ٽمون تاريخ لکڻ جي چڪر ۾
ٽمون ٻانهن ڇڏائيندي نماڻائي سان چيو. “اڄ مان پاڻيءَ ۾ ناهيان”، مون سان ڊيگھ نه ڪر، منهنجو موڊ خراب آهي.
ٽمون صاحب تنهنجي موڊ کي ڇا ٿيو؟ اهو ته مان به ڏسان پيو ته تنهنجو منهن مبارڪ ايراني ڪولر جهڙو لڳو پيو آهي.
“ڪولر هوندين تون”. ٽمون چڙي پيو. نرڙ ۾ گھنج وجهندي چوڻ لڳو ته “ياد رک مان جڏهن تنهنجي تاريخ لکندس، جيئن هر وڏي ماڻهو جي تاريخ لکڻ ان جو شجرو ڪنهن نه ڪنهن عرب سڳوري سان ڳنڍيو ويندو آهي، تيئن مان به تنهنجو شجرو حضرت ڪولر سان ڳنڍي ڇڏيندس”.
ٽمون اها ڳالھ مون کي سمجھ ۾ نه آئي ته منهنجو شجرو تون ڪيئن حضرت ڪولر سان ڳنڍيندين، جڏهن ته مان بنيادي سنڌي آهيان.
بيوقوف! مان تنهنجي شجري سان اهو حشر ڪندس جو دنيا دنگ رهجي ويندي، مان تنهنجي حسب نصب کان واقف هجان يا نه! پر تنهنجو شجرو ضرور لکندس.
تنهنجو نالو ڇا آهي؟
ٽمون منهنجو نالو ڦودنو خان آهي. مسٽر ڦودنو خان.
ها صحيح ٽمون چوڻ لڳو مثال طور ڦودنو پٽ زيتون جو، زيتون پٽ انب جو، انب پٽ ٽماٽي جو، ٽماٽو پٽ مرچ جو، مرچ پٽ واڱڻ جو، واڱڻ پٽ ميهي جو ۽ ميهو پٽ مٽڪي جو، مٽڪو پٽ واٽر جو ۽ واٽر پٽ حضرت ڪولر جو.
پر ٽمون ميهو ته ڏاڙهونءَ جو پٽ هيو، اهو سراسر ظلم آهي، اسان جي حسب نصب کي مليا ميٽ ڪرڻ جو توتي ڪيس داخل ڪبو.
ها ها مون کي خبر آهي ته توهان جو نسل حضرت ڪولر مان ناهي، توهان سبزي جي خاندان مان آهيو، پر توکي مان ضرور حضرت ڪولر سان ڳنڍيندس.
ٽمون صاحب! اهو شجرو ته تاريخ ۾ ڪوڙو سمجهيو ويندو، ڇو ته تاريخ ٻڌائي ٿي ته ڪنهن به عرب جونالو ڪولر ناهي.
ڄٽ! تاريخ پڙهندو ڪر. مان توکي ڪيترو سمجهائيندس ته “وڄي نه وڄي وٺ رينگٽ کي”. هونءَ به اڪثر ماڻهو پاڻ کي عرب نسل سان ملائيندي فخر ڪندا آهن ۽ پهريون ماڻهو تون آهين جو عرب نسل جو نٿو سڏائين.
ٽمون ڇڏ انهن وائڙين ڳالهين کي، اهو ٻڌاءِ ته آفيس نه ويو آهين؟ سو ڇو؟ ۽ تنهنجو موڊ ڇو خراب آهي؟
بس دوست نوڪري مان ڪڍي ڇڏيائون، ان ڪري موڊ خراب آهي. ٽمون ٿڌو شوڪارو ڀريندي چيو.
ٽمون توکي نوڪري مان ڪڍي ڇڏيائون؟! پر ڇو؟ تنهنجو گناھ ڪهڙو هيو؟ جنهن گناھ جي توکي ايڏي وڏي سزا ملي.
منهنجو گناھ ڪوبه نه هيو تڏهن ته نوڪري مان ڪڍيائون. اهي وڏين ڪرسين تي ويٺل ماڻهو گناھ خود ڪن ٿا ۽ لوڙيين ننڍا ملازم ٿا ۽ مان به اهڙين ملازمن جي قطار جو هڪ فرد آهيان.
ٽمون تو گناھ نه ڪيو هوندو، اهو ته مان مڃان ٿو، پر ڪٿي توکي ڪنهن شرارت جي سزا ته ناهي ملي ؟.
مسٽر هوش سان ڳالهاءِ مان شرارت جي ”ش“ کان به واقف ناهيان. تون هروڀرو مونکي شرارتي چئي منهنجي خلاف ڪيس تيار پيو ڪرين. جنهن ڪيس ۾ مونکي جيل وڃڻو پوندو ۽ اتي ئي ڪيس هلندو. مان تنهنجي ان سازش کان واقف آهيان، ته تون ڪير آهين ۽ ڪنهن جي اشاري تي پيو ڳالهائين.
ٽمون تون ته الائي ڪٿي وڃين ٿو نڪرين. مان ٿو پڇان ته توکي نوڪري مان ڇو ڪڍيو ويو.
ٻڌ هي جيڪي وڏين ڪرسين تي ويٺل وڏا ماڻهو آهن، اهي سڀ بد دماغ اٿئي جي نه منهنجو وس هلي ته انهن سڀني کي نوڪري تان لاهي گدو بندر واري اسپتال ۾ داخل ڪرائي اتي واڙيل سڀني ماڻهن کي ڪڍي انهن جي عهدن تي مقرر ڪري ڇڏيان. گھٽ ۾ گھٽ اهي واڙيل شخص جن کي توهان چريا ٿا چئو. اهي رشوت خور، بي ايمان ۽ ملڪ دشمن ته نه ٿيندا ۽ نه ئي پنهنجا پيٽ ڀري ملڪ جي ڀينگ ڪندا. هي، جن کي اوهان سياڻا هجڻ جو لقب ڏنو آهي، جيڪي رشوت خوري، بي ايماني جي بازار گرم ڪيون ويٺا آهن ۽ جيڪي هٿ سان بدامني پکيڙي ملڪ جي ڀينگ پيا ڪن، انهن کان اهي گدو بندر واري اسپتال ۾ واڙيل شخص هزار دفعا ڀلا آهن.
او ٽمون چيو اٿمانءِ ته اهي وڏيون ڳالهيون نه ڪندو ڪر، ڇڏ انهن چرين ۽ سياڻن واري چڪر کي، اهو ٻڌاءِ ته توکي پٽيوالي جهڙي عظيم الشان نوڪري مان ڇو ڪڍيو ويو؟
ٻڌ جنهن ڏينهن مان پٽيوالي طور ڀرتي ٿيس، يعنيٰ اڄ کان ويھ ڏينهن اڳ ته مون واري صاحب مون کي سمجهائيندي چيو ته ماڻهن جا چهرا پڙهڻ سِکُ. جي ڪو ڪنگلو ڏسين ته چئجانس ته صاحب تنهنجو فائيل ڏسي پيو، ٻه ٽي ڏينهن رکي پوءِ اچجان، جي ڪو سوٽ ڪوٽ سان اجايو آڪڙ ڪندي ڏسين ته چئجان ته صاحب ميٽنگ ۾ مصروف آهي، ڇو ته اهڙا ڪپڙن جو رعب وجهڻ وارا ماڻهو يا ته ڪنهن حڪومتي پارٽي جا هوندا آهن يا جن جي کيسي ۾ ڏيڻ لاءِ ٽڪو به نه هوندو آهي ۽ جيڪڏهن ڪو ڏوڪڙن ڏيڻ وارو هجي ته ان لاءِ آفيس جا دروازا کليل رکڻ گهرجن. بس دوست! صاحب جي ان ڳالھ تي عمل ڪيم ۽ صاحب مڇرجي پيو ۽ ڪڍي ڇڏيائين نوڪري مان ائين جيئن هوٽل وارو کير ۾ پئجي ويل مکيون ڪڍندو آهي.
اهو ڪيئن ٿيو ٽمون سربستو احوال ٻڌاءِ؟
تازي يعنيٰ ڪلھ جي ڳالھ آهي ته هڪ شخص سوٽ بوٽ ۽ ڪوٽ پايون، پويان اچي نڪتو، سمجهيم هن مان ٽڪو به نه نڪرندو سو آفيس ۾ وڃڻ کان روڪيندي چيومانس ته صاحب ميٽنگ ۾ مصروف آهي. توهان ان سان نٿا ملي سگهو. ورندي ڏنائين ته اهو صاحب مان ئي آهيان جنهن سان تو وارو صاحب ميٽنگ ڪندو. مان توراوي صاحب جو به صاحب آهيان. بس اسان کي به جَنوني اچي ويئي ۽ پوءِ ته هڪل ڪندي چيومانس ته اي ڪنگلا تنهنجي کيسي ۾ گرمي نٿي نظر اچي. تون صاحب ته ڇا پر صاحب جي پٽيوالي جو بورچي به نٿو لڳين، ٽر اکين اڳيان نه ته ڪنن ۾ چڪ هڻي ڪنَ کائي ويندومانءِ.
وڃ ٽمون وڏي ڳالھ ڪري ٻڌايئي ....... پوءِ ڇا ٿيو؟
بس پوءِ ڇا وري ڇا ٿيو!! اهو سوٽ بوٽ ۽ ڪوٽ وارو آفيس ۾ زوري داخل ٿيو ۽ مان به ٽپ ڏئي پٺيءَ تي چڙهي چيومانس ته منهنجو نالو به ٽمون آهي، آفيس ۾ نه ڇڏيندو سانءِ، صاحب ميٽنگ ۾ اچڻ کان منع ڪئي آهي. بس ٻئي ڄڻا آفيس ۾.
وڏو ڪمال ڪري ڇڏيئي ٽمون. پوءِ ته توکي صاحب انعام ڏنو هوندو، ڪيئن مان صحيح ٿو چوان نه؟
تون سراسر غلط ٿو چوين ڇو ته ان کانپوءِ مان نوڪري مان خارج ڪيو ويس. ڇو ته واقعي اهو شخص صاحب جو صاحب هيو.
وڃ ٽمون وڏو قهر ٿي ويو، پوءِ ڇا ٿيو؟
بس مون واري صاحب جيئن ئي مون کي پاڻ واري صاحب جي پٺيءَ تي ڏٺو ته ڪاوڙجي پيو. بيوقوف ڇورا تو صاحب کي ڏاند سمجهيو آهي يا گڏھ گهوڙو؟ جو ان جي پٺي تي چڙهي ويٺو آهين، لھُ گڏھ، صاحب جي پٺيءَ تان.
بس پوءِ ته مان صاحب جي پٺي تان ٽپ ڏئي لهي پيس ۽ پاڻ واري صاحب کي چيم ته ٻيو حڪم.
واھ ڙي واھ ٽمون تنهنجي فرمانبرداري. صاحب خوش ٿيو هوندو.
ها صاحب کلندي ٻٽيھ ڏند ڪڍندي چيو ته تون نوڪري ڪرڻ جي لائق ناهين رهيو، ڇو ته تون صاحبن کي ڏاند سمجهين ٿو ، تون اضافي ڀرتي وارن منجهان آهين ۽ تون ملڪ جي خزاني تي بار آهين، ان لاءِ توکي پٽيوالي مان خارج ڪجي ٿو.
يار ٽمون وڏو افسوس ٿيو مون کي، يار تنهنجي ڏک ۾ برابر جو شريڪ آهيان.
افسوس نه ڪر، ڇو ته جنهن ملڪ جا غريب، ملڪ جي خزاني تي بار هجن، ڪرپٽ ماڻهو، ملڪ جو ناڻو ڦريندڙ ۽ اربين کربين روپين جي مني لانڊرنگ ڪري به ملڪ جا حڪمران بڻجن، تنهن ملڪ جي تاريخ لکڻ گھرجي ۽ ان ملڪ جو شجرو عرب سڳوري ابوجهل سان ڳنڍڻ کپي ۽ مان اها تاريخ لکندس.
پيارا ٻارو ائين چئي ٽمون گھٽي مَٽي هليو ويو ۽ مان سندس چيل جملن تي غور ڪرڻ لڳس ته واقعي ٽمون سچ چيو آهي.
خميس 22 مئي 1997ع