تاريخ، فلسفو ۽ سياست

مختصر تاريخ ”تپو کوکر“ [ڀاڱو پهريون]

ڪتاب ”مختصر تاريخ ”تپو کوکر““ اوهان اڳيان پيش آهي. هن تحقيقي ڪتاب جو ليکڪ محمد ياسين جروار آهي. هن ڪتاب ۾ تپو کوکر جي تاريخ، ڪجه سفرناما، ديھن بابت معلومات ۽ لوڪ بيت شامل ڪيا ويا آھن. ڪتاب مان جن شين حيران ڪيو تن ۾ شجرا ۽ نقشا آهن، شجرا ٻن صدين کان به مٿي جا ڏنا ويا آهن، هن ڪتاب ۾ ڪيترن ئي ڳوٺن جا شجرا شامل آهن، جن جي نالن سان ڳوٺ ٻڌا ويا، انهن جي 11/10 پيڙهن جا نالا ڏنا ويا آهن، ان مان خبر پئي ٿي ته هن وقت خاندان ۾ ڪير آهن ۽ ڳوٺ جا اصل پڳدار ڪير آهن.

ڪتاب ۾ کوڙ شجرا بہ ڏنل آھن، جيڪي پي ڊي ايف ڪاپيءَ ۾ ڏسي سگھجن ٿا.
Title Cover of book مختصر تاريخ ”تپو کوکر“ [ڀاڱو پهريون]

چاچو اڪو، بيکلو ڀيل ۽ حاجي محمد خان

بيت بابت وضاحت: اڪ... اڪو... هاڻي اڪبر حاجي محمد خان راقم جي ڏاڏي وٽ ٻني پوکي بيکلو نالي ڀيل جيڪو ڳوٺ ابريو درس ديهه ستياري جو ويٺل هو، ان کي به ٻني ۾ ڀائيوار ڪري زميندار کان ڪجهه قرض طور رقم کنئي ٻني، جيڪا هن وقت 33 ۽ 34 بلاڪ ديهه بڪيراڻي ۾ واقع آهي، تڏهين اڃان پراڻو کيسانو واهه جو پاڻي هو ۽ ان زماني نمبر وار ايراضيون هيون ۽ نمبرن کي لوڪل نالا وري هاري زميندار پنهنجي مرضي جا رکندا هئا، مثال طور جنهن نمبر ۾ ٻير جو وڻ بيٺل هوندو هو ته ان کي ٻير وارو نمبر ڪري چوندا هئا يا نم وغيره ته ان کي نم وارو نمبر چوندا هئا، ائين مذڪوره مٿين بلاڪن واري نمبر کي گنجي وارو نمبر سڏيندا هئا، ان ۾ همراهه ٻني جي ڪم کي شروع ٿيا ۽ بيکلو ڀيل ٻني اڌ ۾ ڇڏي ڀڄي ويو ۽ اڪو اڪبر ٻني توڙ ڪئي، بيکلو ڏانهن ڏاڏي حاجي محمد خان جا پئسا رهجي ويا، سو ڀيل ڏانهن هڪ ٻه پنڌ ڪري دانهون ڏيئي همت ڪري پنهنجا پئسا وصول ڪري آيو، درسن کي دانهون ڏيئي دڙڪو ڦڙڪو ڪري مڙئي رقم وصول ڪئي، ڀيل گهڻو نٽايو، بهانا بنايا، پر اڳيان به مڙسن سان پئي هئي، انهن نه ڇڏيو، پوءِ علي محمد علڻ جروار مٿين مذڪوره ڳالهه تي کڻي بيت ٺاهيو.

ساراهيان سچو ڌڻي ۽ شاهن جو بي شان
شروع ڪريان ٿو شيخ کي اچي ٻيکلو ٿيو بئيمان
هيءَ هاري اچي بيٺو حرس ڪري مڙد به محمد ساڻ
پوءِ هاري کي حرفت ڪاڻ پهرين ڇڏيائونس پاڻي تي
پهرين تنهن پاڻي تي وڃي جمڀي بيٺا جوان
سورهيه پنهنجي صلاح ڪري سڀ کنيائون سامان
هي ڪاهي ويا ڪوپا ڪم تي وڃي ڪيائون گنجي ۾ گمسان
جتي پوٺو هو پڌر جو ٻيا مڙدن جا ايمان
پوءِ اڪو (اڪبر) اٽڪل ساڻ وڃي پهرين بيٺو پاڻي تي
پهرين بيٺو پاڻي تي ٻيو ڪيائين بيکلو ڀائيوار
سو ٻنون ٻڌي هڪڙو ۽ ساهيون کڻي چار
پر مرد تنهن ماني تي ڪيو اچي وڏو ڪو ويچار
ته ڪير آڻيندو ڪاڙهي ۾ جتي پگهر جي زارو زار
هڪڙو ته سور هٿن ۾ ٻيجهو مگز ڦاٽي ڌار
اهي پئسا چار اسين ڪٽي ڪڍون ها ڪپاهه مان
چيئين ڪٽي تنهن ڪپاهه جي اسين پڃي ڪڍون پاڙ
پر چاڙهي تند تاڙي تي ۽ ڏيون مغلين جي ڀي مار
هاڻي تون پنهنجي ڳالهه پاڙ نه.. ته... تون رپيا ڀري ڏئي رئيس نان
چيئين رپيا ورائي ڏي رئيس نان نه ته مسلو ڏي سي مار
هي دانهون ڏيسي درسان نان، سي اچي ڪرسي آچار
اتي وري ڪاڪو مانجو ڪٽ مست هي ٻيجهو ساڌان۾ سومار
پڇي هيڪي ته ڪڃر وڃائي ڪار
پر ٻيجهو رولو ڏنائين رئيس نان
چيئين ته ڏنو اٿم رولو رئيس نان
پر مانجي پٽجي جائي ها پاڙ
اڪو (اڪبر) آهي ايمان وارو هو ڪري ٿوڪار
هو ڪوڏر هڻي ٿو ڪشت مان بيحد بيشمار
هاڻي ٻڌبا پيا ٻروچ چئي انهي نر جا نار
اهي ڏينهن ٻه چار پاڻ هل تن گذاريون هاليپوٽن ۾

***