار روئيندو رهيو. منهنجو ڀاءُ ڏاڍو حساس فرد هو مٿان وري ننڍڙي عمر ۾ ئي گھر جا بار پئجي ويا هئس. هو ايترو ته با اخلاق هو جو آئي وئي، ننڍي وڏي جي عزت ڪندو هو ۽ پاڙي وارا به هن جي تمام گھڻي عزت ڪندا هئا ۽ ٻارڙن سان ته دل هوندي هئس هن واقعي کان پوءِ سموري رات سمهي نه سگھيو هو ۽ روئيندو ئي رهيو هو. صبح جو سوير هي ڪيبن تي هليو ويو صبح جو سمورا گھر ڀاتي هڪ مائٽ جي ديهانت تي ڪنڊيارو وڃي چڪا هئا. وقت اٽڪل منجھند ڌاري منهنجو ڀاءُ ڪيبن کليل ڇڏي گھر ۾ داخل ٿيو ۽ ڪمرو بند ڪري پاڻ کي پکي ۾ منهنجي رئي سان ٽنگي ڇڏيو مون ان ويل هانو ڦاڙيندڙ رڙيون دانهون ۽ گگھراٽ ڪيا پر منهنجو حساس ڀاءُ پکي ۾ جهولي رهيو هو. منهنجو ڀاءُ دليپ پنهنجي بيعزتي برداشت نه ڪري سگھيو ڇو ته هو هڪ حساس فرد جو هو، بي ايمان سماج هن کي خودڪشي ڪرڻ تي مجبور ڪري ڇڏيو. منهنجو ڀاءُ جيڪو پنهنجي گھر وارن لاءِ جيئڻ جا جتن ڪري رهيو هو. بنا ڪنهن جي هٿ ٽنگڻ جي پنهنجي روزي پاڻ ڪمائي رهو هو. ڪنهن به طرح هو ڪنهن تي بار ته نه هو. منهنجو ڀاءُ بهادر هو تڏهن ته هن سماج ۾ باغي جو ڪردار ادا ڪيو. منهنجو سوال اهو آهي توهان ساڃاھ وند فردن کان آخر منهنجي معصوم ڀاءُ سان ائين ڇو ڪيو ويو. منهنجي ڀاءُ جو قاتل اهو اندر جو ڪارو ۽ ٿلهو ڀوائتي مڇن وارو جمعدار آهي جيڪو منهنجي ڀاءُ جي خون جو ذميدار آهي. مان فرياد ٿي ڪيان ته تدارڪ ٿئي ۽ مون سان انصاف ڪيو وڃي.
صحيح فريادڻ
انسانيت