مرحوم ميان جان محمد ولد عبدالڪريم سميجو
مرحوم ميان جان محمد سميجو ولد عبدالڪريم سميجو ڳوٺ ڏيتاڻي تعلقو سيئو ضلع ٻاڙمير راجسٿان هندستان ۾ پيدا ٿيو. ناظره قرآن مجيد جي شروعاتي تعليم هڪ نيڪ خاتون حاجياڻي حُرمت وٽ پڙهيائين، جيڪا ڳوٺ جي ٻارن کي قرآن مجيد جي تعليم ڏيندي هئي. حاجياڻي حُرمت ڍورونارو لڳ ڳوٺ غلام نبي شاهه جي رهاڪو هئي. ميان جان محمد سميجي حاجياڻي حُرمت وٽ ڪجهه قرآن شريف ناظره پڙهڻ بعد امام العصر علامه محمد عثمان قرانيؓ جي مدرسه مجدديه شادي پلي ۾ ناظره قرآن مجيد پورو ڪيو. مدرسه مجدديه ۾ پڙهندي کيس ڪن طالبن کان مسڻ وڏي ۾ مولانا محمد اسماعيل لغاريؓ جي قائم ڪيل ديني مدرسه دارالهديٰ جي خبر پئي. ان وقت مدرسه دارالهديٰ مسڻ وڏي ۾ ٿر جي علائقي جا مرحوم عبدالرشيد سمون ۽ خميسو سمون پڙهندا هئا. ميان جان محمد سميجي 1953ع ڌاري مدرسه دارالهديٰ مسڻ وڏي ۾ مولانا محمد اسماعيل لغاريؓ ۽ مولانا عبدالڪريم لغاريؓ وٽ ڪريما، نام حق، پندنامه، گلستان تائين فارسي ۽ بنيادي عربي ڪتاب پڙهيا. غريب هئڻ ڪري ميان جان محمد سميجو مرحوم رئيس موسيٰ خان وٽ ٿوري معاوضي تي دڪان جي ملازمت ڪيائين. ڪجهه وقت کان پوءِ پاڻ حاجي عبدالله ولد حاجي علي محمد (عرف حاجي علُو) لغاري سان ڀائيواري تي ڍالو لڳ لانڍي شاخ ٻه سال دڪان هلايائين. 1960ع ڌاري ميان جان محمد سميجي مسڻ وڏي ۾ دريا خان لغاري جي پلاٽ ۾ پنهنجو ذاتي دڪان کوليو. آهسته آهسته سندس ننڍڙي دڪانداري ۽ ڪاروبار وڌندو ويو. آخرڪار سندس شمار مسڻ وڏي جي مشهور سيٺن ۽ دڪاندارن ۾ ٿيڻ لڳو. بعد ۾ ميان جان محمد سميجي شاهي بازار مسڻ وڏي ۾ محمد عثمان ولد عمر فقير شوري کان چار هزار روپين ۾ پلاٽ خريد ڪري هڪ وڏو ريزڪي دڪان کوليو. جيڪو ڪافي وقت هلائيندو رهيو. بعد ۾ ڪجهه وقت اهو دڪان استاد محمد عمر ولد مراد سميجي وٽ به رهيو. ميان جان محمد سميجي مسڻ وڏي ۾ سُکيي سنڌي مينگهواڙ کان پلاٽ خريد ڪري اتي پنهنجو گهر تعمير ڪري 1964ع ڌاري پنهنجي ڳوٺ ڏيتاڻي مان شادي ڪئي ۽ مستقل طرح مسڻ وڏي ۾ سڪونت اختيار ڪئي. هي اهو وقت هو جڏهن مولانا محمد اسماعيل لغاري مسڻ وڏي ۽ آسپاس جي ظالم وڏيرن وٽ غلامي جي زنجيرن ۾ ڦاٿل ڏتڙيل عوام کي ڪڍڻ لاءِ همه تن ڪوشان هو. هڪ طرف علم جي لاٽ ۽ شمع پنهنجي آب و تاب سان ٻري رهي هئي ته ٻي طرف مولانا محمد اسماعيل لغاري کي هر وقت وڏيرن جي ٿيندڙ چالبازين سان مهاڏو اٽڪائڻ لاءِ تيار رهڻو ٿي پيو. ميان جان محمد سميجو نه صرف مولانا لغاريؓ جو هڪ اوائلي شاگرد هو پر پاڻ مولانا لغاريؓ جي جماعت جو خاص ڪارڪن، حق ۽ سچ جو همسفر هو. 40 سالن جي ويڙهاند دوران مسڻ وڏي ۽ آسپاس جي ظالم وڏيرن، جاگيدارن ۽ سرمائيدارن طرفان مولانا لغاريؓ تي لڳ ڀڳ ٻه سئو بي بنياد ڪيس ڪيا ويا. اهڙين مشڪلات وارين گهڙين ۾ ميان جان محمد سميجو مولانا لغاريؓ جو وفادار ساٿي ٿي رهيو. ميان جان محمد سميجو مدرسه دارالهديٰ ۽ جامع مسجد مسڻ وڏي جو تا دم زيست مالي معاون رهيو. جڏهن مولانا عبدالڪريم لغاريؓ علالت وگهي مدرسه جي انتظام کان ڪناره ڪش ٿي مدرسه کي هلائڻ لاءِ جيڪا ڪاميٽي جوڙي هئي، ميان جان محمد سميجو ان ڪاميٽي ۾ خزانچي مقرر ڪيو ويو هو. ميان جان محمد سميجو آخر گهڙي تائين مدرسه دارالهديٰ مسڻ وڏي جي مجلس شوريٰ جو ميمبر به ٿي رهيو. ميان جان محمد سميجو مولانا محمد اسماعيل لغاريؓ جي لائق فرزند ميان خليل الرحمان لغاريؓ (ايڊووڪيٽ) جو به ساٿاري رهيو. سماج ۾ هڪ نمايان حيثيت حاصل هئي. مسڻ وڏي ۽ آسپاس جو هر رهواسي کيس عزت ۽ احترام جي نظر سان ڏسندو هو. پاڻ پاڙيوارن جو هڏ ڏوکي، صوم و صلوات جو پابند، مظلوم، مسڪين ۽ بيواهن جي وس آهر مدد ڪندڙ هڪ اعليٰ ظرف ۽ سچو انسان هو. ميان جان محمد سميجي کي ٽن پٽن هر هڪ ڪرم الله سميجو (عربڪ ٽيچر)، حاجي محمد صديق سميجو (مسڻ وڏي جو مشهور واپاري ۽ مدرسه دارالهديٰ جو خاص معاون) ۽ امان الله سميجو جو اولاد ٿيو. ميان جان محمد سميجي بتاريخ 3 مارچ 2004ع بروز اربع 75 سالن جي عمر ۾ وفات ڪئي. کيس مقامي قبرستان ”عبدالله فقير“ ۾ سپرد خاڪ ڪيو ويو. سندس نالي پويان ابو طالب لڳ 2007ع ڌاري هڪ ڳوٺ جان محمد سميجو جو بنياد وڌو ويو آهي. (نوٽ: هي مواد استاد محمد عمر ولد مراد سميجي وٽان مليو.)